Hysteria ဟစ္တီးရီယား

၁။ Hysteria ျဖစ္ရတ့ဲအေၾကာင္းကို ဗဟုသုတအေနနဲ႔ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။

၂။ Hysteria အေၾကာင္းေလးကို သိခ်င္လို႔ မွတ္စုေလးေရးေပးပါ။ တခ်ဳိ႕က ေဆးပညာေရာဂါနာမည္ မဟုတ္ၾကပါဘူးတဲ့။ အရပ္ေခၚေပါ့ေနာ္။ ပိုျပီး နားလည္သိခ်င္တာက အိမ္ေထာင္ပ်က္ထားတာမ်ိဳး၊ ရည္းစားနဲ႔ကြဲထားတာမ်ိဳး ျဖစ္ခဲ့ဘူးေသာ အိမ္ေထာင္မက်ေသးေသာ အပ်ိဳၾကီးေတြမွာ ပိုျပီးေတာ့ အဲ့လို စရုိက္လကၡဏာ ခပ္ေၾကာင္ေၾကာင္၊ ခပ္ေဂါက္ေဂါက္မ်ိဳးေတြ ပိုျဖစ္တတ္ပါသလား။

၃။ Hysteria ကုထံုးအေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လိုမ်ိဳးေတြ႐ွိတတ္လဲ ဆရာ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ေ၀ါဟာရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေရာဂါေဗဒနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ လက္လွမ္းေဝးရပါတယ္။ သာမန္အဘိဓါန္ဆိုတာကလည္း လံုေလာက္တဲ့ ႐ွင္းလင္းခ်က္ အျပည့္အစံု မပါပါဘူး။ ကြၽမ္းက်င္ဆရာဝန္နဲ႔ ေဆြးေႏြးဖို႔ဆိုတာကလည္း ကုိယ့္မိတ္ေဆြအသိုင္းအဝိုင္းထဲမွာ ဆရာဝန္႐ွိအံုးမွပါ။ ႐ွိျပန္လို႔ ေဆြးေႏြးျပန္ရင္လည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သူတို႔ ေျပာျပတာကိုသာ နားေထာင္ေစခ်င္တာ။ သာမန္လူေတြနဲ့ ေဆြးေႏြးျခင္းကို မလိုလားသလို ခံစားရပါတယ္။

ဟစ္တီးရီယားဟာ စိတ္ပညာသံုးေဝါဟာရအစစ္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ထိန္းမႏိုင္တဲ့ စိတ္လႈပ္ရွားမႈ ျပင္းထန္လြန္းတဲ့ အျခအေနကို ေခၚတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မထိန္းႏိုင္တာမ်ိဳးလို အျဖစ္အပ်က္ေတြမွာလဲ သံုးပါတယ္။ တကယ္ရွိတဲ့ ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းမွာျဖစ္ျဖစ္ စိတ္ကူးထဲက အစိတ္အပိုင္းမွာျဖစ္ျဖစ္ကို ဗဟိုျပဳျပီး ေၾကာက္လြန္းတာမ်ိဳးကို ေခၚတယ္။

Female hysteria မိန္းမ ဟစ္စတီးရီယား
ေဆးပညာဖခင္ၾကီး ဟစ္ပိုကေရးတီးစ္ကေနေပးခဲ့တဲ့နာမည္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီကာလမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာသာ ျဖစ္တယ္လို႔ယူဆျပီး ဂရိဘာသာနဲ႔ သားအိမ္ကို အထူးျပဳျပီး ဒီနာမည္ေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္းမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြက ဇာတ္လိုက္မင္းသမီးျဖစ္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ရွိတာနဲ႔ တြဲေခၚလာတယ္။ လိင္ဆႏၵမျပည့္ဝသူမ်ိဳးကို ဒီနာမည္တပ္ျပီး ကုသမႈေပးရတာရွိတယ္။

အရင္ကေတာ့ အမ်ားကလက္ခံခဲ့တဲ့ အသံုးအႏွဳန္းျဖစ္တယ္။ လူၾကားထဲ သတိလစ္ေမ့ေျမာသြားတဲ့အခါ ရုပ္ရွင္ ျပဇာတ္ေတြထဲမွာ သရုပ္ေဆာင္မင္းသမီးေတြလို လွလွေလး လဲက်သြားတာမ်ိဳး။ ဒါ့ျပင္ ဂနာမျငိမ္ျဖစ္တာ၊ လိင္စိတ္ ျဖစ္ေပၚတာ၊ စားခ်င္စိတ္နဲ႔ လိင္စိတ္နည္းတာ၊ အိပ္မေပ်ာ္တာ၊ အသက္ရွဴမဝတာ၊ စိတ္တိုတာေတြပါတယ္။

ေရာဂါတခုခု သတင္းထြက္ေပၚလာတဲ့အခါ လူေတြအားလံုးကေန ေၾကာက္စိတ္၊ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ အၾကီးအက်ယ္ျဖစ္တာကို Mass hysteria လို႔ ေခၚၾကတယ္။ Salem witch trials လို႔နာမည္ၾကီးတဲ့ စုန္းမလို႔စြပ္စြဲခံရသူကို တရားစီရင္တဲ့အခါ လူေတြ အထိန္႔တလန္႔ ျဖစ္ၾကတာမ်ိဳး။

အခုေနာက္ပိုင္းမွာ Somatoform နဲ႔ Dissociative ဆိုျပီး ၂ မ်ိဳးခြဲျခားလိုက္ပါတယ္။ Hysterical neurosis ကိုလဲ Conversion disorder လို႔ေခၚပါေတာ့တယ္။ Schizophrenia စကီဇိုဖရီးနီးယား၊ Conversion disorder, Anxiety attacks စတဲ့ စိတ္ေရာဂါေတြမွာ အဲလို လကၡဏာမ်ိဳးေတြ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။

ဟစ္တီးရီးယားကို သာမန္စိတ္ေရာဂါအတန္းအစားလို႔ သတ္မွတ္တယ္။ Psychoneurosis ဆိုက္ကိုႏူရိုးဆစ္တခု ျဖစ္တယ္။ ျပင္းထန္တဲ့စိတ္လႈပ္ရွားမႈ၊ ေၾကာက္စိတ္နဲ႔ ေဆာက္တည္ရာမရျဖစ္မႈ၊ အာရံုခံေရာ လႈပ္ရွားႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ အာရံုေၾကာစနစ္ေတြကိုပါ သက္ေရာက္မႈေတြကို ခံစားေနရႏိုင္တယ္။ ကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြမွာ ျပစ္ခ်က္ရွာမရဘဲ မထိန္းႏိုင္မသိမ္းႏိုင္ အမူအယာပ်က္ယြင္းမႈျဖစ္တယ္။

ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့အေၾကာင္းခံေတြကေတာ့ -
• Past trauma အတိတ္ကာလ စိတ္ဒဏ္ရာ၊
• Conflict ပ႗ိပကၡျဖစ္တာ၊
• Undue stress လိုတာထက္ပိုတဲ့ စိတ္ဖိစီးမႈ၊
• History of abuse မေတာ္မတရားအျပဳခံခဲ့ရမႈေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ေနာက္သီအိုရီတခုအရ Repression of sexual လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖိႏွိပ္မႈ (လႊမ္းမိုးမႈ) နဲ႔ Aggressive behavior ၾကမ္းတမ္းတဲ့အမူအယာေတြကေန ေစ့ေဆာ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အမွန္မွာ Personality disorders လူ႔ပုဂၢိဳလ္ေရးမူ မမွန္ျခင္းေတြထဲက တခုသာျဖစ္တယ္။ လူတေယာက္ဟာ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းထဲမွာေတာ့ ေအာင္ျမင္သူျဖစ္ေနေပမဲ့ သူ႔တကုိုယ္ေရဆက္ဆံေရး (အခ်စ္ေရး၊ အိမ္ေထာင္ေရး) မွာ ျပႆနာ ရွိေနသူမ်ိဳးမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ သူ႔ခံစားခ်က္ေတြကို လိုတာထက္ပိုျပီး ထုတ္ေျပာမယ္။ သူမ်ားနဲ႔မတူ ထူးျခားေနမယ္။ ခပ္ထိမ္ထိမ္သာျဖစ္ေပမဲ့ သူ႔ကိုယ္သူ ဗဟိုျပဳ ထင္ေန၊ ေျပာေနမယ္။ ဝမ္းနည္းစရာ၊ အႏုတ္သေဘာ ေဆာင္တာေတြ ျဖစ္မယ္။ သူမ်ားကဂရုစိုက္လာေစခ်င္ေနမယ္။ နာေနကိုက္ေနတာ၊ ပ်ိဳ႕-အန္ေနတာ၊ ဗိုက္နာေနတာ၊ လိင္အေၾကာင္းေျပာျပတာ၊ ေလျဖတ္သလိုျဖစ္ေနတာ၊ မ်က္စိေကာင္းေကာင္းမျမင္ႏိုင္တာ၊ အနံ႔-အရသာ-အထိအေတြ႔ အားနည္းတာ၊ စိတ္ကေနမခိုင္းဘဲ မ်က္လံုး၊ မ်က္ခံုး၊ ၾကြက္သားေတြလႈပ္ေနတာ၊ ဒူးဆစ္ေကြးေနတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္။

ေဆးကုသျခင္း
• Antidepressants နဲ႔ Anxiolytics စိတ္မက်ေဆး၊ စိုးရိမ္စိတ္နည္းေဆးေတြ ေပးႏိုင္တယ္။
• နာတာကိုက္တာအတြက္ Painkillers ေဆးေတြေပးႏိုင္တယ္။
• Psychotherapy စိတ္ပိုင္းကုသမႈ လိုမယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ