H1N2 ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး
Avian influenza လို႔လည္းေခၚတယ္။ Bird flu လို႔လည္းေခၚတယ္။ ၾကက္ငွက္ေတြမွာ သက္ရွဴလမ္းကို အလြန္ ကူးစက္လြယ္တယ္။ လူကိုကူးစက္တာ တခါတေလမွသာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လူကိုကူးစက္ရင္ ၆ဝ% ေသဆံုးႏိုင္တယ္။ ပိုးရွိေနတဲ့ ၾကက္ငွက္ရဲ႕ အသည္းနဲ႔ အသားကို ထိကိုင္မိရာကေန ကူးစက္တယ္။ ပိုးရွိပတ္ဝန္းက်င္ကေနလည္း ကူးစက္လာႏိုင္ေသးတယ္။ လူကေန လူကိုကူးစက္တာ အင္မတန္ျဖစ္ခဲတယ္။
လူေတြျဖစ္ရင္ ခံစားရမဲ့ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့ ဖ်ားမယ္၊ အဖ်ားၾကီးျမင့္ႏိုင္တယ္။ မအီမသာျဖစ္မယ္။ လည္ေခ်ာင္းနာမယ္။ ခ်က္ခ်င္းျဖစ္တဲ့ အသက္ရွဴလမ္း ကူးစက္ေရာဂါ၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏူမိုးနီးယား။ အသက္ရွဴ တို-ခက္ခဲ၊ ရင္ပတ္ေအာင့္မယ္။ ဗိုက္ေအာင့္၊ ဝမ္းပ်က္။ စိတ္မူေျပာင္း၊ တက္။
H5N1 လူမွာျဖစ္ရင္ အျမန္ကုသမႈခံယူရမယ္။ ေဆးရံုတင္ရမယ္။ အထူးခန္းမွာထားရႏိုင္တယ္။ Oseltamivir (Tamiflu) ေဆးကိုသံုးရင္ ခံစားရတာေတြ သက္သာေစတယ္။ လူၾကီး ၁၂ ႏွစ္အထက္ ကုသရန္ = 75 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၅ ရက္။ HIV ရွိေနသူေတြ ၆-၁၂ ပါတ္။ ကာကြယ္ရန္ = 75 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၁ဝ ရက္။ ကေလး ၂ ပါတ္မွ ၁ ႏွစ္ 3 mg/kg တေန႔ ၂ ၾကိမ္။ ၁ ႏွစ္မွ ၁၂ ႏွစ္အထိ အေလးခ်ိန္ 15 kg အထိ = 30 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္။ 15.1 မွ 23 kg = 45 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္။ 23.1 မွ 40 kg = 60 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္။ 40.1 kg အထက္ = 75 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = ပ်ိဳ႕၊ အန္။ ဝမ္းပ်က္၊ ဗိုက္နာ။
တရုပ္ျပည္မွာ H5N6 သတင္းကို ၁၁-၁-၂ဝ၁၆ ကတည္းက WHO ကေနထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးအစားေတြ H1N1, H1N2 နဲ႔ H3N2 ေတြရွိတယ္။ Influenza A virus မ်ိဳးကြဲေတြျဖစ္တယ္။ ၁၉၈၈ ဒီဇဘၤာလကေန ၁၉၈၉ မတ္လအထိ တရုပ္ျပည္မွာ H1N2 ေတြ႔ခဲ့တယ္။ H1N2 ကို ၂ဝဝ၁-၂ဝဝ၂ မွာ ကေနဒါ၊ ယူအက္စ္၊ ျပင္သစ္၊ ရိုေမးနီးယား၊ အိႏၵိယ၊ လတ္ဗီးယား၊ အိုင္ယာလန္၊ အိုမန္၊ စကၤာပူနဲ႔ မေလးရွားေတြမွာေတြ႔ခဲ့တယ္။
ေလာေလာဆယ္ H1N2 အမ်ိဳးအစားဟာ လူနဲ႔ ဝက္ေတြကိုေရာဂါရေစေနတာေတြ႔ရတယ္။ အလြန္ကူးစက္လြယ္တယ္။ ပိုဆိုးတယ္။ မ်ိဳးဗီဇေျပာင္းတာလြယ္လို႔ ကာကြယ္ေဆးမထိေရာက္ပါ။
• Sore throat လည္ေခ်ာင္းနာမယ္။
• Muscle ache ၾကြက္သားေတြနာမယ္။
• Headache ေခါင္းကိုက္မယ္။
• Runny nose ႏွာရည္ယိုမယ္။
• Fever ဖ်ားမယ္။
• Cough ေခ်ာင္းဆိုးမယ္။
• General malaise မအီမသာျဖစ္မယ္။
• Watering eyes မ်က္ရည္ယိုမယ္။
• Nasal blockage ႏွာေခါင္းပိတ္မယ္။
• Joint pain အဆစ္ေတြနာမယ္။
• Fatigue အားယုတ္ေနမယ္။
• Chills ခ်မ္းမယ္။
• Red throat, nose and eyes လည္ေခ်ာင္း-ႏွာေခါင္း-မ်က္လံုးေတြ နီေနမယ္။
• Appetite loss စားခ်င္စိတ္ပ်က္မယ္။
ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္ႏိုင္တာေတြရွိတယ္။ ကေလးေတြ ဖ်ားျပီးတက္ႏိုင္တယ္။ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းေရာဂါအခံရွိေနရင္ ပိုဆိုးလာမယ္။ ႏူမိုးနီးယားျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာျဖစ္ရင္ အထဲကကေလးအေပၚသက္ေရာက္ႏိုင္တယ္။
Relenza ေဆးနဲ႔ Tamiflu ေဆးေတြေပးႏိုင္တယ္။
ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးထိန္းခ်ဳပ္ေရးရဲ႕အဓိကအခ်က္ဟာ လူကိုမကူးေစဘို႔ျဖစ္တယ္။ ေရာဂါရေနတဲ့အေကာင္အေသ (အသည္းနဲ႔ အသား) ကို တိုက္ရိုက္ ကိုင္တြယ္တာကေန လူကိုကူးစက္တယ္။ တာရွည္ကိုင္တြယ္ရာကေနလည္း ကူးစက္တယ္။ အေသအခ်ာ ခ်က္ျပဳတ္ ေႀကာ္ေလွာ္ထားရင္ လူကိုမကူးစက္ပါ။ ေနာက္ဆံုးေပၚ ထိေရာက္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္မႈဟာ ပိုးရွိတဲ့ေနရာနဲ႔ ထိစပ္မႈမွန္သမွ်ကို ပိတ္ပင္တားျမစ္ရမယ္။ က်န္းမာေရးဌာနေတြကေန ေရာဂါအေၾကာင္း၊ ေနာက္ဆံုးအေျခအေန သတင္းေတြကို အမ်ားျပည္သူ အလြယ္တကူ သိႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ထုတ္ျပန္ေပးေနရမယ္။ ေရာဂါမျပန္႔ပြါးေအာင္လုပ္ဘို႔၊ ျဖစ္ေနသူေတြကို ခ်က္ခ်င္းကုသမႈေပးႏိုင္ဘို႔ ျပင္ဆင္မႈေတြ မျပတ္တမ္း လုပ္ေနရမယ္။ ေနာက္ဆံုးေပၚ WHO ကေန တကမာၻလံုးအတြက္ လမ္းညႊန္၊ ေစာင့္ၾကည့္မႈေတြထုတ္ေပးေနတယ္။ က်န္းမာေရးဌာန၊ တိရစာၦန္ေမြးျမဴေရးဌာန၊ ပုဂၢလိကအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အမ်ားျပည္သူ စုေပါင္းလုပ္မွသာရမယ္။ အရင္အစိုးရလို အသံခ်ဲ႕စက္ကေန ေအာ္တာေလာက္နဲ႔ေတာ့မရပါ။
ကုသနည္းလမ္းညႊန္ကို က်န္းမာေရးဌာနေတြမွာ ေပးထားရမယ္။ ေဆးဝါး လူအင္အား ျဖည့္တင္းထားရမယ္။ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငံုး၊ ငန္း၊ ခိုေတြေမြးျမဴတဲ့ေနရာေတြကို စစ္ေဆးတာ၊ ထိန္းခ်ဳပ္တာေတြကို ခ်က္ခ်င္းလုပ္ရမယ္။ ဥပေဒလိုရင္လုပ္ရမယ္။ မလိုက္နာသူကို အေရးယူရမယ္။ ေမြးျမဴေရးလုပ္ရာတိုင္းမွာ အဖံုးအကာ၊ ကိရိယာေတြ သံုးေစရမယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ ခ်က္ျပဳတ္ေႀကာ္ေလွာ္ထားတဲ့ ၾကက္သားဟင္းစားႏိုင္ပါတယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္က အပူခ်ိန္ကို မခံႏိုင္ပါ။ ၇ဝ ဒီဂရီ (စီ) အထိပူရင္ စိတ္ခ်ရပါတယ္။ အသားကိုင္တာမွာ စနစ္တက် သန္႔ရွင္းရမယ္။
Aung Thant H9N2 ပါဆရာ။
ေက်းဇူး။ H9N2 အမ်ိဳးအစားကလည္း Influenza A virus (bird flu virus) မ်ိဳးကြဲတခုျဖစ္ပါတယ္။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ဒီဇဘၤာလတံုးက ေဟာင္ေကာင္မွာ ကေလး ၉ လကေန ၅ ႏွစ္သားေတြကို ကူးစက္ခဲ့တယ္။ H9N2 ကေန လူကိုကူးစက္ေစတဲ့ H7N9 နဲ႔ H10N8 viruses ေတြကို လွဴသလိုလုပ္ေပးတယ္။ H9N2 influenza ဟာ ေလထဲကအမံႈအမႊားေလးေတြ၊ အစားအေသာက္နဲ႔ ေရကတဆင့္ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ ၾကက္ေတြမွာကူးစက္ရင္ စိတ္က်တာျဖစ္လာမယ္။ အေမႊးကြ်တ္မယ္။ A (H9N2) ကာကြယ္ေဆးစမ္းသပ္ေနတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၆-၄-၂ဝ၁၆
Comments
Post a Comment