Midwife သားဖြါးဆရာမ

ဆရာ ႕႕႕ MW ပါဆရာ။ ေအာက္ေျခဝန္ထမ္းေတြအေပၚထားတဲ့ ဆရာ့စိတ္ထားအတြက္ မ်က္ရည္ဝဲတဲ့အထိ ခံစား ေက်းဇူးတင္တာပါဆရာ။ ျမန္မာျပည္က MW ေတြ အလုပ္ေတြက လူနဲ႔မမွ်ပါဆရာ။ ရွိသမ်ွ project ေတြအကုန္လံုး MW ေတြလုပ္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သားဖြါးဆရာမေတြမွာ စာရင္းဇယားနဲ႔ပဲ အခ်ိန္ကုန္ေနပါတယ္။ ဗဟုသုလည္းနည္းေနပါျပီ အြန္လိုင္းကေနပဲႀကည့္ေနရတာပါဆရာ။ သင္ႀကားေပးပါဆရာ။

ဆရာ အခုအေျခအေနေတြကို သိပ္မသိဘူး။ ပညာလိုခ်င္ရင္ေတာ့ေျပာ။ ဆရာစာေတြ အမ်ားၾကီးေရးထားတယ္။ ဆရာ ေဒလီမွာဖြင့္ခဲ့တဲ့ ယမုန္နာေဆးခန္းေလးမွာ လာကူညီၾကမယ့္ဆရာမေတြကို စာသင္ေပးဘို႔ ေဆးစာေတြကို ဘာသာျပန္ရာကေန ေဆးပညာစာေတြေရးတယ္။ ၾကာေတာ့ ေခါင္းစဥ္ေတြကစံုလာတယ္။ ေမးလာတာကိုေျဖရင္းနဲ႔ အေမးအေျဖပါျဖစ္လာတယ္။ ၾကာေတာ့ သဗၺေပါင္းစံု အကုန္ေရးျဖစ္လာတယ္။

Midwife သားဖြါးဆရာမရဲ႕အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္က သားဖြါးပညာရပ္ကို ေဆးပညာနည္းက် သင္ယူတတ္ေျမာက္ထားသူ ျဖစ္ပါတယ္။ သားဖြါးဆရာမေတြဟာ ေမြးဖြြားျခင္းဆိုင္ရာက်န္းမာေရးအတြက္ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ ကုသေရးမွာ ေရွ႕တန္းက ေနၾကရတယ္။ စိတ္ခ်ရေအာင္နဲ႔ ကုန္က်စရိတ္နဲ႔မွ်ေစတာကို လုပ္ေပးၾကရတယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္၊ ေမြးဖြါးခ်ိန္နဲ႔ ေမြးဖြါးျပီးကာလသံုးပါအတြက္ အတတ္ပညာကို သင္ယူထားသူ ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ ေနရာေတြမွာ သားဖြါးျခင္းနဲ႔တိုက္ရိုက္မဆိုင္တာကိုပါ လုပ္ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ မ်ိဳးပြါးျခင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ပဏာမ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကိုသာ လုပ္ေစတယ္။ ဥပမာ မီးယပ္ပိုင္းစမ္းသပ္ျခင္း၊ မိသားစုစီမံကိန္းနဲ႔ ေသြးဆံုးျခင္းကို ျပဳစုေပးျခင္းေတြျဖစ္တယ္။ မဖံြ႔ျဖိဳးေသးတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာေတာ့ လူထုက်န္းမာေရးလုပ္သားေတြ လုပ္ရတာေတြကိုပါ လိုအပ္ရင္လုပ္ေစတယ္။ အခုလက္ရွိျမန္မာျပည္ကလိုေပါ့။ အဲလိုလုပ္တာမွာ ေကာင္းတာေရာ အားနည္းတာပါ ရွိတတ္တယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ အရင္ကေတာ့ သားဖြါးဆရာမကို တႏွစ္ခြဲသင္တန္းေပးတယ္။ ဒိေနာက္မွာ အလြတ္သင္ေက်ာင္းေတြက သင္တန္းကာလ အမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္လာတယ္။ အစိုးရခန္႔သားဖြါးဆရာမေတြကို ေက်းလက္က်န္းမာေရးဌာနေအာက္မွာျဖစ္ျဖစ္ တိုက္နယ္ က်န္းမာေရးဌာနေအာက္မွာျဖစ္ျဖစ္ တာဝန္ေပးတယ္။ သူတို႔အပိုင္နယ္ဆိုတာ ရြာ ၄-၅ ရြာရွိတတ္တယ္။ သားဖြါးကိရိယာ တစံုထက္ပိုျပီး ေထာက္ပံ့ေပးတာ မရွိပါ။

သားဖြါးဆရာမေတြလုပ္ၾကရတဲ့ က်န္းမာေရးစီမံခ်က္ေတြက အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ကေလးကာကြယ္ေဆး ထိုးလုပ္ငန္းကေတာ့ သူတို႔ရ့ဲ ပင္မအလုပ္နဲ႔ဆက္စပ္ေနတယ္။ ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းေတြက သြယ္ဝိႈက္ျပီးသာ ဆိုင္တယ္။ ကူးစက္ေရာဂါ ႏွိမ္နင္းေရးထဲမွာ ေရာဂါေတြကေပါင္းစံုတယ္။ တန္းစီေရးရင္ စာအေတာ္ရွည္သြားမယ္။ ဝမ္းေရာဂါ၊ တီဘီ၊ ငွက္ဖ်ား၊ အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ။ စာေရးရတာက စာလံုးေလး ၂ လံုး ၃ လံုး၊ ေရာဂါေတြက အၾကီးစားေတြ။ လုပ္စရာေတြဆိုတာက တရက္တည္းျပီးမဟုတ္။ တလလည္းမဟုတ္။ တသက္စာအလုပ္။

သားဖြါးဆရာမေတြကို စီမံကိန္းအလုပ္ေတြနဲ႔ မႏိုင္ဝန္ကိုထမ္းရတာကို ေလ့လာဆန္းစစ္မႈလုပ္ရင္ အက်ိဳးေတြနဲ႔ အဆိုးေတြ ေတြ႔ပါမယ္။ သားဖြါးဆရာမတိုင္းကေန ေမြးလူနာေတြကို အေကာင္းဆံုးလုပ္ေပးႏိုင္ေစခ်င္တယ္။ ေတာသူကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြက ျမိ့ဳသူေတြလိုခြဲမေမြးခ်င္ၾကဘူး။ ေတာက သားဖြါးဆရာမေတြကလည္း ျမိ့ဳကအိုဂ်ီေတြလို ခြဲဘို႔မလိုသူေတြကို ခြဲတာမ်ိဳးမလုပ္တတ္သူေတြျဖစ္ၾကတယ္။

သားဖြါးဆရာမေတြကိုေပးထားတဲ့ မလြဲမေသြလိုတဲ့ပစၥည္းကိရိယာေတြ မစံုဘူးလို႔ေျပာၾကတယ္။ တခါသံုးလက္အိတ္ အလံုအေလာက္ ရွိၾကရ့ဲလား။ ေတာမွာ HIV နဲ႔ ဘီပိုးမစစ္ၾကတာမ်ားေတာ့ ပိုးရွိေနတဲ့လူနာဆီကေန သားဖြါးဆရာမေတြ ကူးစက္ခံရမွာ ေသခ်ာတယ္။ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးေတာ့ ထိုးထားၾက။ စီပိုးကလည္း ေသြးကေနကူးတာ။ ကာကြယ္ေဆး မေပၚေသးဘူး။ ကံတရားသာ အားကိုးၾက။ HIV အေရးေပၚကာကြယ္နည္းလည္း လက္လွမ္းမီေအာင္ လုပ္ထားၾက။ အဲတာေတြက ကိုယ့္အိတ္စိုက္ပဲ။ သူမ်ားေတြက အာလ္ထြာေဆာင္း သရီး-ဒီ၊ ဖိုး-ဒီေတြနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးေနခ်ိန္မွာ ဆရာမဆို႔မွာ ပံုထဲကလို ထရမ္းပက္နဲ႔ လုပ္ေပးေနၾကရတယ္။ ေဆာရီး။ ဆရာလည္း ေဆာရီးပဲ တတ္ႏိုင္တယ္ ဆရာမတို႔ေရ။

တျမန္ႏွစ္က ဒီစာကိုတင္တာထဲမွာ ဒီလိုေရးတာပါခဲ့တယ္။
• Health Assistant = က်န္းမာေရးမွဴး။ ျမိဳ႕နယ္တခုမွာ ၂-၃-၄ ေယာက္ရွိတယ္။ RHC ေက်းလက္က်န္းမာေရးဌာန တခုကို ဦးစီးရတယ္။ သင္တန္း ၃-၄ ႏွစ္ တက္ထားရသူျဖစ္တယ္။
• PHS I and II = Public health supervisor grade = လူထုက်န္းမာေရးႀကီးၾကပ္အဆင့္ ၁-၂
• Lady Health Visitor အမ်ိဳးသမီးက်န္းမာေရးလွည့္လည္ၾကည့္ရႈေပးသူ။ သူနာျပဳ-သားဖြြားဆရာမကေန ရာထူးတိုးတယ္။ RHC တခုမွာ တေယာက္ရွိတယ္။ သူ႔ေအာက္မွာ သားဖြါးဆရာမ ၄-၅ ေယာက္ရွိမယ္။
• Midwife = သားဖြါးဆရာမ၊
• Township Health Nurse ျမိဳ႕နယ္ က်န္းမာေရးသူနာျပဳ (အသစ္ျဖစ္တယ္)
• TBA = Traditional Birth Attendant အရပ္လက္သည္၊ ( ႕႕႕ သင္တန္းဆင္း)
• CHW = Community Health Worker က်န္းမာေရးလုပ္သား၊ (၂၁ ရက္သင္တန္းဆင္း)
• AMW (Auxillaiary Midwives) အရံသားဖြါးဆရာမ၊ (တလသင္တန္းဆင္း)

ကြန္မင့္မွာ
Salai HungKee Htang = PHS ဆိုတာကို ျပည္သူ့က်န္းမာေရးၾကီးၾကပ္လို႔ ျပန္ပါတယ္ဆရာ။ LHV ကို အမ်ိုးသမီး က်န္းမာေရးဆရာမလို႔ ေခၚပါတယ္။ THN ကို ထူးထူးဆန္းဆန္း ျမိဳ႕နယ္သူနာျပဳ (၁) လို႔ေခၚသလို TBA ဆိုတာက သင္တန္းဆင္းမဟုတ္ပါဘူး။ TTBA = Trained Traditional Birth Attendance က်မွသာ သင္တန္းဆင္း အရပ္လက္သည္ပါ။ CHW ကို လကလ လို႔ အတိုေကာက္ေခၚသလို လူထုက်န္းမာေရးလုပ္သားလို႔ ေခၚၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ဆရာ့လို ေဖာ္လိုဝါအမ်ားၾကီးရွိတဲ့သူရဲ့ စာတစ္ေစာင္မွာ အမွားေတြမ်ားေနေတာ့ မျဖစ္သင့္ဘူးထင္လို႔ပါ။ စိတ္မရွိပါနွင့္ဗ် လို႔ အခုပဲဖတ္ရတယ္။

Tint Swe ေနာက္အေခၚေတြေတာ့ မသိပါ။ အရင္ကေတာ့ ဆရာ့စာထဲမွာပါတဲ့အတိုင္းေခၚတယ္။ အမွန္က HA, LHV, CHW, TBA အဂၤလိပ္စာလံုးအတိုေကာက္နဲ႔သာ ေျပာေလ့ရွိတယ္။ ျဖီးျဖန္းတာေတာ့ ဟုတ္ပါ။ အဲဒီတုန္းက TTBA လို႔ မေခၚခဲ့ပါ။ Visitor ကို တိုက္ရိုက္ဘာသာျပန္ခဲ့တယ္။ ဘယ္သူကမွ အတြန္႔မတက္ခဲ့ပါ။ ျဖီးျဖန္းတာေတာ့ ဟုတ္ပါ။ Attendance ေတာ့ မဟုတ္ေလာက္။ Attendant ျဖစ္ပါမယ္။

ကြ်န္ေတာ့စာေတြမွာ ျမန္မာျပည္ကဓါတ္ပံုေတြကိုသာ သံုးခ်င္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဆင္ေျပတာမရလို႔ေရာ ခြင့္ျပဳခ်က္လိုတာ ရွိႏိုင္လို႔ပါ ဂူဂယ္အင္ေမ့ခ်္ကပံုေတြကိုသာ သံုးရတယ္။ သိပ္ၾကိဳက္တာေတာ့ မဟုတ္ပါ။

ဓါတ္ပံု = ၂၄-၈-၂ဝ၁၂ ေန႔က ယမုန္နာေဆးခန္းမွာ ေမြးလူနာတေယာက္ကို ခက္ခက္ခဲခဲေမြးေပးၾကစဥ္က

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ