Mosquito fogging ျခင္ေဆးမႈတ္ျခင္း

ဆရာခင္ဗ်ာ က်ေနာ္တုိ႔အဖြဲ႕က မုံရြာျမိဳ႕ဥပုသ္ေန႔တုိင္းဆန္ျပဳတ္ႏွင့္ေရသန္႔ကုသုိလ္အဖြဲ႔ပါ။ ေဆးရုံမွာ ကုသုိလ္အျဖစ္ ေဝတုိင္း ေသြးလြန္တုပ္ေကြးရာသီအခ်ိန္တုိင္း ကေလးငယ္မ်ား အလြန္ေပါမ်ားျပီး စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရပါတယ္။ ဒီအတြက္ေႀကာင့္ က်ေနာ္တို႔အဖြဲ႔ ၿခင္ေဆးဖ်န္းျခင္အလုပ္ကုိ စတင္လုပ္ကုိင္ခဲ႔ပါတယ္။ ယခုႏွစ္ဆုိရင္၂ ႏွစ္ရွိပါျပီ။ ယခုႏွစ္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးရာသီအဝင္ေစာခဲ့ေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔အဖြဲ႔လုပ္ေဆာင္မူလည္း ေစာစီးစြာလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မႈေႀကာင့္ မုံရြာမွာ ေသြလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္သည့္ဦးေရ က်ဆင္းခဲ႔ပါတယ္ဆရာ။ အခုဆရာကုိ အကူအညီေတာင္းခ်င္တာက ပူးတြျပစာပါဆရာ။ ဒီအေႀကာင္းေလးကုိ ဆရာအေနျဖင့္ အမ်ားျပည္သူမ်ား က်ေနာ္တုိ႔လုပ္ေနတဲ႔့ုပ္ရပ္က ေဘးထြက္ဆုီးက်ိဳး ရွိမရွိ သိေစျခင္လုိ႔ပါဆရာ။ ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ဒီစာအတြက္က်ေနာ္တုိ႔အဖြဲ႔မွ ညီငယ္မ်ား စိတ္ဓာက္က်သြားပါတယ္ဆရာ။

ပူတြဲပါ သတိေပးစာလည္းမွန္ပါတယ္။ ျခင္ႏွိမ္နင္းေရးကို နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔လုပ္ၾကရပါတယ္။ မႏွစ္ေႏြတံုးက ဗီတာမင္ ဘီ-၁ ကိုအေၾကာင္းျပဳျပီး စာတပုဒ္ေရးခဲ့တယ္။ ျခင္ထိန္းခ်ဳပ္နည္း အစံုလည္းပါတယ္။ အခုေမးတာက ေဆးမႈတ္နည္းျဖစ္တယ္။ Mosquitoes Fumigation လို႔ေခၚတယ္။ mosquito fogging လို႔လည္းေခၚတယ္။

၂-၅-၂ဝ၁၄ ေန႔က WHO ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ၾကီးကလာတဲ့ သတင္းတပုဒ္ရွိပါတယ္။ Vector Borne Disease Control Program (VBDCP) ကူးစက္ေရာဂါေတြရေစတဲ့ ၾကားခံအေကာင္မ်ားႏွိမ္နင္းေရးအဖြဲ႔ကေနလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျခင္ေဆးမႈတ္နည္းဟာ သင့္ကိုအႏၲရာယ္မေပးပါတဲ့။ ေဆာ္လမြန္ကြ်န္းမွာ စိုးရိမ္တဲ့သတင္းေၾကာင့္ ထုတ္ျပန္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျခင္ေဆးမႈတ္နည္းဟာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ေစတဲ့ျခင္ေတြကို ေသေအာင္နဲ႔ ေနာက္ေကာက္က်ေအာင္လုပ္ေပးပါတယ္။ အဲဒီမွာအသံုးျပဳတဲ့ ျခင္ေဆး Pyrethroid ဟာ ေရနဲ႔ေရာသံုးရတယ္။ Domestic insect spray အိမ္သံုးျခင္ဖ်န္းေဆးနဲ႔ အလားတူပါတယ္။ အနံ႔အသက္လည္းမရွိပါ။ မီတာ ၉ဝ အထိေရာက္တယ္။ ေဆးဖ်န္းေတာ့မယ္ဆိုရင္ အိမ္တံခါးေတြ အားလံုး ဖြင့္ထားရမယ္။ မနက္ ၅ နာရီခြဲကေန ၇ နာရီခြဲအတြင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ညေန ၄ နာရီခြဲကေန ၆ နာရီခြဲအတြင္း ေဆးမႈတ္ပါတယ္။

ျခင္အမ်ားစုက ေရေသမွာမ်ိဳးပြါးၾကတယ္။ အဲလိုေရေတြမထားရ၊ ရွင္းလင္းရမယ္။ (OWMM) နည္းနဲ႔ (RIM) နည္းေတြ ရွိတယ္။ ဇီဝထိန္းခ်ဳပ္မႈမွာ ျခင္ကိုႏိုင္တဲ့ ပါရာဆိုက္၊ ပိုးမႊားနဲ႔ ျခင္စားတဲ့အေကာင္ေတြ သံုးရတယ္။ Gambusia affinis ျခင္စားငါး၊ cyprinids နဲ႔ killifish ငါးေတြေမြးရတယ္။ တီလားပီယားငါးလည္း ျခင္ေလာက္လန္းကိုစားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ငါးေတြ အမ်ားအျပားေမြးျပန္ရင္ ေဂဟစနစ္ကိုထိခိုက္ေစတယ္။ Bacillus thuringiensis ဗက္တီးရီးယား၊ Metarhizium anisopliae နဲ႔ Beauveria bassiana အေကာင္ေတြကိုလည္းသံုးတယ္။ သဘာဝဝန္းက်င္ကိုမထိခိုက္ေစတဲ့ Integrated pest management (IPM) နည္းကို သံုးႏိုင္တယ္။

တျခားနည္းေတြကိုလည္း စမ္းသပ္ေနပါတယ္။ မ်ိဳးမပြါးႏိုင္တဲ့ျခင္အထီးေတြ မ်ားမ်ားလုပ္ေပးနည္းလည္းပါတယ္။ ေအးဒီးစ္ အီဂ်စ္ပတိုင္းျခင္ကိုႏွိမ္ဘို႔ တက္ထြာဆိုက္ကလင္းကို မ်ိဳးပြါးျခင္အဆင့္တခုမွာ သံုးနည္း။ ျခင္ေလာက္လန္းကို ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္နည္း။ ျခင္ေလာက္လန္းကိုစားတဲ့ Gambussia Affinis, Ebites Reticulatus, Jewel-fish စတဲ့ငါးေတြေမြးနည္း။ ေရျပင္ေပၚမွာ ပလပ္စတစ္လႊာဖံုးေပးနည္းလည္း ပါတယ္။ ေရမ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာ ေရနံဆီ၊ ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္နည္းမွာ BG-Sentinel traps သံုးတယ္။ ေလာက္လန္းသတ္ေဆး Methoprene ေဆးသံုးတယ္။

ျခင္ကိုက္အခံရေအာင္ လိမ္းေဆးေတြထဲမွာ DEET ပါတယ္။ 40% DEET ျခင္လိမ္းေဆးက ၇ နာရီၾကာခံတယ္။ ဒီဓါတ္ကေန ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ မွတ္ဉာဏ္ေမ့၊ ေခါင္းကိုက္၊ ၾကြက္သားအားနည္း၊ အဆစ္နာ၊ လက္တုန္၊ တက္၊ အာရံုေၾကာအဆိပ္သင့္၊ ဦးေႏွာက္ထိခိုက္၊ အေရျပားအေနရခက္၊ အင္ျပင္ထြက္၊ ပ်ိဳ႕-အန္၊ ေသြးဖိအားက်၊ ႏွလံုးခုန္ေႏွး၊ အသက္ရွူမဝ၊ မ်က္ရည္က်တာေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။ 1-methylpiperzine ျဒပ္ေပါင္းပါတဲ့ ျခင္ျဖန္းေဆးလည္း သံုးရတယ္။ ၾကာၾကာမခံပဲ အေငြ႔ပ်ံတယ္။

ျခင္ေဆးထဲမွာပါတဲ့ Permethrin ဓါတ္ကေနလည္း ဆိုးက်ိဳးေတြရေစႏိုင္တယ္။ အဆုပ္၊ အသည္းကင္ဆာကိုလည္း သံသယရွိတယ္။ ကေလးေတြအမူအယာေျပာင္းတာလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အာရံုေၾကာကိုမေကာင္းျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ပ်ားေကာင္ေတြနဲ႔ ေၾကာင္ေတြကိုလည္း အဆိပ္သင့္ေစႏိုင္ေသးတယ္။ ျခင္ျဖန္းေဆး DDT ကို ၁၉၅၈ ကတည္းက သံုးခဲ့ၾကတယ္။ အခုေတာ့ ၁၄ ႏိုင္ငံမွာသာသံုးေတာ့တယ္။ သဘာဝဝန္းက်င္ ထိခိုက္ေစတယ္။ တခ်ိဳ႕ျခင္ေတြက ေဆးယဥ္ၾကျပီ။ Lethal ovitraps ေထာင္ေခ်ာက္သံုးတယ္။ Aedes mosquito ျခင္အေရအတြက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တယ္။ တျခားနည္းေတြလည္းစမ္းေနတယ္။

သဘာဝနည္းေတြလည္းသံုးႏိုင္ပါတယ္။ ျခင္မရွိရာမွာသာေနထိုင္ပါ။ ေန႔ခင္းမွာသက္သာတယ္။ ေရေသရွိရာမွာသာ ျခင္ေပါတယ္။ ျခင္က ေရရွိမွသာ အသက္ရွင္ျပီး မ်ိဳးပြါးႏိုင္တယ္။ ေရက်န္ေနႏိုင္တဲ့ ပန္းအိုး၊ တာယာေဟာင္း၊ အိုးခြက္၊ ေရေျမာင္း၊ ေရတံေလွ်ာက္၊ ေရေလွာင္ကန္၊ အမိႈက္ပံု၊ ငွက္သိုက္စတာေတြမွာ ေရက်န္မေနေစေအာင္ ရွင္းလင္းပါ။ အေရာင္ေဖ်ာ့တဲ့ အဝတ္ဝတ္ပါ။ ေျခလက္ရွည္ဝတ္ပါ။ ဦးထုပ္၊ ေျခအိတ္ဝတ္ပါ။ ပန္ကာဖြင့္ထားပါ။ သစ္ၾကံပိုးရြက္ဆီ၊ ဗနီဂါအၾကည္ဆီနဲ႔ သံလြင္ဆီေရာထားတာကလည္း ျခင္ကိုႏိုင္တယ္။ လိေမၼာ္ယူကလစ္ ၃၂% ဟာ ၃ နာရီၾကာ ၉၅% မက အကာကြယ္ေပးတယ္။ လင္းႏို႔နဲ႔ ပုစဥ္းရွိရင္ ျခင္မေနႏိုင္ပါ။ ထပ္တရာပန္းပင္စိုက္ထားပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၅-၈-၂ဝ၁၆

Not a good evening

ကေန႔ညေန တယ္အဆင္မေျပ။ ေမးတာေတြက လိုရာမေရာက္။
စည္းကမ္းမက်လို႔ ဘယ္လိုပုဂၢိဳလ္က ဘာျဖစ္ေနလို႔ ဘာလုပ္ခ်င္မွန္း မသိတာေတြမ်ား။
ေမးနည္းပို႔တာလည္း ေမးနည္းအတိုင္း မေမးတတ္။
ေမးတာကို ရွာမေတြ႔ပါဘူးလို႔ ၂-၃ ခါေျပာလည္း မရ။
ျမန္မာစာေရးတာ မ်ားလို႔ဆိုျပီး အျပစ္ေတြအမ်ားၾကီးတင္သူကတင္။ သူ႔ကိုေတာ့ ဘေလာ့လိုက္တယ္။
ကေန႔အဆင္မေျပရင္ နက္ျဖန္ေတာ့ ေျပႏိုင္တယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၅-၈-၂ဝ၁၆