Chindwin River ခ်င္းတြင္းျမစ္

ပို႔စ္တခု = 31.7.2016 နံနက္ 6:30 AM မံုရြာၿမိဳ႕ခ်င္းတြင္းျမစ္ ေရအမွတ္ 1052 cm (ခန္႔မွန္း)

ခ်င္းတြင္းျမစ္ဟာ ၇၅ဝ မိုင္ (၁၂ဝ၇ ကီလိုမီတာ) ရွည္တယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ စစ္ကိုင္းတိုင္းထဲကို ျဖတ္ျပီးစီးဆင္းတယ္။ အိႏိၵယ-ျမန္မာနယ္စပ္ ပတ္ကိြဳင္ေတာင္တန္းနဲ႔ ကူးမြန္ေတာင္တန္းေတြကေနျမစ္ဖ်ားခံတယ္။ ဟူးေကာင္းခ်ိဳမ့္ဝွမ္း တႏိုင္း၊ တျဗဲ၊ တဝမ္၊ တရြန္ျမစ္ေတြ 26°26′18″N 96°33′32″E ေလာက္မွာ ေပါင္းဆံုျပီး ခ်င္းတြင္းျဖစ္လာတယ္။ တႏိုင္းျမစ္က ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္ဝွမ္းေဒသက တရြန္ျမစ္ဝွမ္းကထြက္လာၿပီး၊ မတ္ေစာက္တဲ့ေရလမ္းမွာ ေရစီးၾကမ္းတယ္။ ဥရုေခ်ာင္းဟာ ခ်င္းတြင္းျမစ္ရဲ႕ အႀကီးဆံုးေရေဝျဖစ္ၿပီး ဟုမၼလင္းၿမိဳ႕ ေအာက္ဖက္နားမွာ ခ်င္းတြင္းျမစ္ထဲစီးဝင္တယ္။ ယုျမစ္ဟာ ကေဘာ္ခ်ဳိမ့္ဝွမ္းကိုျဖတ္သန္းျပီး၊ ခ်င္းတြင္းျမစ္အတြင္း စီးဝင္တယ္။ ျမစ္သာျမစ္က ကေလးခ်ဳိမ့္ဝွမ္းကိုျဖတ္ျပီး၊ ကေလးဝၿမိဳ႕ အနီးမွာ ခ်င္းတြင္းျမစ္နဲ႔ ေပါင္းဆုံတယ္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္ဟာ ပခုကၠဴၿမိဳ႕အထက္နား 21°30′N 95°15′E မွာ ဧရာဝတီျမစ္နဲ႔ ေပါင္းဆံုတယ္။ မဏိပူရျပည္နယ္မွာ ခ်င္းတြင္းကို (ႏိုင္းထိ) ျမစ္လို႔ ေခၚတယ္။

ထမံသီေဘးမဲ့ေတာနဲ႔ ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္ဝွမ္း က်ားေဘးမဲ့ေတာေတြကို ခ်င္းတြင္းျမစ္ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းပါတယ္။ အဲဒီမွာ ရွားပါး ေပ်ာက္ကြယ္ေတာ့မယ့္ တိရစာၧန္မ်ဳိးစိတ္ေတြျဖစ္တဲ့ က်ား၊ ဆင္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာသာရွိတဲ့ အခြံမာလိပ္မ်ဳိးေတြေနထိုင္တယ္။ ဧရိယာစတုရန္းမိုင္ ၂၁၈ဝဝ ရွိလို႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာအၾကီးဆံုး ျဖစ္တယ္။

ခ်င္းတြင္းျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ၿမိဳ႕ရြာေတြကေတာ့ ခႏၲီး၊ ေကာင္းဟိန္၊ မင္းစင္၊ နမ္ပုဂံ၊ ထမံသီ၊ တာစံု၊ ေမာင္းခမ္း၊ ေကာရာ၊ ဟုမၼလင္း၊ ေဖါင္းျပင္၊ စစ္ေတာင္း၊ တငါ၊ ေမာ္လိုက္၊ ကဒူး၊ ကေလးဝ၊ မင္းကင္း၊ ကနီ၊ မုံရြာ၊ မအူ၊ နဲ႔ ေရစၾကိဳျမိဳ႕ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ ဥရုျမစ္ညာမွာ နာမည္ေက်ာ္ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းထြက္ရွိရာ ဖားကန္႔ေဒသရွိတယ္။ ယုျမစ္က တငါ ေအာက္၊ ေမာ္လိုက္ အထက္၊ ေဒသအေခၚယူးေခ်ာင္းဝ/ယူးဝဆိုၿပီးေမာ္လိုက္နယ္ထဲရွိပါတယ္။

သမိုင္းထဲက ခ်င္းတြင္း
ကေဘာ္ခ်ိဳ႕ဝွမ္းမွာ စစ္ပြဲေတြျဖစ္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာမင္းေတြဟာ ခ်င္းတြင္းျမစ္ကို အသုံးျပဳမႈနည္းပါးခဲ့ေပမယ့္ မဏိပူရကသည္းေတြ ေညာင္ရမ္းေခတ္ရဲ႕ ေနာက္ဆုံးကာလမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲကို က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ေတာ့ ခ်င္းတြင္းျမစ္ကို အသုံးခ်ခဲ့ၾကတယ္။ ကသည္း ေခၚ မဏိပူဘုရင္ (ဂါရီဘန္နီဝါ့ခ်္) (၁၇ဝ၉-၁၇၄၈) က ခ်င္းတြင္းနဲ႔ မူးျမစ္ကိုျဖတ္ျပီး အင္းဝနဲ႔မေဝးေတာ့တဲ့ ေျမဒူးအထိေရာက္ခဲ့တယ္။ အေလာင္းဘုရားတက္လာေတာ့ ကသည္းနယ္၊ အာသန္နယ္ေတြကိုသိမ္းယူခဲ့တယ္။ ျဗိတိသွ်ပိုင္နယ္နဲ႔ ကပ္ေနျပီ။

ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္းမွာ ဂ်ပန္ေတြက ေရလမ္းေတြအားလံုးကိုပိတ္ဆို႔ထားႏိုင္လို႔ ျဗိတိသွ်နဲ႔ မဟာမိတ္ေတြဟာ ကုန္းလမ္းကိုသာ အားကိုးၾကရတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ဂ်ိဳးဇက္ စတီးဝဲလ္ ဦးစီးျပီးေဖါက္လုပ္တဲ့ လီဒိုလမ္းမၾကီးကေန တရုပ္ကို ကူညီရတယ္။ ဂ်ပန္တပ္ေတြကလည္း ျဗိတိသွ်ပိုင္ အိႏိၵယကိုခ်ီတက္ရာမွာနဲ႔၊ မဟာမိတ္တပ္ေတြ ဂ်ပန္ေနာက္က လိုက္တိုက္တာနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံထဲ ျပန္ဝင္လာရာမွာ ခ်င္းတြင္းျမစ္ကိုပဲ အသုံးျပဳခဲ့ၾကတယ္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရႀကီးခ်ိန္ မိုးကာလကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္စတီးဝဲလ္က ေရြးခ်ယ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ခမည္းေတာ္ အဘိရာဇာနတ္ရြာစံတဲ့အခါ ကံရာဇာၾကီးနဲ ကံရာဇာငယ္ ညီအကိုႏွစ္ပါး နန္ဆက္ခံဘို႔အေရး ကံစမ္းၾကေတာ့ ကံရာဇာၾကီးကရွံဳးတယ္။ အဲတာနဲ႔ သလႅာဝတီျမစ္ကိုဆန္တက္ျပီး ကေလးေတာင္ညိဳအရပ္မွာ ရာဇျဂိဳလ္ျမိဳ႕တည္တယ္။ ၆ လၾကာေတာ့ ကစၧပနဒီျမစ္အေရွ႕ဖက္ေျပာင္းျပီး ေက်ာက္ပန္းေတာင္းျမိဳ႕တည္တယ္။ အဲဒီမွာ ၇၄ ႏွစ္နန္းစံတယ္။ ေနာက္ ေရွးမာလာယုမင္းေတြတည္ေထာင္ထားတဲ့ ဓညဝတီျမိဳ႕ေဟာင္းကို သိမ္းယူျပီးျပင္ဆင္တယ္။ ကံရာဇာၾကီးရဲ႕သားေတာ္ မုဒုစိတၲဟာ သုနာပႏၲရတိုင္းက ပ်ဴ၊ ကမ္းယံ၊ သက္လူမ်ိဳးေတြက မင္းေလာင္းေတာင္းတဲ့အခါ ပ်ဴမင္းျဖစ္လာတယ္။ (ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း၊ အတြဲ။ စာမ်က္ႏွာ (၄၅၇)

အရင္က ေမာ္လိုက္ကို အထက္ခ်င္းတြင္းခရိုင္နဲ႔ မံုရြာကို ေအာက္ခ်င္းတြင္းခရိုင္လို႔ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္ အေနာက္ဖက္ကလူေတြကို အေနာက္ဖက္သားေတြလို႔ အလြယ္ေခၚၾကတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ မံုရြာေဆးရံုမွာ တာဝန္က်စဥ္က အလွည့္က်သြားရတဲ့ ကနီေဆးရံုကို ခ်င္းတြင္းျမစ္သြားသေဘၤာနဲ႔ ခရီးသြားခဲ့ရတာကို မေမ့ပါ။ သေဘၤာေပၚမွာ ထမင္းတနပ္ စားရတယ္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္ကို သလႅာဝတီျမစ္လို႔လည္းေခၚတယ္။ ျမား၏အဟုန္ကဲ့သို႔ေရစီးသန္တယ္လို႔ ဆိုလုိတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၃ဝ-၇-၂ဝ၁၆