The strange afterlife of Einstein's brain

ေသျပီးလည္း ထူးဆန္းတဲ့ (အိုင္းစတိုင္း) ဦးေႏွာက္ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆးပညာေဆာင္းပါးကို (ဘီဘီစီ ဝဘ္ဆိုက္) မွာ ကေန႔ ေရးသားလိုက္ပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၆ဝ တိတိ ၁၈-၄-၁၉၅၅ ေန႔ မနက္ ၁ နာရီ ၁၅ မိနစ္မွာ ဂ်ာမန္လိူမ်ိဳး ရူပေဗဒပညာရွင္၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရး အက်ိဳးေဆာင္၊ ပါရမီရွင္ (အဲဗတ္ အိုင္းစတိုင္း) အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု နယူးဂ်ာစီမွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။ Theory of relativity (ႏိႈင္းရသီအိုရီ) ဟာ နာမည္အၾကီးဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္သာ နယူကလီယာဆိုတာ ျဖစ္လာတာပါ။

(အိုင္းစတိုင္း) ကြယ္လြန္ခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ၆ဝ ရွိျပီ။ သူ႔ဦးေႏွာက္ကို ဖန္ေပါင္းေခ်ာင္ေတြ၊ ဆလိုက္ေတြနဲ႔ ဓါတ္ပံုေတြမွာ သိမ္းထားပါတယ္။ သုေတသနလုပ္သူေတြက ကေန႔အထိအံ့ၾသမဆံုးျဖစ္ေနရတယ္။ သူေသဆံုးခ်ိန္က သူ႔အနားမွာရွိတဲ့ သူနာျပဳဆရာမက ဂ်ာမန္စကားမတတ္သူျဖစ္လို႔ (အိုင္းစတိုင္း) ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးစကားဟာ ဘာလည္းလို႔ ဘယ္သူမွ မသိႏိုင္ေတာ့ပါ။ သူ႔အသုဘေရာက္ေတာ့ ေခါင္းထဲက သူ႔ကိုယ္ခႏၶာမွာ ဦးေႏွာက္ပါမလာတာကို သူ႔သား (ဟန္႔စ္ အဲလဗတ္) က သတိထားမိပါတယ္။

သူ႔အေလာင္းကိုခြဲရတဲ့ ေရာဂါေဗဒဆရာဝန္ ေဒါက္တာ (ေသာမတ္စ္ ဟာေဗ) က ေသဆံုးရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကို ရွာရပါတယ္။ (ေအအိုတာ) ေခၚ အၾကီးဆံုးေသြးလႊတ္ေၾကာၾကီးကြဲေနတာကိုေတြ႔ပါတယ္။ သူကပဲ ဦးေႏွာက္ကို ထုတ္ယူခဲ့တာပါ။ ပညာရပ္ဆိုင္ရာေမွ်ာ္ကိုးခ်က္နဲ႔လုပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ေတြၾကာေပမယ့္ (အိုင္စတိုင္း) ဦးေႏွာက္ေလ့လာမႈ ေဆးသိပၸံစာတမ္းထြက္မလာပါ။

၁၉၇၈ ခုႏွစ္ သတင္းေထာက္ (စတီဗင္ လီေဗ) ကေန (အိုင္းစတိုင္း) ဦးေႏွာက္ကို ဓါတ္ပံုရိုက္ဖို႔ (ပရင့္စ္တြန္) ေဆးပညာဌာနကိုလာေပမယ့္ ဦးေႏွာက္မေတြ႔ရပါ။ ေနာက္လိုက္ေတာ့ (ကင္းဆပ္စ္) (ဝီခ်ီတာ) မွာေျခရာခံလို႔ရပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးမွာ (လီဗီ) ေဆာင္းပါး နယူးဂ်ာစီလစဥ္မွာပါလာတယ္။

ေဒါက္တာ (ဟာေဗး) က (အိုင္းစတိုင္း) ဦးေႏွာက္ကို အစိတ္အပိုင္းေပါင္း ၂၄ဝ လုပ္တယ္။ ၁၂ စံုနဲ႔ ဆလိုက္ ၂ဝဝ ရွိတယ္။
ဦးေႏွာက္က ၁၂၃ဝ ဂရမ္ေလးတယ္။ (ဟာေဗး) ေရးတာကို ၁၉၇၈ ေႏြမွာထြက္လာတယ္။ ကယ္လီဖိုးနီးယားက ေဒါက္တာ (ဓိုင္းမြန္း) က နမူနာေတာင္းလို႔ သၾကားတံုးအရြယ္ ၄ ခုပို႔ေပးတယ္။ သူ႔စာတမ္း ၁၉၈၅ မွာ ထြက္လာတယ္။ သူရတာေတြ ထဲမွာ Glial cells ေတြပါတယ္။ (ႏူရံုး) တိုင္းမွာရွိတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ၾကြက္ေတြမွာ ႏိုးဆြမႈေပးတဲ့အခါ (ဂလိုင္ရယ္ ဆဲလ္) မ်ားတာေတြ႔ရေပမယ့္ (အိုင္စတိုင္း) ဦးေႏွာက္မွာ နည္းေနတာ ေတြ႔ရတယ္။

၁၉၉၆ မွာ (ဘာမင္ဟမ္) မွာရွိတဲ့ (အယ္ဘားမား) တကၠသိုလ္က ေဒါက္တာ Britt Anderson (ဘရစ္တ္ အန္ဒါဆင္) က ေလ့လာမႈ စာတမ္းေရးတယ္။ prefrontal cortex ဦးေႏွာက္ေရွ႕ပိုင္း (ေကာတက္စ္) ေနရာကုိ ေလ့လာခဲ့တာျဖစ္တယ္။ သူေတြ႔တာက (ႏူရုန္း) အေရအတြက္ဟာ ဦးေႏွာက္ control group ထိန္းခ်ဳပ္ေနရာနဲ႔ မွ်ေျခတူျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ တင္းၾကပ္ေနေအာင္စီထားတယ္။ အဲတာဟာ သတင္းအခ်က္အလက္ကို (ပေရာဆက္စ္) လုပ္ဘို႔ ျမန္ေစမယ္လို႔ ယူဆတယ္။

၁၉၉၉ (လန္းဆက္) စာတမ္းကို ကေနဒါ McMaster University (မဂ္မာစတာ) တကၠသိုလ္က Sandra Witelson (စႏၵရာ ဝစ္တယ္လ္ဆန္) ကေရးတယ္။ ဟာေဗးရဲ႕ ဓါတ္ပံုေတြကို ေလ့လာတာျဖစ္တယ္။ inferior parietal lobule ေအာက္ေဘး ေနရာေတြဟာ spatial cognition အထူးအသိဥာဏ္နဲ႔ mathematical thought သခ်ၤာစဥ္းစားမႈအတြက္လို႔ ယူဆတယ္။ ပံုမွန္ထက္ က်ယ္ေနတယ္။

၂ဝ၁၂ ခုမွာ မႏုႆေဗဒပညာရွင္ Dean Falk (ဒင္း ေဖါ့လ္) ကဆက္ေလ့လာတယ္။ mid-frontal lobe ဦးေႏွာက္ ေရွ႕-အလယ္ပိုင္းမွာ ridge အပိုတန္းတခုပါတာက အထူးျခားဆံုးျဖစ္မယ္။ အဲတာဟာ အစီအမံလုပ္တာနဲ႔ မွတ္ဥာဏ္အတြက္ ျဖစ္မယ္။ လူအမ်ားစုမွာ အဲလိုတန္း (၃) ခုပါတယ္။ (အိုင္းစတိုင္း) မွာ (၄) ခုပါတယ္။ parietal lobes ေဘးအပိုင္း ေတြမွာလည္း asymmetric မညီမညာျဖစ္ေနတာေတြ႔ရတယ္။ right motor strip ညာ (ေမာ္တာ) အပိုင္းမွာ knob ဘုတခု ပါေနတယ္။ အဲတာကို sign of omega (အိုမီဂါ ဆိုင္း) လို႔ ေခၚတယ္။ လက္ဝဲလက္သံုး ေတးဂီတပညာရွင္ ျဖစ္တာနဲ႔ ဆိုင္တယ္။ (အိုင္းစတိုင္း) က တေယာထိုးတယ္။

၂ဝ၁၃ မွာ (ဒင္း ေဖါ့လ္) ကပဲ (အိုင္းစတိုင္း) ရဲ႕ corpus callosum (ေကားပတ္စ္ ကလိုဆမ္) ဟာ ထံုးစံနဲ႔မတူတာကို ေတြ႔တယ္။ ဘယ္-ညာ hemispheres အျခမ္းေတြကို ဆက္ေနတဲ့ေနရာ။ (အိုင္းစတိုင္း) မွာ control group အထိန္းအုပ္စု ထက္ ထူေနတယ္။

ေမးစရာရွိပါတယ္။ (အိုင္းစတိုင္း) ဟာ အဲလိုထူးျခားတာေတြေၾကာင့္ အဆင့္အတန္းျမင့္တာေတြ ေတြးေခၚႏိုင္တာလား။ (ေဖါ့လ္) ေျပာတာကေတာ့ ဘဝအေတြ႔အၾကံဳေတြနဲ႔ ဦးေႏွာက္ေနရာေတြဆက္စပ္မႈကိုေျပာရတာ ပိုခက္ခဲပါသတဲ့။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၈-၄-၂ဝ၁၅