Breast Cancer Chemotherapy ရင္သား-ကင္ဆာကို ေဆးေပးကုသျခင္း

Breast Cancer Chemotherapy ရင္သား-ကင္ဆာကို ေဆးေပးကုသျခင္း

ကြန္မင့္တခု = ဆရာ့စာမ်ားကုိဖတ္ျပီး ျမန္ျမန္ရင္သားကင္ဆာကို ကုႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၃ ၾကိမ္ေျမာက္ ကီမို သြင္းျပီးပါျပီ။

(ခီမို) လို႔ အတိုေခၚေနတာက Chemotherapy (ခီမိုသာရာပီ) ျဖစ္တယ္။ တိုက္ရိုက္ဘာသာျပန္ရင္ ေဆးေပးတာ မွန္သမွ်ကိုေခၚေပမဲ့ တကယ္ေတာ့ ကင္ဆာအတြက္ ေဆးေပးကုသတာကိုသာ အဲလိုေခၚတယ္။ (ကင္ဆာ-ဆဲလ္) ေတြ ဆက္မပြါးေစမဲ့ ေဆးေတြျဖစ္တယ္။ ေသြးျပန္ေၾကာထဲထိုးတာနဲ႔ ေသာက္ေဆးေတြရွိတယ္။ ၂ မ်ိဳးလံုး ေပးတာလဲရွိတယ္။ ေဆးေတြက မနည္းဘူးရွိတယ္။

ရည္ရြယ္ခ်က္ (၃) ခုအတြက္ ေဆးေပးကုသနည္း လုပ္ပါတယ္။
၁။ ခြဲစိတ္ျပီးနာက္မွာျဖစ္ျဖစ္၊ ဓါတ္ကင္ျပီးေနာက္မွာျဖစ္ျဖစ္ ကင္ဆာထပ္ေပၚမလာေအာင္လုပ္တယ္။ တကယ္လို႔ ရင္သားကင္ဆာက ရင္သားနဲ႔ တက္ေစ့မွာသာ ရွိေနေသးရင္ ခြဲစိတ္ျပီးေနာက္ ေဆးေပးတယ္။ ကင္ဆာျပန္ေပၚလာမွာကို တားတာျဖစ္တယ္။
၂။ ကင္ဆာ အက်ိတ္ကၾကီးမယ္ဆိုရင္ မခြဲစိတ္ခင္ အရင္ေပးတယ္။ ေဆးနဲ႔ေသးသြားရင္ ရင္သားတခုလံုး ထုတ္တာ မလုပ္ရပဲ၊ အက်ိတ္ကိုသာထုတ္တာနဲ႔ ရႏိုင္မယ္။
၃။ တကယ္လို႔ ကင္ဆာ တျခားဆီျပန္႔ေနတဲ့အဆင့္ေရာက္ေနမွ သိရရင္ ေဆးကုနည္းကို အဓိကကုသနည္းအျဖစ္သံုးမယ္။

ေဆးေရြးရတာ လူနာတေယာက္ခ်င္းကို ၾကည့္ရတယ္။ Personalized Breast Cancer Treatment Report တဦးခ်င္းဆီမွာ ရွိရမယ္။ အသံုးမ်ားတဲ့ ရင္သား-ကင္ဆာေဆးေတြကေတာ့
• Anthracyclines = Adriamycin, Ellence, Doxil
• Taxanes = Taxotere, Taxol, Protein-bound Abraxane
• Cytoxan
• Xeloda and 5 fluorouracil (5 FU)
• Navelbine
• Gemzar
• Herceptin (HER-2 gene ရွိသူေတြအတြက္သာ) နဲ႔
• Other drugs = Ixempra, Halaven, Methotrexate (Rheumatrex, Trexall), Tykerb ေတြျဖစ္ၾကတယ္။

အမ်ားအားျဖင့္ ၂-၄ ပတ္ အစီအစဥ္နဲ႔ေပးတယ္။ တခ်ိဳ႕ကို ၁ ပတ္ တခါေပးတာလဲရွိတယ္။ Adjuvant နဲ႔ Neo-adjuvant အတြက္ဆိုရင္ ေဆး ၂ မ်ိဳး၊ ၂ မ်ိဳးမက တြဲေပးတတ္တယ္။ ေဆးတမ်ိဳးထဲ သံုးတာက ေနာက္က်ေနတဲ့ အဆင့္အတြက္ ျဖစ္တယ္။ ေဆးမ်ားေလေလ ရလဒ္ေကာင္းေလေလျဖစ္သလို၊ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး မ်ားေလေလလဲျဖစ္မယ္။ Adjuvant chemotherapy အတြက္ဆိုရင္ ခြဲစိတ္ျပီးေနာက္ ဓါတ္ကင္တာမလုပ္ခင္မွာ စေပးျပီး ၃-၆ လၾကာႏိုင္တယ္။ ေဆးေပးေနတံုး ေသြးစစ္ေနမယ္။ ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥ နဲ႔ ေသြးမံႈေတြ အေရအတြက္သိခ်င္တယ္။ ေသြးမံႈသြင္းဘို႔လိုရင္ သြင္းရတယ္။

ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကို ဆရာဝန္ကို ေမးထားပါ၊ လက္ခံႏိုင္ေအာင္ ကိုယ့္စိတ္ကိုျပင္ဆင္ထားပါ။ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊ အန္ခ်င္၊ အစာမစားခ်င္၊ အားယုတ္၊ ပါးစပ္နာေပါက္၊ ဆံပင္ကြ်တ္၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္၊ ေသြးဆံုးတာေစာ၊ ကူးစက္ေရာဂါကို မခံႏိုင္၊ ေသြးထြက္လြယ္။ ဝမ္းပ်က္ျခင္း၊ ဝမ္းနည္းျခင္း၊ အထီးက်န္စိတ္ျဖစ္ျခင္း၊ ေၾကာက္စိတ္ဝင္ျခင္း၊

ေရရွည္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = ကေလးမရႏိုင္ျခင္း၊ ေဆးကုသေနတံုး ကိုယ္ဝန္လာရွိရင္ ကေလးကို ထိခိုက္ႏိုင္လို႔ ဆရာဝန္နဲ႔ တားနည္း ေဆြးေႏြးပါ။ အာရံုေၾကာတခ်ိဳ႕ ထိခိုက္ျခင္း၊ ေျခ-လက္ ထံုက်င္ျခင္း၊ Osteoporosis အရိုးအားနည္းျခင္း၊ ဦးေႏွာက္အသိနည္းျခင္း၊ ေရတိုမွတ္ဥာဏ္နည္းျခင္း၊ ႏွစ္ၾကာရင္ ျပန္ေကာင္းတယ္။ ႏွလံုးထိခိုက္ျခင္း၊ Doxorubicin (Adriamycin), Epirubicin (Ellence) ေဆးမ်ား၊ Leukemia (လူကီးမီးယား) ျဖစ္ျခင္း၊

ကိုယ္တိုင္ သတိထားစရာေတြ = ေကာင္းေကာင္း အနားယူပါ၊ အစာအာဟာရ လံုေလာက္မွ်တေအာင္စားပါ၊ စိတ္ဖိအား ေလွ်ာ့ခ်ပါ၊ ေရာဂါပိုးမကူးစက္ေအာင္ ဆင္ျခင္ပါ။

ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးခံစာရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ အသက္ကိုကယ္ႏိုင္တာကို သိထားပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ဘယ္မွာေနေန ကင္ဆာေဘးကေဝးၾကပါေစ။

Dr. တင့္ေဆြ