Night terrors အိပ္မက္ထဲ သူရဲစီးခံရျခင္း
အရင္စာမွာ ဘီလူးစီးလို႔တပ္ထားလို႔သာ ေခါင္းစဥ္ကို သည္လိုေရးပါတယ္။ သူရဲက ရွိတာမဟုတ္။
မၾကာခဏ ဘီလူးစီးေနလို႔ပါဆရာ။ အဲဒါ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆရာ။
ေမးတဲ့သူ (ျဖစ္တဲ့သူ) အသက္-က်ား-မ မသိရပါ။ အရင္ေမးသူရွိလို႔ေျဖထားပါတယ္။ အဲဒီတေယာက္လည္း ေမးနည္း စည္းကမ္းမက်လို႔ ျပန္ေမးေနရေသးတာ။
ဆရာ မေျဖမွာကိုလည္း နားလည္ပါတယ္ရွင့္။ ဘီလူးစီးတယ္လို ့ျမန္မာေတြေခၚေနတဲ့အျဖစ္ဟာ ဘာဓါတ္ ခ်ိဳ႕ယြင္းလို႔ ျဖစ္ရတာလဲဆိုတာ အျမန္ဆံုးသိခ်င္လို႔ပါရွင္။ ေသာက္စရာေဆး စားသင့္ေသာ အစားမ်ားကို သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြပါ သိလိုပါတယ္ရွင့္။
ဘယ္လိုျဖစ္တာကို အဲလိုေခၚပါသလဲ။ အရပ္ေခၚေတြက တေနရာနဲ႔တေနရာ မတူပါ။
အိပ္မက္ေယာင္လိုေအာ္ေနရပါတယ္။ တစံုတေယာက္လာနိုးမွ ေအာ္နိုးလို ့ရပါတယ္။ ျဖစ္တိုင္း ေစာင္ သို ့မဟုတ္ အက်ၤ ီလည္ပင္းမွာရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဘုရားမရွိခိုးလို ့ေျပာပါတယ္ ဘုရားရွိခိုးျပီး က်မဟာ ဘုရားစာအုပ္ဖတ္ရင္း က်န္းမာေရးစာေတြဖတ္ျပီးမွအိပ္သူပါရွင့္။
အရပ္ေခၚ ဘီလူးစီးခံရျခင္းဟာ လူၾကီးေတြမွာသာမက ကေလးေတြမွာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ လူၾကီးေတြထဲမွာ ၂% ကေန ၈% အထိျဖစ္တယ္။ အိပ္မက္ဆိုးေပမယ့္ တကယ္ကိုခံစားေနရတာပါ။
Night terrors ဘီလူးစီးခံရျခင္းက Nightmares အိပ္မက္ဆိုးနဲ႔ မတူပါ။ အိပ္မက္ထဲမွာ ပါတာေတြက တေယာက္နဲ႔ တေယာက္မတူပါ။ အက်ဥ္းအၾကပ္တခုကေန လြန္ေျမာက္ေအာင္ အင္နဲ႔အားနဲ႔ ရုန္းကန္ၾကိဳးပမ္းတာမ်ိဳး။ အျမင့္ကေန က်မွာကို ထိန္းမရႏိုင္တာမ်ိဳး။ အႏၲရာယ္ကေန ေက်ာ္လႊားရတာမ်ိဳး စတာေတြပါတယ္။ ဘဝမွာ ၾကီးမားတဲ့မေတာ္တဆမႈ ၾကံဳဘူးတာကို မက္တာမ်ိဳးလည္းရွိတယ္။ ဘယ္လိုဟာေတြမက္မက္ ေၾကာက္စရာသာျဖစ္တယ္။
အိပ္ျခင္းအဆင့္ထဲက အိပ္မက္မက္တဲ့ Rapid eye movement (REM) အဆင့္မွာအမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ညဦးပိုင္း အိပ္ေပ်ာ္ျပီးအခ်ိန္အတြင္းျဖစ္တယ္။ ႏွစ္ႏွစ္ျခိဳက္ျခိဳက္အိပ္ေပ်ာ္ေနတံုးမွာျဖစ္တယ္။ အိပ္စက္ျခင္းတခုရဲ ပဌမ ၃ ပံု ၁ ပံုမွာအျဖစ္မ်ားတယ္။ သုေတသနတခုအရ သန္းေခါင္နဲ႔ သန္းေခါင္ေက်ာ္ ၂ နာရီၾကား မ်ားတယ္။ မက္ေနခ်ိန္ ၁ဝ မိနစ္ကေန ၂ဝ မိနစ္အထိၾကာတယ္။
ေယာက္်ားေလး ၅-၇ ႏွစ္ အျဖစ္မ်ားဆံုး။ ၃-၇ ႏွစ္ ေယာက္်ားေလး၊ မိန္းကေလး ဆတူျဖစ္တယ္။ ၁၂ ႏွစ္အထိ အျဖစ္နည္းလာတယ္။ လူၾကီး ၂႕၂% နဲ႔ ကေလး ၆႕၅% မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ေတြ႔တဲ့သုေတသနလည္းရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕
ဘာလို႔ျဖစ္သလည္း။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခသီအိုရီေတြသာရွိတယ္။ မအိပ္ခင္ ညလယ္စာစားလို႔ ဇီဝအလုပ္ပိုလုပ္ရျခင္း၊ စိတ္မက်ေဆး၊ ေသြးက်ေဆးေသာက္ျခင္း။ မိသားစုအတြင္း တေယာက္မကျဖစ္ျခင္း။ Post-traumatic stress disorder စိတ္ဒဏ္ရာရျပီးေနာက္ျဖစ္ရတဲ့ စိတ္ေရာဂါ။ Anxiety disorders စိုးရိမ္စိတ္ကဲသူေတြမွာလည္းျဖစ္တယ္။ မူးယစ္ေဆးနဲ႔ အရက္တလြဲသံုးသူေတြမွာလည္းျဖစ္တယ္။
မက္ျပီးရင္ ရုတ္တရက္အိပ္ယာကႏိုးလာမယ္။ ေအာ္ဟစ္မယ္။ မ်က္လံုးျပဴးေနမယ္။ သူငယ္အိမ္က်ယ္ေနမယ္။ အသက္ရွဴျမန္ေနမယ္။ ႏွလံုးခုန္ျမန္ေနမယ္။ ေသြးဖိအားတက္ေနမယ္။ တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားေနမယ္။ ေၾကာက္ရြံ႕ေနမယ္။ ရင္တုန္ေနမယ္။ ေဇာေခြ်းပ်ံေနမယ္။ အိပ္မက္လိုမဟုတ္ပဲ တကယ္ခံစာခဲ့ရတဲ့အတိုင္း ပင္ပန္းေနမယ္။ ကေလးေတြမွာျဖစ္ရင္ အိပ္ယာကႏိုးလာျပီး ထငိုမယ္။ ေအာ္ဟစ္မယ္။ အဲလိုကေန ဆက္ျပီး Sleepwalk လမ္းေလွ်ာက္တယ္။
အဲလိုကေန က်န္းမာေရးကိုထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးေရာဂါ၊ အဝလြန္ျခင္း၊ စိုးရိမ္စိတ္ကဲျခင္း၊ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ တခ်ိဳ႕မွာ မိမိကိုယ္မိမိ သတ္ေသလိုစိတ္ျဖစ္ျခင္း။
ကေလးေတြမွာျဖစ္တာကို ႏွစ္သိမ့္ေပးရမယ္။ ေၾကာက္စိတ္ကိုေဖ်ာက္ေပးရမယ္။ ကေလးေတြ ငယ္စဥ္က အဲလို ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ ၾကီးေတာ့ စိတ္ေရာဂါထူးမျဖစ္ၾကပါ။
ကုသမႈအၾကံျပဳခ်က္ေတြကေတာ့ အိပ္ခ်ိန္မွန္ေစျခင္း၊ အစားစားခ်ိန္မွန္ျခင္း၊ ကိုယ္လက္လွႈပ္ရွားျခင္း၊ ေယာဂက်င့္ျခင္း၊ တရားထိုင္ျခင္းေတြပါတယ္။ အိပ္ယာေနရာ သက္ေတာင့္သက္သာရွိေစသင့္တယ္။ မအိပ္ခင္ စိတ္ကိုျပဳျပင္သင့္တယ္။ လူၾကီးေတြကို Benzodiazepine ေခၚစိတ္ျငိမ္ေဆးေပးႏိုင္တယ္။ Melatonin 1 to 3 mg ေဆးကိုလည္းညႊန္တယ္။
Sleep paralysis ဘီလူးစီးျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/10/sleep-paralysis.html
Nightmares အိပ္မက္ဆိုးမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/sleep-disorders.html
Night terrors သူရဲစီးခံရျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/02/night-terrors.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
မၾကာခဏ ဘီလူးစီးေနလို႔ပါဆရာ။ အဲဒါ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆရာ။
ေမးတဲ့သူ (ျဖစ္တဲ့သူ) အသက္-က်ား-မ မသိရပါ။ အရင္ေမးသူရွိလို႔ေျဖထားပါတယ္။ အဲဒီတေယာက္လည္း ေမးနည္း စည္းကမ္းမက်လို႔ ျပန္ေမးေနရေသးတာ။
ဆရာ မေျဖမွာကိုလည္း နားလည္ပါတယ္ရွင့္။ ဘီလူးစီးတယ္လို ့ျမန္မာေတြေခၚေနတဲ့အျဖစ္ဟာ ဘာဓါတ္ ခ်ိဳ႕ယြင္းလို႔ ျဖစ္ရတာလဲဆိုတာ အျမန္ဆံုးသိခ်င္လို႔ပါရွင္။ ေသာက္စရာေဆး စားသင့္ေသာ အစားမ်ားကို သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြပါ သိလိုပါတယ္ရွင့္။
ဘယ္လိုျဖစ္တာကို အဲလိုေခၚပါသလဲ။ အရပ္ေခၚေတြက တေနရာနဲ႔တေနရာ မတူပါ။
အိပ္မက္ေယာင္လိုေအာ္ေနရပါတယ္။ တစံုတေယာက္လာနိုးမွ ေအာ္နိုးလို ့ရပါတယ္။ ျဖစ္တိုင္း ေစာင္ သို ့မဟုတ္ အက်ၤ ီလည္ပင္းမွာရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဘုရားမရွိခိုးလို ့ေျပာပါတယ္ ဘုရားရွိခိုးျပီး က်မဟာ ဘုရားစာအုပ္ဖတ္ရင္း က်န္းမာေရးစာေတြဖတ္ျပီးမွအိပ္သူပါရွင့္။
အရပ္ေခၚ ဘီလူးစီးခံရျခင္းဟာ လူၾကီးေတြမွာသာမက ကေလးေတြမွာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ လူၾကီးေတြထဲမွာ ၂% ကေန ၈% အထိျဖစ္တယ္။ အိပ္မက္ဆိုးေပမယ့္ တကယ္ကိုခံစားေနရတာပါ။
Night terrors ဘီလူးစီးခံရျခင္းက Nightmares အိပ္မက္ဆိုးနဲ႔ မတူပါ။ အိပ္မက္ထဲမွာ ပါတာေတြက တေယာက္နဲ႔ တေယာက္မတူပါ။ အက်ဥ္းအၾကပ္တခုကေန လြန္ေျမာက္ေအာင္ အင္နဲ႔အားနဲ႔ ရုန္းကန္ၾကိဳးပမ္းတာမ်ိဳး။ အျမင့္ကေန က်မွာကို ထိန္းမရႏိုင္တာမ်ိဳး။ အႏၲရာယ္ကေန ေက်ာ္လႊားရတာမ်ိဳး စတာေတြပါတယ္။ ဘဝမွာ ၾကီးမားတဲ့မေတာ္တဆမႈ ၾကံဳဘူးတာကို မက္တာမ်ိဳးလည္းရွိတယ္။ ဘယ္လိုဟာေတြမက္မက္ ေၾကာက္စရာသာျဖစ္တယ္။
အိပ္ျခင္းအဆင့္ထဲက အိပ္မက္မက္တဲ့ Rapid eye movement (REM) အဆင့္မွာအမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ညဦးပိုင္း အိပ္ေပ်ာ္ျပီးအခ်ိန္အတြင္းျဖစ္တယ္။ ႏွစ္ႏွစ္ျခိဳက္ျခိဳက္အိပ္ေပ်ာ္ေနတံုးမွာျဖစ္တယ္။ အိပ္စက္ျခင္းတခုရဲ ပဌမ ၃ ပံု ၁ ပံုမွာအျဖစ္မ်ားတယ္။ သုေတသနတခုအရ သန္းေခါင္နဲ႔ သန္းေခါင္ေက်ာ္ ၂ နာရီၾကား မ်ားတယ္။ မက္ေနခ်ိန္ ၁ဝ မိနစ္ကေန ၂ဝ မိနစ္အထိၾကာတယ္။
ေယာက္်ားေလး ၅-၇ ႏွစ္ အျဖစ္မ်ားဆံုး။ ၃-၇ ႏွစ္ ေယာက္်ားေလး၊ မိန္းကေလး ဆတူျဖစ္တယ္။ ၁၂ ႏွစ္အထိ အျဖစ္နည္းလာတယ္။ လူၾကီး ၂႕၂% နဲ႔ ကေလး ၆႕၅% မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ေတြ႔တဲ့သုေတသနလည္းရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕
ဘာလို႔ျဖစ္သလည္း။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခသီအိုရီေတြသာရွိတယ္။ မအိပ္ခင္ ညလယ္စာစားလို႔ ဇီဝအလုပ္ပိုလုပ္ရျခင္း၊ စိတ္မက်ေဆး၊ ေသြးက်ေဆးေသာက္ျခင္း။ မိသားစုအတြင္း တေယာက္မကျဖစ္ျခင္း။ Post-traumatic stress disorder စိတ္ဒဏ္ရာရျပီးေနာက္ျဖစ္ရတဲ့ စိတ္ေရာဂါ။ Anxiety disorders စိုးရိမ္စိတ္ကဲသူေတြမွာလည္းျဖစ္တယ္။ မူးယစ္ေဆးနဲ႔ အရက္တလြဲသံုးသူေတြမွာလည္းျဖစ္တယ္။
မက္ျပီးရင္ ရုတ္တရက္အိပ္ယာကႏိုးလာမယ္။ ေအာ္ဟစ္မယ္။ မ်က္လံုးျပဴးေနမယ္။ သူငယ္အိမ္က်ယ္ေနမယ္။ အသက္ရွဴျမန္ေနမယ္။ ႏွလံုးခုန္ျမန္ေနမယ္။ ေသြးဖိအားတက္ေနမယ္။ တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားေနမယ္။ ေၾကာက္ရြံ႕ေနမယ္။ ရင္တုန္ေနမယ္။ ေဇာေခြ်းပ်ံေနမယ္။ အိပ္မက္လိုမဟုတ္ပဲ တကယ္ခံစာခဲ့ရတဲ့အတိုင္း ပင္ပန္းေနမယ္။ ကေလးေတြမွာျဖစ္ရင္ အိပ္ယာကႏိုးလာျပီး ထငိုမယ္။ ေအာ္ဟစ္မယ္။ အဲလိုကေန ဆက္ျပီး Sleepwalk လမ္းေလွ်ာက္တယ္။
အဲလိုကေန က်န္းမာေရးကိုထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးေရာဂါ၊ အဝလြန္ျခင္း၊ စိုးရိမ္စိတ္ကဲျခင္း၊ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ တခ်ိဳ႕မွာ မိမိကိုယ္မိမိ သတ္ေသလိုစိတ္ျဖစ္ျခင္း။
ကေလးေတြမွာျဖစ္တာကို ႏွစ္သိမ့္ေပးရမယ္။ ေၾကာက္စိတ္ကိုေဖ်ာက္ေပးရမယ္။ ကေလးေတြ ငယ္စဥ္က အဲလို ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ ၾကီးေတာ့ စိတ္ေရာဂါထူးမျဖစ္ၾကပါ။
ကုသမႈအၾကံျပဳခ်က္ေတြကေတာ့ အိပ္ခ်ိန္မွန္ေစျခင္း၊ အစားစားခ်ိန္မွန္ျခင္း၊ ကိုယ္လက္လွႈပ္ရွားျခင္း၊ ေယာဂက်င့္ျခင္း၊ တရားထိုင္ျခင္းေတြပါတယ္။ အိပ္ယာေနရာ သက္ေတာင့္သက္သာရွိေစသင့္တယ္။ မအိပ္ခင္ စိတ္ကိုျပဳျပင္သင့္တယ္။ လူၾကီးေတြကို Benzodiazepine ေခၚစိတ္ျငိမ္ေဆးေပးႏိုင္တယ္။ Melatonin 1 to 3 mg ေဆးကိုလည္းညႊန္တယ္။
Sleep paralysis ဘီလူးစီးျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/10/sleep-paralysis.html
Nightmares အိပ္မက္ဆိုးမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/sleep-disorders.html
Night terrors သူရဲစီးခံရျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/02/night-terrors.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
Comments
Post a Comment