Tetracycline (တက္ထရာဆိုက္ကလင္း)

Aung Mai ဆရာခင္ဗ်ား ကေလးေတြ အ႐ိုး (သို႔) သြားကို အေရာင္ျခယ္ (သြားဝါျခင္း) tetracycline ေၾကာင့္လို႔ ၾကားဘူး နားဝ႐ွိတာ အမွန္လားဆရာ။

Tetracycline (တက္ထရာဆိုက္ကလင္း) ဟာ ပဋိဇီဝေဆးျဖစ္တယ္။ ပိုးအမ်ားစုကိုႏိုင္တယ္။ Achromycin စတဲ့ နာမည္ေတြနဲ႔လာတယ္။
• လိင္ကတဆင့္ကူးစက္သည့္ (ကလာမိုင္ဒီးယား) အင္ဖက္ရွင္၊ က်ား-မ ဆီးႁပြန္-သားအိမ္ေရာင္ျခင္း၊ က်ားဆီးက်ိတ္၊ အေစ့ေရာင္၊ ဝက္ျခံ၊ အသက္႐ွဴလမ္းေရာင္၊ (လိုင္းမ္) ေရာဂါ၊ ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါ၊ ႏူမိုးနီးယား၊ ႏွလံုးအတြင္းသားေရာင္ျခင္း၊ ေမြးလမ္းအနာ၊ အမီးဘားပိုးဝင္ျခင္း၊ ဂႏိုရီးယား၊ ဝက္ၿခံ၊ မ်က္စိနာ၊ အစာလမ္းပိုးဝင္ျခင္း၊ တိုက္ဖတ္စ္၊ မ်က္ခမ္းစပ္၊ ပလိပ္၊ ကာလဝမ္း၊ အစာဆိပ္သင့္ျခင္း၊ (ဖယ္လ္စီပဲရန္) ငွက္ဖ်ား၊ မီးေလာင္နာ၊ ခရီးသြားဝမ္းပ်က္ျခင္း = Doxycycline တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္၊
• Blepharitis မ်က္ခြံေရာင္ျခင္း = Tetracycline 250 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ (သို႔) Doxycycline 100 mg ေန႔စဥ္၊ (သို႔) Erythromycin 250 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ + Prednisolone 0.125% တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊
• ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ မ်က္စိနာျခင္း = Tetracycline 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ + Sulfonamide 10% Eye drop မ်က္စဥ္ ၂-၃ ရက္၊
• ဆစ္ဖလစ္ ပဌမဆင့္၊ ဒုတိယအဆင့္၊ တတိယအဆင့္ = Tetracycline 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၂ ပါတ္၊

Doxycycline (ေဒါက္ဆီဆိုက္ကလင္း) ေဆးဟာ Tetracycline (တက္ထြာဆိုက္ကလင္း) ပဋိဇီဝေဆးမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ (ဆစ္ဖလစ္)၊ (ရွန္ကာရြိဳက္)၊ (ဂႏိုးရီးယား)၊ (ကလာမိုင္ဒီးယား) က်ားအေစ့ေရာင္၊ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ၊ ဝက္ျခံ၊ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာ၊ သြားဖံုးေရာင္၊ ႏူမိုးနီးယား၊ (လိုင္မ္း) ေရာဂါ၊ အေရျပားအနာ၊ ေဒါင့္သန္းေရာဂါေတြအျပင္ (တိုက္ဖတ္စ္) ေရာဂါ၊ ကာလဝမ္းေရာဂါ၊ (ဘရူဆယ္လိုးဆစ္) တိရစၧာန္-လူ ကူးစက္ေရာဂါ၊ (ရစ္က္ဆီရယ္-အင္ဖက္ရွင္) ေရာဂါ၊ (က်ဴ) အဖ်ား၊ မ်က္ခမ္းစပ္ေရာဂါ၊ မ်က္စိနာ၊ ဝမ္းကိုက္ေရာဂါေတြအတြက္ သံုးတယ္။ ငွက္ဖ်ား ကာကြယ္ဘို႔ပါ သံုးႏိုင္တယ္။ ကူးစက္ေရာဂါအမ်ားစုအတြက္ တခါေသာက္ 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္ေပးတာမ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕ကို 200 mg စေပးျပီး၊ ေနာက္ ေလွ်ာ့ေပးတယ္။ ေလထဲကရတဲ့ ေဒါင့္သန္းေရာဂါဆိုရင္ ရက္ ၆ဝ ၾကာေပးတယ္။

ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ။ ဝမ္းပ်က္၊ ေမြးလမ္း-စအို-အေရျပားယား၊ ပါးစပ္နာ၊ ေခါင္းကိုက္၊ မ်က္စိၾကည့္မေကာင္း၊ အေရျပား အနီထြက္၊ အပိန္႔ထြက္၊ အသက္ရွဴခက္။ ေနေလာင္၊ မ်က္စိ-အေရျပားဝါ၊ ဆီးနီ၊ ဝမ္းအေရာင္ေပ်ာ့၊ အစားပ်က္၊ အန္ခ်င္၊ အစာမေက်၊ ဗိုက္နာ၊ အားယုတ္၊ စိတ္မၾကည္၊ ဆီးနဲ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြကို မေပးပါ။ အထဲက ကေလးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။ သြားေတြ အေရာင္မလွ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြရဲ႕ သတၲိကိုလဲ ထိခိုက္ႏိုင္တယ္။

Demeclocycline, Minocycline, Tetracycline ေဆးေတြနဲ႔တူလို႔ တမ်ိဳးကို မတည့္ရင္ သူ႔ကိုလဲ မတည့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိေနရင္ သတိထားရမယ္။ အသက္ ၈ ႏွစ္ေအာက္ကေလး မေပးတာေကာင္းတယ္။ Antacids, Anticoagulants, Carbamazepine, Penicillin, Phenobarbital, Phenytoin, Vitamins, Calcium, Iron, Magnesium ေဆးေတြနဲ႔ အခ်ိ္န္ျခာျပီး ေသာက္တာ ေကာင္းတယ္။ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ အသဲေရာဂါရွိရင္ သတိနဲ႔ေပးရမယ္။ ေနေရာင္ကို ေရွာင္ေနတာ ေကာင္းတယ္။

Doxycycline နဲ႔ Tetracycline ေဆးေတြဟာ Primary syphilis ဆစ္ဖလစ္ျဖစ္စအတြက္ Benzathine Penicillin G ထိုးေဆးလိုဘဲ အက်ိဳးတူျဖစ္ေစတယ္။ ပနယ္စလင္ မတည့္သူေတြအတြက္ အလြန္ေကာင္းတဲ့သတင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၄၄၅ ဦးထဲက ၄၂ဝ ဦးကို ပနယ္စလင္တလံုးထဲထိုး၊ ၂၅ ဦးကို Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ဒါမွမဟုတ္ Tetracycline 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေပးျပီး ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္တာ အားလံုးအတူတူနီးပါ။ ပနယ္စလင္ထိုးသူထဲက ၉၇႕၄% နဲ႔ စားေဆးေပးသူ ၁ဝဝ% တို႔မွာ ေပ်ာက္ကင္းၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။

Penicillin ပနယ္စလင္နဲ႔ မတည့္သူေတြအတြက္ = ဆစ္ဖလစ္ ပဌမအဆင့္ နဲ႔ ဒုတိယအဆင့္ေတြအတြက္ Tetracycline, Erythromycin နဲ႔ Ceftriaxone ေတြကို ေပးတယ္။ အရင္က Doxycycline နဲ႔ Tetracycline ေတြကိုသံုးေနခဲ့တယ္။ အခု ၂ဝ၁ဝ မွာ CDC guidelines အရ Ceftriaxone ၁ဝ-၁၄ ရက္ေပးတာ ဆစ္ဖလစ္ အေစာပိုင္းျဖစ္တာအတြက္ ထိေရာက္တာ ေတြ႔ရတယ္။

CDC 2010 ရဲ႕ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါ ေဆးလမ္းညႊန္မွာ ထိေရာက္တယ္လို႔ ဆိုထားတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေဆးယဥ္တာလဲ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပနယ္စလင္ နဲ႔ Doxycycline သံုးမျဖစ္မွသာ Azithromycin ကိုေပးသင့္တယ္။ လိင္တူ ဆက္ဆံသူေတြနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြကိုေတာ့ Azithromycin မေပးသင့္ပါ။ ေဆးကုသမႈရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး Jarisch-Herxheimer reaction ဆိုတာျဖစ္တတ္တယ္။ ေဆးေပးကာစ ၁ နာရီကေန တရက္အတြင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ပူမယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္၊ ရင္ခုန္ျမန္မယ္။ ခ်မ္းမယ္၊ အနီျပင္ထြက္မယ္။ ၾကြက္သားေတြ နာမယ္။

Tertiary Syphilis (Skin, Mucous Membranes, Eyes, Skeltal, Respiratory, GI, Cardiovascular) တတိယဆင့္ ဆစ္ဖလစ္၊ အေရျပား-ဦးေႏွာက္ေျမွး၊ မ်က္စိ၊ အရိုး၊ အသက္ရွဴလမ္း၊ အစာလမ္း၊ ေသြးလွည့္လမ္း၊
• Benzathine penicillin G 2.4 million units IM အသားေဆး ၁ လံုးထိုး၊ (ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မဟုတ္သူကိုသာ) (သို႔)
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၂ ပါတ္အနည္းဆံုး၊ (သို႔)
• Tetracycline 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၂ ပါတ္အနည္းဆံုး၊ (သို႔)
• Erythromycin 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၂ ပါတ္အနည္းဆံုး၊

Neurosyphilis ဦးေႏွာက္-အာရုံေၾကာ ဆစ္ဖလစ္
• Benzathine Penicillin 2.4 million units တပါတ္ ၁ ခါ၊ ၃ ၾကိမ္။ (သို႔)
• Crystalline Penicillin G 3-4 million units IV ၄ နာရီတၾကိမ္သြင္း၊ ၁ဝ-၁၄ ရက္။ (သို႔)
• Procaine Penicillin 2.4 million units IM တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ + Probenacid 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁ဝ-၁၄ ရက္။ (သို႔)
• Chloramphenicol 2 Gm ေန႔စဥ္ ၃ဝ ရက္။ (သို႔)
• Doxycycline 200 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၂၁ ရက္။ (သို႔)
• Ceftriaxone 1 Gm ေန႔စဥ္ ၁၄ ရက္။

Trachoma မ်က္ခမ္းစပ္ေရာဂါ ဒုတိယတန္းကုသနည္း
1% Tetracycline ointment (Achromycin) တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၆ ပါတ္ (တလခြဲ) ခပ္ရတယ္။ Azithromycin ophthalmic မ်က္စဥ္းလည္းသံုးႏိုင္တယ္။

(တက္ထရာဆိုက္ကလင္း) ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ ပ်ိဳ႕-အန္၊ ဝမ္းပ်က္၊ အရသာပ်က္၊ ပါးစပ္အနာေပါက္၊ လွ်ာေမႊးေပါက္၊ လည္ေခ်ာင္းနာ၊ အနီျပင္ထြက္၊ ေခါင္းမူး၊ ေခါင္းကိုက္၊ ဆီးနီ၊ အစာေဟာင္းအိမ္အေနရခက္။

တခ်ိဳ႕မွာ ေနေရာင္မခံႏိုင္၊ လက္သည္းအေရာင္ေျပာင္း၊ ၾကြက္သားေတြနာ၊ အစာမ်ိဳရခက္၊ သြားအရာင္ ဝါ-ညိဳ၊ ေျခ-လက္ထံုက်င္၊ အားယုတ္၊ နားအၾကားထိခိုက္၊ ေသြးထြက္လြယ္၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ အသားဝါ။

ရွားရွားပါးပါးျဖစ္ႏိုင္တာေတြကေတာ့ ဦးေခါင္းထဲဖိအားမ်ား၊ အဆက္မျပတ္အန္၊ ပိုဆိုးလာရင္ မ်က္စိမျမင္၊

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂ဝ-၄-၂ဝ၁၆