Influenza (Flu) တုပ္ေကြး

အခုပဲ တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးသြားထိုးခဲ့ပါတယ္။ Flu shot လို႔ေခၚတယ္။ တႏွစ္တခါထိုးရတယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြ ပိုျပီးအခ်ိန္မွန္ထိုးသင့္တယ္။ 

တုပ္ေကြးေတြကို အခုေခတ္မွာ ေလးေကာင္ဂ်င္ေရာဂါလား ေမးရေတာ့မယ္။ အေကာင္နာမယ္ေတြနဲ႔ ေျပာၾကတယ္။ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး၊ ဝက္တုပ္ေကြး၊ ဆင္တုပ္ေကြး၊ ေမ်ာက္တုပ္ေကြး။ ဘာနာမယ္ျဖစ္ျဖစ္ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြကေန ျဖစ္တာခ်ည္းပါဘဲ။ ဆရာဝန္ေတြ ဒီအေကာင္မ်ိဳးကို မႏိုင္ေပမဲ့ မကူးေစေအာင္နဲ႔၊ ခံခ်ႏိုင္ေအာင္ေလာက္ေတာ့ရပါတယ္။ 

တုပ္ေကြးကို Influenza (Flu) (ဖလူး) လို႔လဲ ေခၚတယ္။ အင္မတန္ ကူးစက္ျမန္လွတယ္။ RNA virus အုပ္စုထဲက ဗိုင္းရပ္စ္တြပါ။ လူေတြအျပင္ ငွက္ေတြေရာ ႏို႔တိုက္သတၲဝါေတြမွာလည္း ကူးတယ္။ ေအ၊ ဘီ၊ စီ ဆိုျပီး မတူတာေလးေတြ ရွိေသးတယ္။ Influenzavirus A ထဲကေနမွာ နာမည္ၾကီးလာတာက H1N1 ဆိုတဲ့ အေကာင္ဘဲ။ ၁၉၁၈ တံုးက စပိန္မွာ စနာမည္ၾကီးခဲ့တယ္။ ၁၉၅၇ မွာ အာရွတိုက္၊ ၁၉၆၈ မွာ ေဟာင္ေကာင္၊ အခုျဖစ္ေနတာက တကမာၻလံုး။ 

မူလလက္ေဟာင္း တုပ္ေကြးအေၾကာင္းပဲ ေရးပါမယ္။ မလြဲမေသြျဖစ္မွာက ဖ်ား၊ ေခ်ာင္းဆိုးနဲ႔ ႏွာေခါင္းပြစိပြစိျဖစ္၊ ခ်မ္း၊ ကိုယ္ပူ၊ လည္ေခ်ာင္းနာ၊ ၾကြက္သားနာ၊ ေခါင္းကိုက္၊ အားယုတ္၊ မအီမသာျဖစ္၊ ပ်ိဳ႕-အန္ျဖစ္မယ္။ ဝမ္းပ်က္ရင္ အစာအိမ္-တုပ္ေကြးလဲ ေခၚတယ္၊ ၂၄ နာရီ တုပ္ေကြးလည္းေခၚတယ္။ သူနဲ႔ ရုပ္ခ်င္းခြဲမရေအာင္တူတဲ့ အေအးမိတာထက္ ပိုဆိုးသြမ္းတယ္။ အပူခ်ိန္ ပိုမ်ားတယ္။ အားပိုယုတ္တယ္။ 

ေရာဂါကူးနည္း (၃) နည္း ရွိတယ္။ (၁) ျဖစ္ေနသူ ေခ်ာင္းဆိုး-ႏွာေျခလို႔ ထြက္တာေတြ ေလထဲပါေနတာကို ရွဴမိရင္၊ (၂) ေခ်ာင္းဆိုး-ႏွာေျခတာေတြက တျခားလူရဲ႕ မ်က္စိ၊ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ထဲ ဝင္မိရင္၊ (၃) လက္ကေန မ်က္စိ-ႏွာေခါင္း-ပါးစပ္ထဲ ဝင္တာေၾကာင့္ပါ။ လူတေယာက္ ႏွာေခ်တာထဲမွာ ဝ႕၅ ကေန ၅ μm သာရွိတဲ့ အမံႈေပါင္း ေလးေသာင္း ပါႏိုင္တယ္။ μm ဆိုတာ တမီတာရဲ႕ တသန္းပံုတပံုသာရွိတာကို ေခၚတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရာဂါသည္ ငွက္က ေခ်းပါခ်တာ ခံရရင္။ ကံအေတာ္မေကာင္းသူေပါ့ဗ်ာ။

တုပ္ေကြးအတြက္ (ပါရာစီတေမာ) တခုထဲေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ဆရာဝန္ေတြ ဒိထက္မက တတ္ပါတယ္။ ႏွာေစးေနရင္၊ (အင္တီဟစ္စ္တမင္း) ပါတဲ့ေဆး၊ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆး။ တခါတည္းေျပာပါအံုးမယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးဆိုတာ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ တံဆိပ္ကိုေျပာတာ မဟုတ္ဘူး။ ေခ်ာင္းေျခာက္ဆိုးတာအတြက္၊ ခြ်ဲေတြ ထြက္ေအာင္အတြက္၊ ေလျပြန္က်ဥ္းျပီး ပန္းနာလို ၾကပ္ေနတာအတြက္၊ ခြ်ဲေပ်ာ္ေစေအာင္၊ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆး၊ ၃-၄ မ်ိဳးရွိတယ္။ အားယုတ္ရင္ ဗီတာမင္နဲ႔ အစားအေသာက္။ အေနအထိုင္ ဂရုစိုက္ဘို႔ကလည္း အေရးပါေသးတာ။ ကိုယ့္ဆီကေန သူမ်ား၊ သူမ်ားဆီကေန ကို္ယ့္ဆီ မကူးေအာင္။ မရေသးရင္ ေက်ာင္းေတြ ပိတ္ခိုင္းတာလဲ လုပ္ရေသးတယ္။ ကာကြယ္ေဆး ရွိတာမ်ိဳးၾက ထိုးေပါ့။ 

တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးလည္း ထိေရာက္သင့္သေလာက္ ထိေရာက္ေနပါျပီ။ ကူးစက္ခံရႏိုင္ေလာက္သူေတြကုိ ထိုးေပးသင့္တယ္။ ေပၚတာ သိပ္မၾကာေသးတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ ကုသေဆးကို ေစာေစာေပးရင္ ေကာင္းတယ္။ Neuraminidase inhibitors နဲ႔ M2 inhibitors (Adamantanes) ၂ မ်ိဳးသံုးေနတယ္။ 

ကိုက္တာ၊ ဖ်ားတာအတြက္ (ပါရာစီတေမာ) Acetaminophen/Paracetamol ေသာက္။ ကေလးျဖစ္ျဖစ္၊ လူၾကီးမွာ ေလနာရွိရွိ ေသာက္ႏိုင္လို႔ပါ။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး အတြက္လဲ စိတ္ခ်ရတယ္။ ကေလးနဲ႔ လူငယ္ေတြကို Aspirin မေပးသင့္ဘူး။ ပဋိဇီဝေဆးမတိုးပါ။ တခုေတာ့ရွိတယ္ တုပ္ေကြး မိေနရင္း ဗက္တီရီးယားေၾကာင့္ ႏူမိုးနီးယားရရင္ေတာ့ ဒါပါေပးရမယ္။ 

အရက္ေလွ်ာ့-ေရွာင္၊ ေဆးလိပ္ေလွ်ာ့-ေရွာင္ပါ။ တုပ္ေကြးမိရင္ ေနေရာင္က ေကာင္းတယ္။ ပိုးကို ေသေစႏိုင္တယ္။ လက္ေဆး-ကုိယ္လက္ သုတ္သင္တာ မၾကာမၾကာ လုပ္တာ ေကာင္းတယ္။ တုပ္ေကြးမိသူ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ရတယ္။ 

အျပင္းစားနဲ႔ ညားရင္ ႏူမိုးနီးယား ျဖစ္တတ္ေသးတယ္။ အသက္ငယ္လြန္း၊ ၾကီးလြန္းရင္ ကံမေကာင္း၊ အေၾကာင္းမလွ ျဖစ္ရတတ္တယ္။ တုတ္ေကြးကင္းတဲ့ ရာစုႏွစ္ေရာက္ဘို႔ ဆရာဝန္ေတြ စိတ္ကူးမယဥ္ႏိုင္ၾကေသးပါ။ အေမရိကားမွာေတာ့ Flu shot တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးကို အခမဲ့ထိုးေပးရံုသာမကပါ ဖုန္းမက္ေဆ့ခ်္နဲ႔လဲ ၾကံဳသလို အသိေပးတယ္။ လမ္းဆံုေနရာေတြမွာလဲ ေၾကာ္ျငာထားတယ္။ 

1. Bird flu ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး (၁) http://doctortintswe.blogspot.com/2016/03/bird-flu_1.html

2. Chikungunya ဆင္ျဖဴေတာ္ တုပ္ေကြး http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2010/10/chikungunya.html

Bird flu ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2016/03/bird-flu.html

3. Dengue Haemorrhagic Fever (DHF) ေသြးလြန္တုပ္ေကြး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/dengue-haemorrhagic-fever-dhf.html

4. FAQs H5N1 influenza လူေတြမွာျဖစ္တဲ့ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး အေမး-အေျဖမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2015/02/faqs-h5n1-influenza.html

5. H1N2 ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး http://doctortintswe.blogspot.com/2016/04/h1n2_16.html

6. Healthy culture ေခ်ာင္းဆိုး-လက္ေဆး ယဥ္ေက်းမႈ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/06/healthy-culture_18.html

7. Influenza (Flu) တုပ္ေကြး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/influenza-flu.html

8. Influenza vaccine တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/influenza-vaccine.html

9. Respiratory tract infections (1) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၁) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-1.html

10. Respiratory tract infections (2) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၂) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-2-pleurisy.html

11. Respiratory tract infections (3) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၃) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-3.html

12. Respiratory tract infections (4) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၄) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-4.html

Dr. တင့္ေဆြ

၁၁-၁၂-၂ဝ၁၇