Ovulation မ်ိဳးဥဘယ္ရက္ထြက္သလဲ

(ကန္ေတာ့ပါ)

၁။ ဆရာရွင့္ မရိုေသစကား မမ်ိဳးဥေႀကြတဲ့ရက္ကို ဘယ္လိုတြက္ရပါလည္းရွင္

ေမးတဲ့သူ အသက္ မသိ။ ရာသီ မသိ။ အိမ္ေထာင္ေရး မသိ။

၂။ ဆရာရွင့္ ကၽြန္မအသက္ ၃၈ပါရွင့္။ အမ်ိဳးသားက ႕႕႕႕႕ မွာအလုပ္လုပ္ေနရေတာ့ ကၽြန္မတို႔ ၁ႏွစ္မွာမွ ၄ႀကိမ္ေလာက္သာ ဆံုျဖစ္ပါတယ္ရွင့္။ သားသမီးယူရာမွာ မရေသးပဲ လြဲေခ်ာ္ေနလို႔ပါရွင့္။ ကၽြန္မသိခ်င္တာက သားဥေႂကြရက္ပါဆရာ။ ကၽြန္မသားဥေႂကြရက္ကို ေသခ်ာမတြက္တက္လို႔ပါရွင့္။ ဒီလမွာ ၁၂.၁၁.၂၀၁၇ မွာ ရာသီစလာပါတယ္ရွင့္။ ၿပီးခဲ့တဲ့လ ၁၀လပိုင္းတုန္းက ၁၁.၁၀.၂၀၁၇ မွာ ရာသီလာသြားပါတယ္ဆရာ။ ၁၁ လပိုင္း ၁၃.၁၁.၂၀၁၇ ကစၿပီး ၅ရက္ဆက္တိုက္ သားဥေႂကြေဆးလည္း စားထားပါတယ္။ သားဥေႂကြမေႂကြ တိုင္းၾကည့္တာအခုထိ မေႂကြေသးလို႔ပါဆရာ။ အခု အမ်ိဳးသားရွိတဲ့ႏိုင္ငံမွာ ေရာက္ေနပါတယ္ဆရာ။ သဘက္ခါ ျမန္မာႏိုင္ငံျပန္ရေတာ့မွာမို႔ သားဥမေႂကြမွာ စိုးရိမ္ေနလို႔ပါ ဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳၿပီး သားဥေႂကြရက္ေလး ေျဖၾကားေပးပါဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

မတြက္တက္သတ္ပံုမွားေနတယ္။ မတြက္တတ္လို႔ ေရးရတယ္။ တက္ဆိုတာ အတန္းတက္တာ၊ အတက္ေရာက္ဂါ။ တတ္ဆိုတာ တတ္ေျမာက္တာ။ သတ္ပံုမွန္ေရးတတ္တာ။ သန္ဘက္ခါလို႔ေရးရတယ္။

ပံုမွန္အားျဖင့္ အပ်ိဳျဖစ္ကတည္းက ေသြးမဆံုးခင္အထိ လစဥ္ မ်ိဳးဥထြက္တယ္။ အပ်ိဳျဖစ္စမွာ ရာသီဆင္းေပမယ့္ မ်ိဳးဥမထြက္တာလည္းရွိတယ္။ အိမ္ေထာင္က်လို႔ သားသမီးမရေသးရင္ ရာသီလမွန္လားနဲ႔ မ်ိဳးဥမထြက္တာလားကို စဥ္းစားရတယ္။

၃ဝ% ေသာ အမ်ိဳးသမီးေတြက လလယ္ရက္ အတိအက်မွာ မ်ိဳးဥထြက္တယ္။ ၆ဝ% က လလယ္ရက္ထက္ ၁ ရက္ ေစာထြက္တယ္။ အားလံုးကို ျခံဳလိုက္ရင္ ၇၈%က လလယ္ရက္ထက္ ၂ ရက္ ေစာထြက္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရႏိုင္-မရႏိုင္ဆိုတာ ဒီမ်ိဳးဥ ထြက္-မထြက္အေပၚ မူတည္တယ္။ ကိုယ္ဝန္မရေအာင္ တားနည္းတခုျဖစ္တဲ့ ရက္တြက္ျပီး အတူေနနည္းကလဲ ဒီရက္ကိုသိမွသာ စိတ္ခ်ႏိုင္တယ္။ မစမ္းပဲေတာ့ မသိႏိုင္။

မ်ိဳးဥထြက္-မထြက္ စမ္းသပ္တဲ့ကရိယာကို Ovulation test ေခၚတယ္။ Ovulation Predictor Kits လို႔လည္း ေခၚတယ္။ မ်ိဳးဥဟာ မ်ိဳးဥအိမ္ကေနထြက္ျပီး ၂၄ နာရီအထိခံတယ္။ လအလယ္မွာ မ်ိဳးဥထြက္ဘို႔ (LH) ေဟာ္မုန္း နည္းနည္း ပိုထြက္လာရတယ္။ စမ္းသပ္ကိရိယာတစံုထဲမွာ စမ္းသပ္ေခ်ာင္းေလး ၅ ခုကေန ၇ ခုအထိပါတယ္။ ရာသီလကိုသိရမယ္။ ဥပမာ ၂၈ ရက္မွာ တခါလာသူအတြက္ အရင္လက ရာသီစလာတဲ့ေန႔ကေနတြက္ရင္ ၁၁ ရက္ေျမာက္ေန႔ကေနစရမယ္။ ၁၁၊ ၁၂၊ ၁၃၊ ၁၄၊ ၁၅ ရက္ေတြမွာ စမ္းသင့္တယ္။ ဆီးကို စမ္းရမဲ့အကြက္ေလးမွာ ထည့္လိုက္ရင္ အေရာင္ေျပာင္းလာမယ္။ အေပါင္းျပတယ္ဆိုရင္ ေနာက္ ၂၄ ကေန ၆ နာရီအတြင္း မ်ိဳးဥထြက္မယ္။ အေပါင္းျပပါမယ္။

ဆီးမစမ္းခင္မွာ ေရ-အရည္ အမ်ားၾကီးမေသာက္သင့္ပါ။ တျခားေဆးေတြလဲ မေသာက္ဘဲေနဘို႔လိုႏိုင္တယ္။ Estrogens, Progesterone, Testosterone ေခၚတဲ့ ေဟာ္မုန္းေဆးေတြျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္တားေဆးထဲမွာပါတယ္။ Clomiphene citrate (Clomid) မ်ိဳးဥထြက္ဘို႔ေပးတဲ့ေဆးဆိုရင္ LH levels ကိုပိုမ်ားေစတယ္။ စမ္းသပ္မႈမွာ ေသခ်ာေစေအာင္ ဒီေဆးမ်ိဳးကို မစမ္းခင္ ၃ ရက္ေစာျပီး မေသာက္ဘဲေနသင့္တယ္။

မ်ဥ္း ၂ ေၾကာင္းရွိမယ္။ Test line စမ္းသပ္လိုင္းက Reference line မီွးရမဲ့လိုင္းတက္ နဲနဲမွိန္တယ္။ ကိရိယာေတြက မတူတတ္ပါ။ အညႊန္းကိုအရင္ဖတ္ပါ။ ဆီးကို မနက္ ၁ဝ နာရီကေန ည ၈ နာရီအတြင္းသြားတာကိုယူတာေကာင္းတယ္။ ေန႔ ၂ နာရီကအေကာင္းဆံုး။ အေျဖကို ၅ မိနစ္ အနည္းဆံုးေစာင့္ပါ။ တခ်ိဳ႕က ၁ဝ မိနစ္အထိေစာင့္ခိုင္းတယ္။
ကြန္ထရိုးမ်ဥ္းနဲ႔ ေနာက္ေပၚလာမယ့္မ်ဥ္းကို ယွဥ္ၾကည့္ရမယ္။ ေနာက္ေပၚမ်ဥ္းက ကြန္ထရိုးလိုအေရာင္တူေနရင္ အေပါင္း။ ပိုျပီးထင္းေနတာလည္းရွိမယ္။ ပိုမွိန္ေနရင္ အႏုတ္။ စမ္းတဲ့ေဟာ္မုန္းနည္းလြန္းရင္ မျမင္ရေအာင္အထိ မွိန္ေနမယ္။ မွားျပီး အေပါင္းျပတာ ရွားတယ္။ ေန႔ဆက္စမ္းရတာမို႔ အခ်ိန္တူမွာစမ္းပါ။

မ်ိဳးဥထြက္ခန္႔မွန္းရက္ထက္ ၂ ရက္ေစာျပီး ေန႔တိုင္း စမ္းသင့္တယ္။ ရာသီလာျပီး ၁၃ ရက္ကေန ၂ဝ ရက္အတြင္း ျဖစ္ဘို႔မ်ားတယ္။ ၁၁ ရက္ကစစမ္းျပီး ၂ဝ ရက္ေနာက္ဆို မစမ္းပါနဲ႔ေတာ့။ ေနာက္တလၾကမွ ျပန္စမ္းပါ။ တလမွာ ၅ ရက္ စမ္းသူ ၈ဝ% နဲ႔ ၁ဝ ရက္ၾကာစမ္းသူ ၉၅% မွန္ႏိုင္တယ္။ အေပါင္းလကၡဏာျပတာနဲ႔ ဆက္စမ္းစရာမလိုပါ။ စမ္းသပ္ကရိယာ ၉၉% စိတ္ခ်ရတယ္။ Cassettes အမ်ိဳးအစားက Strips ထက္ေကာင္းတယ္။ အိႏၵိယမွာ ၅ ခုပါ Cassette ကို ၁၄၅ဝ ရူးပီးေပးရတယ္။ ေဆးဘူးတခုထဲမွာ Cassette တခု၊ Pipette တခုနဲ႔ အထားခံေအာင္ စမ္းရာမွာ မလိုအပ္တဲ့ Desiccant ဆိုတာပါတယ္။ ၃ မိနစ္နဲ႔ အေျဖထြက္တယ္။

LH blood test ေသြးစမ္းနည္းလဲရွိတယ္။ အရြယ္ေရာက္ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္မွာ ပံုမွန္ 5 to 25 IU/L (6 and 30 U/L) ရွိတယ္။ ေယာက္်ားေတြပံုမွန္ = 7 and 24 U/L ရွိရမယ္။ 2 mIU/ml ထက္နည္းေနရင္ Hypogonadotropic hypogonadism ေရာဂါရွိေနမယ္။ LH ေတြ ပံုမွန္ထက္မ်ားေနတာဟာ Anorchia ေယာက္်ားအစိမရွိသူ၊ Hypogonadism ေရာဂါ၊ Klinefelter syndrome ေရာဂါ၊ ေသြးဆံုးျပီးခ်ိန္၊ မ်ိဳးဥအိမ္အလုပ္မလုပ္ျခင္း၊ PCOS မ်ိဳးဥအိမ္အက်ိတ္မ်ားေရာဂါ၊ အသက္ငယ္လြန္းျပီး အရြယ္ေရာက္သူ၊ Turner syndrome ေရာဂါေတြကေနျဖစ္ေစနႏိုင္တယ္။ LH ေတြ ပံုမွန္ထက္ နည္းေနတာဟာ မ်ိဳးဥမထြက္ဘဲ ရာသီသာဆင္းသူ၊ ကေလးမရႏိုင္သူ၊ Multiple endocrine neoplasia (အင္ဒိုခရိုင္မ္) ေရာဂါ၊ Ovarian cysts မ်ိဳးဥအိမ္အက်ိတ္ ေတြကေန ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

LH urine tests မ်ိဳးဥအတြက္ ေဟာ္မုန္းတက္လာမႈ စမ္းသပ္နည္းဟာ Home fertility monitors မ်ိဳးပြါးႏိုင္စြမ္း ေစာင့္ၾကည္ျခင္းနည္းနဲ႔ မတူပါ။ Fertility monitors ဆိုတာ Digital handheld devices လက္ကိုင္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ကိရိယာ ျဖစ္တယ္။ မ်ိဳးဥထြက္မွာကို တံေတြးထဲက ဓါတ္ဆားအနည္းအမ်ား၊ ဆီးထဲက ေဟာ္မုန္းအနည္းအမ်ားနဲ႔ ကိုယ္အပူခ်ိန္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္နည္းျဖစ္တယ္။

ကိုယ္ဝန္ ရွိ-မရွိ စမ္းတဲ့ hCG pregnancy test နဲ႔လည္းမတူပါ။ ကိုယ္ဝန္ကိုစမ္းရင္ မနက္ခင္းသြားတဲ့ ဆီးကိုစမ္းတာ ေကာင္းေပမဲ့ မ်ိဳးဥထြက္တာ စမ္းရင္ေတာ့ ေန႔ ၂ နာရီေလာက္ သြားတဲ့ဆီးက အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။ မနက္ ၁ဝ နာရီ ေနာက္ပိုင္းသြားတဲ့ဆီးလဲ ရပါတယ္။ ဒီေဟာ္မုန္းတက္လာတာမို႔ မ်ိဳးဥထြက္သူဟာ ကိုယ္ဝန္ရခ်င္ရင္ အဲဒီရက္ေတြမွာ အကာအကြယ္နည္း တခုမွမသံုးပဲ အတူေနရမယ္။ တလနဲ႔မရေသးရင္ ေနာက္လ၊ ေနာက္လေတြမွာ ဆက္စမ္းပါ။ လေတြၾကာလို႔မွ မရေသးရင္ နည္းလမ္းသစ္ကို ၾကံဆရပါမယ္။

• ရာသီလာျပီး ၈ ရက္ေျမာက္ေန႔ကေန ၁၉ ရက္အတြင္းဟာ ကိုယ္ဝန္ အရႏိုင္ဆံုးရက္ေတြ ျဖစ္တယ္။
• ရာသီလာျပီး ၈ ရက္ေျမာက္ကေန ၁၉ ရက္ေျမာက္အတြင္း မဆက္ဆံသူေတြထဲက ၄႕၇% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• ရာသီလာျပီး ၈ ရက္ေျမာက္ကေန ၁၉ ရက္ေျမာက္အတြင္း ဆက္ဆံသူေတြထဲက (ကြန္ဒြမ္) နည္း၊ သုတ္ရည္ အျပင္ထုတ္နည္း သံုးသူေတြမွာ ၅႕၆% ကိုယ္ဝန္ ရၾကတယ္။
• ရာသီလာျပီး ၈ ရက္ေျမာက္ကေန ၁၉ ရက္ေျမာက္အတြင္း ဘာအကာအကြယ္မွ မသံုးသူေတြထဲက ၁၁႕၉% ကုိယ္ဝန္ ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥထြက္ရက္အတိမွာ အတူေနရင္ ၈-၁ဝ% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥမထြက္ခင္ ၅ ရက္ အလိုမွာ အတူေနရင္ ၄% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥမထြက္ခင္ ၄ ရက္အလိုမွာ အတူေနရင္ ၁၅% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥမထြက္ခင္ ၂ ရက္အလိုမွာ အတူေနရင္ ၂၅-၂၈% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။

- Clomiphene Brand Name မ်ိဳးဥထြက္ေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/fertomid.html
- Clomiphene Citrate ကေလးမရႏိုင္သူမ်ားအတြက္ေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/clomiphene-citrate.html
- Fertomid မ်ိဳးဥေကြ်ေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/clomiphene-brand-name.html
- Ovulation test မ်ိဳးဥ ထြက္-မထြက္ စမ္းနည္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/ovulation-test.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၆-၇-၂ဝ၁၈