HIV လမ္းၫႊန္ခ်က္သစ္

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV ပိုးရွိသူေတြကို ေဆးကုသရာမွာအဓိကက်တဲ့ CD4 သတ္မွတ္ခ်က္ကို WHO ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ရ့ဲ လမ္းၫႊန္ခ်က္ အသစ္ကို ၉-၃-၂ဝ၁၅ ေန႔ကစျပီး ျပန္လည္သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ လမ္းၫႊန္ခ်က္အသစ္မွာ CD4 500 ေအာက္ရွိသူတိုင္းကို ART ေဆးေသာက္ဖို႔၊ HIV နဲ႔ TB တြဲျပီးခံစားေနရသူေတြက TB ေဆးအျပင္ ART ေဆးကိုလည္း ႏွစ္ပတ္ျခားတစ္ခါ ေသာက္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ဝ ႏွစ္ေက်ာ္တံုးကေတာ့ CD4 count 200 ဆိုမွ ေဆးေပးတယ္။ ၂ဝ၁ဝ လမ္းညႊန္ခ်က္ဟာ 350 ျဖစ္လာတယ္။

HIV/AIDS အေၾကာင္း ေကာင္းဆိုးသိခ်င္ရင္ စမ္းသပ္တဲ့နည္းတခုကို CD4 (Cluster of differentiation 4) ေခၚတယ္။ ေသြးျဖဴဥျဖစ္ပါတယ္။ HIV ပိုးဝင္လာရင္ T-cells (T lymphocytes) ကို တိုက္ခိုက္တယ္။ ေသြးျဖဴဥျဖစ္တယ္။ T-cells ထဲကို HIV-1 ဝင္လာေစဘို႔ CD4 က ဧည့္ၾကိဳလုပ္တယ္။ ပံုတူပြါးၾကတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ CD4 နည္းေနတာဟာ ခုခံစြမ္းအား က်ဆင္းတယ္လို႔ သြယ္ဝိႈက္ျပီးေျပာပါတယ္။ အစပိုင္းမွာေတာ့ ပ်က္စီးေျပာင္းလဲသြားတဲ့ CD4 cells ကို အစားထိုး ေပးႏိုင္ေသးတယ္။ ေနာက္ပိုင္းၾက ဒီလိုမလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ CD4 cells ေတြနည္းလာေလေလ ခုခံအားက်ဆင္းေလဘဲ။

ပံုမွန္ဆိုရင္ CD4 counts 500 -1500/mm3 ရွိတယ္။ 500-1200x106/L လို႔ သတ္မွတ္တာလည္းရွိတယ္။ CD4 Count 200 ရွိတာေတြ႔ရင္ AIDS ေရာဂါသည္လို႔ေျပာတယ္။

CD4 အျပင္ Viral load (VL) ကိုလည္းစစ္တယ္။ CD4 နဲ႔ VL ဆက္စပ္ေနတာရွိသလို တခါတေလ အဲလိုမဟုတ္တာလဲ ေတြ႔ေနရတယ္။ VL က်ေနေပမဲ့ ၁ဝ% ေလာက္မွာ CD4 မတက္ဘူး။ VL က CD4 ေလာက္ေတာ့ မတိက်ပါ။ CD4 ဟာ HIV ပိုးက ဘယ္ေလာက္ ဖ်က္ဆီးထားျပီလဲဆိုတာကို သိေစႏိုင္ျပီး၊ VL ကေတာ့ HIV ပိုး ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ရွိေနသလည္းကို သိေစတယ္။ VL မ်ားေနတာမေကာင္းဘူး။ 100,000 ေက်ာ္ဆိုရင္ ေဆးကုပါလို႔ဆိုတယ္။

WHO guidelines ဆိုတာ တကယ္ေတာ့ ဆင္းရဲေသးတဲ့ႏိုင္ငံေတြက အစိုးရေတြအတြက္ ေပၚလစီခ်ဘို႔ရာ အကူအညီ ေပးဘို႔ျဖစ္တယ္။ လမ္းညႊန္သစ္အရ ေဆး ၃ မ်ိဳးကို ေဆးတေတာင့္ထဲမွာသာ ထည့္ထားတာကိုသံုးတယ္။ Tenofovir + Efavirenz နဲ႔ Lamivudine ဒါမွမဟုတ္ Emtricitabine ကိုေရာထားပါတယ္။ ၂ဝ၁၃ WHO စာရင္းအရ ကမာၻမွာ HIV ပိုး ရွိေနသူေပါင္း (၃၅) သန္းရွိျပီး၊ (၁၂႕၉) သန္းက ART ေဆးရေနၾကတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂ဝဝ၅ တံုးက UNAIDS အဆိုအရ လူၾကီး HIV ျဖစ္ႏွဳန္း ၁႕၃% (၂ဝဝ,ဝဝဝ - ၅၇ဝ,ဝဝဝ) လို႔သိရတယ္။ ပိုးအမ်ိဳးအစား (၄) မ်ိဳးဟာ ျမန္မာျပည္မူးယစ္ကုန္သြယ္လမ္းကစျပီး ျမစ္ဖ်ားခံတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ မူးယစ္ေဆးထိုးသူက ၄၃% ပါတယ္။ လိင္လုပ္သားက ၃၂% ရွိတယ္။ ၂ဝဝ၅ တံုးကအစိုးရကေန HIV အတြက္ ယူအက္စ္ေဒၚလာ (၁၃၇,၁၂ဝ) သံုးစြဲခဲံတယ္။ ႏိုင္ငံတကာအလွဴေငြ (ေနာ္ေဝ၊ နယ္သာလင္၊ ယူေက၊ ဆြီဒင္) ကေန ၂၇,၇၁၁,၈၁၃ (၂၇ သန္းေက်ာ္) ရခဲ့တယ္။ HIV စာရင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ (၁၆၆) ႏိုင္ငံထဲမွာ နံပါတ္ (၅၁) ေနရာမွာရွိတယ္။ 

လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV ပိုး ရွိေနသူေပါင္း ၁ သိန္း၊ ၉ ေသာင္းနီးပါးရွိေနတယ္။ ART ေဆးလိုအပ္ေနသူက ၁ သိန္း၊ ၂ ေသာင္းေက်ာ္ရွိေနတယ္လို႔ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနထုတ္ျပန္ခ်က္ကဆိုတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ HIV/AIDS က်ဆင္း၊ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါေစ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၃-၄-၂ဝ၁၅