Hemoptysis ေခ်ာင္းဆိုး ေသြးပါ

ေမးခြန္းေတြကို ေက်ာ္ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္စာလံုးေတြကိုလည္း ေက်ာ္ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေဆာရီး။

၁။ ဆရာ တခုေလာက္ေမးခ်င္လို႔ပါ သမီးအေဖ အိပ္ေနရင္းနဲ႔ ရုတ္တရက္ ေလထတက္ပါတယ္ ဆရာ ေဂ့ေဂ့နဲ႔ ေလတက္ေနရင္းနဲ႔ ခဏေနေတာ့ ေခ်ာင္းဆိုးရာမွာ ေသြးပါ ပါလာပါတယ္ ဆရာ။

ျဖစ္တဲ့သူ အသက္ မသိပါ။

၂။ မဂၤလာပါဆရာ သမီးေခ်ာင္းဆိုးတာသလိပ္ထဲေသြးစပါလို႔ပါ။ ခုညမွစဆိုးတာပါ။ စစဆိုးဆိုးခ်င္းမွာပဲေသြးစပါလို႔ပါ။ ေသြးကအနီရဲရဲမဟူတ္ပါဘူး။ အဆုတ္ေရာဂါလကၡဏာေတြဖတ္ၾကည့္ေတာ့တခုမွမပါပါဘူး။ ေက်းဇူးျပဳျပီး ဆရာအားတဲ့အခါ ဘာေၾကာင့္ေသြးပါတယ္ဆိုတာေျဖေပးပါေနာ္။

ေမးနည္းစည္းကမ္းပို႔လိုက္တယ္။

မိန္းမပါ။ အသက္၂၄နွစ္။ အိမ္ေထာင္သည္သားေလးတေယာက္ရွိပါတယ္။ သားေလးကတနွစ္ေလးလပါ။ ခုညမွေခ်ာင္းဆိုးလို႔ ဘယ္ဆရာဝန္နဲ႔မွ မျပရေသးပါဘူးဆရာ။

၃။ မဂၤလာပါဆရာ။ ကြ်န္မအသက္ ၂၃ ရွိပါျပီ ။ အိမ္ေထာင္မရွိပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂လက ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါျဖစ္လို႔ ဆရာဝန္နဲ႔ သြားျပပါတယ္။ ဓာတ္မွန္ NAD နဲ႔ ေသြးစစ္ TB negative ပါ။ ဆရာဝန္က အဆုတ္ေလျပြန္ေရာင္တာလို႔ေျဟပါတယ္။ Cefixime နဲ႔ Flemax ေဆး၂မ်ိဳးကို ၅ရက္ေသာက္ခိုင္းျပီးတဲ့ေနာက္ ျပန္ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ ၂ပတ္ အႀကာမွ ျပန္ျဖစ္ခဲ႔ျပီး အဲ႔ေဆး ၂မ်ိဳးကိုပဲေသာက္ရင္း ျပန္ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ အခုရက္ပိုင္းအတြင္း အေအးမိ  မီးခိုးမႊန္မိရင္း ေခ်ာင္းျပန္ဆိုးျပီး အသက္ရွဳႀကပ္သလိုျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါတာမ်ိဳး ၂ႀကိမ္ ျပန္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ႔ဒါေႀကာင့္ ဆရာ့ဆီကို အားကိုးစြာနဲ႔ စာေရးလိုက္တာပါ။ လက္ရွိျဖစ္ေနတာေတြကေတာ့ ေခ်ာင္းဆိုး Clear Thick Mucus တခါတရံ အသက္ရွဴႀကပ္ ေမွာက္အိပ္မိတဲ့အခါ ရင္ဘက္ကိုဖိထားမိတဲ့အခါမ်ိဳးေတြမွာ တခါတေလ ေခ်ာင္းဆိုးျပီး ေသြးအနီေရာင္ပါ။ မျဖစ္ခင္တပတ္ကလည္း ေခ်ာင္းနာဖူးပါတယ္။ အခုမနာပါ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

၄။ တခုေလာက္ေမးခ်င္လို႔ပါရွင္။ သမီးအေမက လြန္ခဲ႔တဲ႔ဆယ္ႏွစ္က TB ေရာဂါျဖစ္ျပီး အဲတုန္းက ေသြးေတြအန္ပါတယ္။ ေနာက္တႏွစ္တခါေလာက္ နည္းနည္းထပ္ျပီး ေသြးေလးေတြပါတတ္တယ္။ ေဆးထိုးရင္ ေပ်ာက္သြးျပန္ေရာ။ ခုေနာက္ပိုင္း ေသြးပါရင္ နည္းနည္းမ်ားရင္ ေဆးရံုေတာင္တက္ရတယ္ဆရာ။ တႏွစ္တခါပါေနလို႔ မႏွစ္ကနဲ႔ဒီႏွစ္ဆို ေဆးရုံတက္ရတယ္။ ထပ္ျပီးေဆးေတြစစ္ေတာ့လည္း အဆုတ္မွာ TB လကၡဏာလည္းမဟုတ္ဘူး။ ေဆးေသာက္ခဲ႔တုန္းက ၆ လကို ရက္မွန္မွန္ ေသာက္ခဲ့တယ္။ အေမကေသြးတိုးျပီး အစာမေက်လို႔ ျဖစ္တဲ႔အခ်ိန္တိုင္း ေသြးပါလာတယ္။ အဲဒါက တႏွစ္တခါလို ျဖစ္ေနေတာ့ ဘယ္လိုကုသႏိုင္လို႔ရလဲ ဆရာအၾကံေလးျပဳေပးပါရွင္။

ျဖစ္တဲ့သူ အသက္ မသိ။ ေသြးအန္တာနဲ႔ ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါတာ မတူ။

အသက္ ၅၄ ပါဆရာ။ ျဖစ္ရင္ေခ်ာင္းပါဆိုးလာတယ္ဆရာ။

၅။ ဆရာ မဂၤလာပါ တခုေလာက္ေမးခ်င္လို႔ပါ အခုေလးတင္ပဲ သမီးက အိပ္ေနရင္း ေခ်ာင္းထဆိုးတာ ေသြးပါလာပါတယ္၊ ပထမတခါဆိုးတာ ေသြးပါၿပီး ေနာက္အေခါက္ေတြမပါေတာ့ပါဘူး၊ ေသြးကအနီေရာင္လတ္ဆတ္ပါတယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးေနတာ ၄ ရက္ေလာက္ရိွပါၿပီ၊ ပထမဆရာဝန္နဲ႔ျပတာမေပ်ာက္လို႔၊ေနာက္တေယာက္ေျပာင္းျပပါတယ္၊ ၄ ရက္အတြင္းမွာ ၂ ရက္ေလာက္ဖ်ားလိုက္ပါေသးတယ္ ခုေတာ့အဖ်ားမရိွေတာ့ပါ၊ စားနိုင္ေဆာ့နိုင္လန္းပါတယ္ဆရာ၊ ညပိုင္းဆို အစာမေၾကၿပီး အန္ရင္း ေခ်ာင္းဆိုးတတ္ပါတယ္၊ ဒီစာမပို႔ခင္လြန္ခဲ့တဲ့တနာရီေလာက္ကအန္တာပါ၊ ဘယ္ေနရာမွနာတယ္မေျပာပါ၊ အန္ၿပီးအိပ္သြားတာပါပဲ၊ ေလာေလာလတ္လတ္စားထားတဲ့အစာနဲ႔ေသြး 10ML ေလာက္ပါပါတယ္၊ ညေနက Cefixime 100 oral suspension 5ml နဲ႔ ဆရာဝန္ေပးလိုက္တဲ့ေဆးအမႈန္႔ေရာတိုက္ပါတယ္၊ ကေလးအသက္ ၄နွစ္ေက်ာ္၊ မိန္းကေလးပါ၊ ေဆးစာအုပ္ကိုလည္း ဓာတ္ပံုရိုက္ေပးလိုက္ပါ့မယ္၊ တခါမွမေမးဘူးလို႔စည္းကမ္းနဲ႔မကိုက္မညီခဲ့လ်ွင္ ခြင့္လႊတ္ေပးပါ၊ ဆရာက်န္းမာခ်မ္းသာပါေစ

ျဖစ္တဲ့သူ အသက္-က်ား-မ မရွင္းပါ။ သမီးဆိုတိုင္း ေခါင္းရႈတ္ရတယ္။ ေမးတဲ့သူရဲ႕ သမီးလား။

ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါျဖစ္ေစတာေတြကမ်ားတယ္။ တီဘီကို အရင္ဆံုးစဥ္းစားတာ မမွၾးပါ။

တီဘီေရာဂါလကၡဏာမ်ား
၁။ ကိုယ္ပူ = 100 F (37.8 C) ေက်ာ္ေလာက္ ၁ဝ ရက္ၾကာဖ်ားမယ္။
၂။ ေခ်ာင္းဆိုး = ေခ်ာင္းဆိုးေနတာ ၂-၃ ပါတ္ၾကာေနႏိုင္တယ္။
၃။ ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါ = ေသြးအနီေရာင္ နည္းနည္းေလး သလိပ္ထဲေရာပါမယ္။
၄။ ခ်မ္းမယ္ = ကိုယ္ပူခ်ိန္မွာျဖစ္ျဖစ္ မပူပဲျဖစ္ျဖစ္ သူမ်ားထက္ ခ်မ္းေနမယ္။
၅။ ရင္ပတ္နာ = ေခ်ာင္းဆိုးရလို႔ေရာ အဆုပ္မေကာင္းလို႔ပါ ရင္ပတ္နာမယ္။
၆။ ညေခြ်းထြက္ျခင္း = ကေလး-လူၾကီးျဖစ္ႏိုင္တယ္။
၇။ အသက္ရွဴတမ်ိဳးျဖစ္ျခင္း = ခက္ခဲႏိုင္တယ္။ မဝျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ပင့္ရွဴရႏိုင္တယ္။
၈။ ေမာပန္းေနျခင္း = အလုပ္မပင္ပန္းဘဲ ေမာေနမယ္။ အားကုန္ေနမယ္။
၉။ အစားပ်က္ျခင္း = ဟင္းေကာင္းလည္း မစားခ်င္ျဖစ္မယ္။
၁ဝ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ျခင္း = ပိန္လာမယ္။

အေၾကာင္းမ်ိဳးစံု
၁။ Infections ပိုးဝင္ျခင္းမ်ား
• Acute and chronic bronchitis ရက္တိုနဲ႔ တာရွည္ ေလျပြန္ေရာင္ျခင္း၊
• Tuberculosis တီဘီ
• ဖန္းဂတ္းစ္ ေခၚ မိႈပိုးဝင္ျခင္း
• Pneumonia ႏူမိုးနီးယား
• Lung abscess အဆုပ္ျပည္တည္ျခင္း၊
• Bronchiectasis အဆုပ္ေရာဂါတမ်ိဳး၊

၂။ Tumors အက်ိတ္မ်ား
• Bronchial cancer ဘေရာင္ခီရယ္ကင္ဆာ
• Carcinoid ကာစီႏြိဳက္

၃။ Cardiovascular အဆုပ္ေသြးေၾကာေရာဂါမ်ား
• Lung infarct or Pulmonary embolism အဆုပ္ေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း၊
• Mitral stenosis ႏွလံုးအဆို႔ရွင္က်ဥ္ျခင္း

၄။ Trauma ထိခိုက္ဒဏ္ရာ

၅။ Other အျခားအေၾကာင္းမ်ား
• Foreign body ျပင္ပပစၥည္းဝင္ျခင္း
• Hemorrhagic diatesis ေရာဂါ
• Goodpasture and other immunological disorders ေရာဂါမ်ား

ရင္ပတ္ဓါတ္မွန္ရိုက္ရမယ္။ ကရိယာထည့္စစ္တာ လိုတာရွိတတ္တယ္။ ၃၄% မွာ ဘာေၾကာင့္ ေသြးပါသလဲ ရွာမရပါ။ အေၾကာင္းရင္းကို ကုသရမယ္။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ အဆုပ္တီဘီကေပါတယ္။ တီဘီကို ေဆး ၆ လတိတိ စနစ္တက်ေသာက္ရင္ တီဘီပိုးေတြေသပါမယ္။ တီဘီဒဏ္ေၾကာင့္ အဆုပ္မွာ ထိခိုက္ခံထားရမယ္။ တခ်ိဳ႕က ေကာင္းသြားျပီး၊ တခ်ိဳ႕မွာ အမာရြတ္သေဘာ က်န္တယ္။ တျခားဗက္တီးရီးယား ဝင္တာလည္း ျဖစ္တတ္တယ္။ ပိုးေသေဆးေသာက္ရင္ ေပ်ာက္မယ္။ ေဆးယဥ္တီဘီကိုလည္း စဥ္းစားရတယ္။

TB writing links တီဘီေရာဂါစာမ်ား
1. BCG vaccine တီဘီ ကာကြယ္ေဆး http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/01/bcg-vaccine.html
2. Bone tuberculosis အရိုး တီဘီ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/bone-tuberculosis.html
3. Infertility and TB (1) တီဘီ ေဆးနဲ႔ ကေလးမရႏိုင္ေသးျခင္း (၁) 111http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/infertility-and-tb-1.html
4. Infertility and TB (2) တီဘီ ေဆးနဲ႔ ကေလးမရႏိုင္ေသးျခင္း (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/infertility-and-tb-2.html
5. Intestinal Tuberculosis အူ (တီဘီ) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/01/intestinal-tuberculosis.html
6. MDR TB Q and A ေဆးယဥ္တဲ့တီဘီ အေမး-အေျဖ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/05/mdr-tb-q-and.html
7. MDR-TB ေဆးယဥ္တဲ့ တီဘီ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/11/mdr-tb.html
8. More money needed to beat TB တီဘီေရာဂါႏွိမ္နင္းရန္ ေဒၚလာ ၅၆ ဘီလီယန္လိုအပ္
9. Pleural effusion အဆုတ္အိတ္ထဲ အရည္ေအာင္းျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/pleural-effusion.html
10. Primary Complex ကေလးတီဘီ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/11/primary-complex.html
11. TB (Tuberculosis) တီဘီ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2008/10/tuberculosis-tb.html
12. TB Medicines Side Effects (တီဘီ) ေဆးေတြ နဲ႔ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/04/side-effects-of-tb-medicines.html
13. TB No more in Medical Curriculum ဆရာဝန္ေတြကို တီဘီ သင္မေပးၾကေတာ့တာ စိုးရိမ္စရာ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2009/10/tb-no-more-in-medical-curriculum.html
14. TB Q and A (တီဘီ) အေမး-အေျဖ (၁) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/09/tb-q-and.html
15. TB Q and A (တီဘီ) အေမးအေျဖ (၂) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2014/01/tb-questions.html
16. TB Signs & Symptoms တီဘီေရာဂါလကၡဏာမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/tb-signs-symptoms.html
17. TB Signs & Symptoms တီဘီေရာဂါလကၡဏာမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/tb-signs-symptoms.html
18. TB Treat the root cause အေျခအျမစ္ကို မသတ္ႏိုင္သေရြ႕ မေပ်ာက္ပါ
19. TB အသစ္လား အေဟာင္းလား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/05/tb.html
20. Tuberculin test (တီဘီ) အတြက္ (ၾကဴဘာကူလင္ တက္စ္)http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/10/tuberculin-test.html
21. Hemoptysis ေခ်ာင္းဆိုး ေသြးပါ https://doctortintswe.blogspot.com/2017/08/hemoptysis.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၇-၂ဝ၁၈