Fear of Heights အျမင့္ေၾကာက္ေရာဂါ

အမည္ မ ႕႕႕႕႕၊ အသက္ ၂၉ ႏွစ္၊ အိမ္ေထာင္ရိွ၊ ကေလးမရိွ၊ ႕႕႕႕႕ မွာေနတာ ၅ နွစ္ရိွပါျပီ။ ကၽြန္မငယ္ငယ္ထဲက အျမင့္အရမ္းေျကာက္ပါတယ္။ ရိုလာကိုစတာလိုမ်ိုးစီးရင္ သိပ္မေျကာက္ပါဘူး။ ေျခေထာက္နဲ့ဆင္းရတဲ့ ေလွကား၊ ကတၱယာလမ္းကုန္းဆင္းမ်ိုး အဒီအခါျကရင္ ေျခဖဝါးကစလို့ ေသြးေတြပူလာျပီး ရွဴထြက္ပါတယ္။ ပံုမွန္လူေတြ မျမင့္ဘူးေျပာတဲ့အေနထားေလာက္ကို ေျကာက္ေနပါတယ္။ တကယ္လို့ အဒီအေျကာင္းကိုျပန္စဥ္းစားရင္ေတာင္ ေျကာက္ပါတယ္။ ရုပ္ရွင္ျကည့္လို့ျမင့္တဲ့အခန္းပါရင္ ေျကာက္လာျပီး ရွဴထြက္ခ်င္ပါတယ္။ ျပီးခဲ့ေသာအပတ္က ေတာင္အဆင္းခရီးသြားျကည့္တာ အရမ္းေျကာက္ပါတယ္။ ေခါင္းေတြပါမူးလာျပီး ရွဴထြက္ပါတယ္။ ဒူးေတြ တုန္ပါတယ္။ ဆရာကၽြန္မ ဘယ္လိုေနသင့္ပါသလဲ။ ဘယ္ဆရာဝန္နဲ့ျပသင့္ပါလဲ။ အျမင့္ေျကာက္တာကို ေပ်ာက္သြားခ်င္ပါတယ္။ ရွက္လို့ပါ။ ဆရာ့ကိုအျမဲေလးစားလ်က္ပါ။ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင္။

Anxiety စိုးရိမ္စိတ္ဆိုတာ သဘာဝျဖစ္တယ္။ အခ်ိန္မေရြး၊ လူမေရြးမွာလာျဖစ္ေနတယ္။ စိုးရိမ္စိတ္ကဲလြန္ျခင္းကေတာ့ ေရာဂါျဖစ္တယ္။ သူ႔ရ့ဲပံုမွန္ဘဝကို ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားဘို႔မွာ အခက္အခဲအတားအဆီးတခု ျဖစ္ေနေတာ့တယ္။ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ စိတ္အေျခအေနေတြထဲမွာ ဒီေရာဂါက ဆိုးတဲ့အထဲမွာပါတယ္။ စိုးရိမ္စိတ္ကဲလြန္ျခင္းမွာ အမ်ိဳးအစားေတြ မ်ားတယ္။

Anxiety Disorders စိုးရိမ္စိတ္ကဲလြန္ျခင္း (၆) မ်ိဳး
၁။ Panic disorder ေဆာက္တည္ရာမရျဖစ္ျခင္း၊
၂။ Obsessive-compulsive disorder (OCD) စြဲလမ္းမႈအားၾကီးျခင္း၊
၃။ Post-traumatic stress disorder (PTSD) ထိခိုက္ဒဏ္ရာရျပီး စိတ္ဖိအားမ်ားျခင္း၊
၄။ Social anxiety disorder အသိုင္းအဝိုင္းထဲ ဝင္မဆန္႔ျခင္း၊ social phobia လဲေခၚတယ္။
၅။ Generalized anxiety disorder ေယဘုယ်ေၾကာက္စိတ္အားၾကီးျခင္း။
၆။ Specific phobias တခုခုကိုသတ္သတ္မွတ္မွတ္ ေၾကာက္ေနျခင္း၊

Fear of Heights အျမင့္ေၾကာက္ေရာဂါဟာ Specific phobias တခုခုကိုသတ္သတ္မွတ္မွတ္ ေၾကာက္ေနျခင္းထဲမွာပါတယ္။ စိတ္ေျဖေလွ်ာ့နည္းေတြသံုးပါ။ တရားထိုင္တာနဲ႔ ေယာဂနည္းေတြသံုးႏိုင္တယ္။ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း၊ အိပ္ခ်ိန္ မွန္တာေတြကေန အေထာက္အကူရေစတယ္။ ကိုယ့္အေျခအေနကိုယ္ သိေအာင္လုပ္ပါ။ ငါဘယ္အတိုင္းအတာအထိ ရသလည္း ဆန္းစစ္ပါ။ တေျဖးေျဖးတိုးလာေအာင္ ၾကိဳးစားပါ။

စိတ္အထူးကဆရာဝန္ကေန ကူညီႏိုင္ပါတယ္။ Cognitive-Behavioral Therapy (CBT) စိတ္ကုသနည္းလုပ္ေပးတယ္။ Experience gradual exposure therapy နည္းလည္းရွိတယ္။

ေဆးနည္းမ်ား
Benzodiazepines ေဆးကိုသံုးႏိုင္တယ္။ ေဆးနာမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ Alprazolam ကိုအသံုးမ်ားတယ္။ 0.5-4 mg/day ကို တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္ခြဲေပးတယ္။ ဥပမာ 0.25-0.5 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္။ တေန႔ 4 mg/day ထက္မပိုရပါ။

Alprazolam ေဆး၏ ေဘးထြက္အက်ိဳးမ်ား = စိတ္တို၊ ၂၇႕၂% လူဝ၊ ေခြ်းမ်ား၊ အိပ္မေပ်ာ္၊ ၾကြက္သားေတြလႈတ္၊ မွတ္ဥာဏ္ေလ်ာ့။ အရက္နဲ႔ေရာရင္ပိုျဖစ္။ လိင္စိတ္ေျပာင္း (၁၄႕၄% မွာ လိင္စိတ္နည္းျပီး၊ ၇႕၇% မွာ ကဲ၊ လိင္အဂၤါ မသန္မာ၊ မျပီး)။ ရွားပါတဲ့အျဖစ္မ်ိဳးေတြ = ဝမ္းပ်က္၊ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ပ်ိဳ႕-အန္၊ ဆီးသြားရခက္၊ မ်က္စိေဝဝါး၊ ဗိုက္နာ၊ ေသြးဖိအားက်။

Beta blockers ေဆးလည္း ႏွလံုးခုန္ေႏွးမေနသူေတြအတြက္သံုးတယ္။ Propranolol (Inderal) 20 to 40 mg ကို စိုးရိမ္စိတ္ဝင္စရာမတိုင္မီ တနာရီၾကိဳတင္ေသာက္ပါ။ Atenolol (Tenormin) 50 mg ကို တပါတ္ေသာက္ပါ။ လိုရင္ ၂ ျပားေသာက္ပါ။

Beta blockers ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = အားယုတ္၊ ေျခလက္ေအးစက္၊ ေခါင္းကိုက္၊ ေခါင္းမူး၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ဝမ္းပ်က္၊ အသက္ရွဴတိုေတာင္း။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၁-၄-၂ဝ၁၆