Giant-cell tumor of the bone (GCTOB) ကင္ဆာနဲ႔တူတဲ့ အရိုး (က်ဴးမား)

18/7/2016 4:11AM
ဆရာ မဂၤလာပါ႐ွင္။ ကြၽန္မသမီးရဲ႕အသက္ကေတာ့ အခုဆို ၂၈နစ္ျပည့္ခါနီးပါၿပီ။ ေရာဂါကိုေတာ့ ဆရာဝန္ေတြက Giant cell tumour osteosarcoma (T12-L1) လို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ စျဖစ္တဲ့အခ်ိန္ကေတာ့ 2013 ေအာက္တိုဘာကပါ။ ကီမိုလည္းသြင္း ဓာတ္ေရာင္ျခည္လည္းေပးၿပီးပါၿပီ။ အခုေနာက္ဆုံး PET/CT ႐ိုက္ပါတယ္။ အက်ိတ္က ႀကီးလည္းမႀကီး လာဘူး။ အျခားေနရာေတြလည္း မေရာက္ေနပါဘူး။ ကင္ဆာဆရာဝန္ႀကီးကေတာ့ ဘာမွဆက္မလုပ္ေတာ့ပါဘူး။ ခဏ နားထားမယ္လို႔ပဲေျပာပါတယ္။ အခုသမီးက ခါးေတြေတာင့္လာတယ္။ ေပါင္လုံးေတြ နည္းနည္းတင္လာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ ဘာဆက္လုပ္သင့္သလဲဆိုတာ အၾကံျပဳေျပာျပေပးပါလားဆရာ။

Fri, Aug 12, 2011 at 6:40 PM
ကြ်န္မ၏ ဝမ္းကြဲညီမ ျဖစ္သူမွာ ေခ်ာ္လဲရာမွ တင္ပါးဆံုမွ နာသည္ဆိုကာ ေဆးခန္းျပခဲ့ပါသည္။ ပထမဆံုးဆရာဝန္မွ ေဆးထိုးေပးခဲ့ရာ အနည္းငယ္ သက္သာသေယာင္ရွိရာမွ မသက္သာျပန္သျဖင့္ ဒုတိယဆရာဝန္မွ စားေဆးမ်ားျဖင့္ ကုျပန္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုး မခံမရပ္ႏိုင္ႏွင့္ ယခု လက္ရိွကုသေနေသာ ဆရာဝန္ဆီအေရာက္ MRI ျဖင့္ စစ္ေဆးေစကာ ခြဲစိတ္ကုသခဲ့ပါသည္။ အၾကိမ္ၾကိမ္ ခြဲစိတ္ခဲ့ရပါသည္။ ထိုစစ္ေဆးခ်က္ကို ယူေဆာင္ကာ အျခားအရိုးဆရာဝန္အား ဘာေရာဂါလည္းေမးရာ ကင္ဆာပိုးလံုးဝမရိွဟု ေျပာပါသည္။ ယခု ကုသေနေသာဆရာဝန္မွ အရိုးကင္ဆာဟုပင္ ေပၚတင္ေျပာခဲ့ပါသည္။ Gient cell tumor ဟုေတာ့ ေရးထားပါသည္။ မိသားစုမွာ အလြန္စိတ္ဆင္းရဲရပါသည္။ ဘာေရာဂါ ဆိုတာပင္ ယခုထိေသခ်ာမသိပါ။ ယခုေနာက္ဆံုးအၾကိမ္ ခြဲစိတ္အျပီး ေတာ္ေတာ္သက္သာသည္ဟုေျပာပါသည္။ ၇ဝ% ေလာက္သာ ေအာင္ျမင္ျပီး က်န္ေသးသည္ကို ေဆးေသာက္ရင္းကုရမည္ဟုေျပာပါသည္။ ယခုလည္း မၾကာမၾကာ ကိုက္ခဲေနျပန္ပါသည္။ ဘယ္လိုဆက္ကုသရမည္၊ ဘယ္လိုစိတ္ထားႏွင့္ ေနရမည္ကို ေလးစားစြာေမးျမန္းအပ္ပါသည္။

Giant-cell tumor (ဂ်ိဳင္းယင့္-ဆဲလ္-က်ဴးမား) က ရွားတယ္။ (က်ဴးမား) ဆိုတဲ့ ေရာဂါေဗဒ အသံုးအႏွဳန္းဟာ အလံုး-အက်ိတ္ မွန္သမွ်ကို ေခၚတယ္။ (၁) Benign tumor ကင္ဆာ-မဟုတ္တာနဲ႔ (၂) Malignant tumor ကင္ဆာ ျဖစ္တာ ဆိုျပီး အုပ္စု ၂ ခု ခြဲတယ္။

အရိုး (က်ဴးမား) ေတြထဲမွာ Giant-cell tumor က ၄-၅% သာရွိတယ္။ Primary ဆိုတဲ့ (က်ဴးမား) ဟာ အရိုးက စျဖစ္တာေတြကိုသာ တြက္တာပါ။ တျခားေနရာမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္လို႔ အရိုးကို ကူးစက္လာတဲ့ Secondary ေတြမပါဘဲ တြက္တာပါ။ အရိုးကင္ဆာမဟုတ္တာထဲမွာ ၂ဝ% ရွိတယ္။

ဒီေရာဂါက အာရွမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။ သူမ်ားဆီမွာ ၄-၅% ရွိေပမဲ့ တရုပ္ျပည္မွာ ၂ဝ% အထိရွိတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက နဲနဲ ပိုျဖစ္တယ္။ အသက္ ၃ဝ-၄ဝ ႏွစ္ၾကားမ်ားတယ္။ ဗမာျပည္မွာေတာ့ စာရင္းဇယား ရွာမရေသးဘူး။ (ဒုတိယေမးတဲ့သူရဲ႕ ညီမအသက္ကို ထည့္မေရးပါ။)

Benign ဆိုတာ အႏၠရာယ္မရွိဘူး ဆိုတဲ့သေဘာ သက္ေရာက္တယ္။ ဒီေရာဂါမွာ တခုရွိတာက ေျပာမရဘူး၊ အမွန္းရ ခက္တယ္။ Malignancy ေခၚတဲ့ (ကင္ဆာ) ျဖစ္တာ မမ်ားပါ။ ျဖစ္ရင္လဲ ၅% က အဆုပ္ကို ျပန္႔တယ္။ ၁-၃% က Malignant sarcoma ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ (ဆာကိုမား) ဆိုတာလဲ (ကင္ဆာ) ပါဘဲ။

Cancer ကင္ဆာ ျဖစ္ျဖစ္ Tumor (က်ဴးမား) ျဖစ္ျဖစ္ ဘာလို႔ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ အေသအျခာမသိေသးပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားတာေတြေတာ့ ပိုသိၾကတယ္။
- Lung cancer အဆုပ္-ကင္ဆာ တမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ Giant cell carcinomas ဟာ ေဆးလိပ္ေသာက္တာနဲ႔ သိပ္ဆက္စပ္ေနတယ္။
- Giant cell tumors of the bone ဆိုတာက Pagetís disease (ေပးဂ်က္စ္) ေရာဂါေခၚတဲ့ အရိုး နာတာရွည္ ပံုစံေျပာင္းတာနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္။
- Anaplastic large cell lymphoma ဆိုတာက ေယာက်္ား လူရြယ္ေတြမွာ ျဖစ္တယ္။

အရိုး (က်ဴးမား) ေတြထဲမွာ Aneurysmal bone cyst, Chondroblastoma, Simple bone cyst, Osteoid osteoma, Osteoblastoma, Osteosarcoma, Giant-cell reparative granuloma နဲ႔ Brown tumor of hyperparathyroidism ေတြရွိတယ္။ အမ်ိဳးအစား ခြဲေတြ ရွိတယ္။ Giant Cell Carcinoma နဲ႔ Anaplastic Large Cell Lymphoma ေတြက ကင္ဆာအုပ္စု ျဖစ္ျပီး Giant Cell Bone Tumors က ကင္ဆာ-မဟုတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာေတြ
အေစာပိုင္းမွာ ဘာမွ မခံစားရဘူး။ ၾကာရင္ အရိုးေနရာ ေရာင္မယ္။ နာမယ္။ ၾကြက္သားေတြ နာမယ္။ ေျခ-လက္ေတြ နာမယ္။ ဗိုက္နာမယ္။ အာရံုေၾကာနဲ႔ နီးရင္ ဓါတ္လိုက္သလို ခံစားရႏိုင္တယ္။ ျဖစ္တဲ့အရိုးနဲ႔ နီးတဲ့ အဆစ္မွာ အရည္ပိုေတြ မ်ားလာလို႔ အဆစ္က လႈတ္ရွားရတာ ခက္လာမယ္။ အရိုးက်ိဳးႏိုင္တယ္။ ဒီလိုက်ိဳးတာက ထိခိုက္လို႔ မဟုတ္ဘဲ Pathological fracture ေရာဂါေၾကာင့္ အရိုးက်ိဳးတာ ျဖစ္တယ္။

Anaplastic large cell lymphoma ဆိုရင္ လည္ပင္း-ခ်ိဳင္း-ေပါင္ျခံေတြ ေရာင္မယ္၊ အစားပ်က္မယ္၊ ပိန္လာမယ္၊ အားယုတ္မယ္၊ ညေခြ်းထြက္မယ္၊ ဖ်ားမယ္။ Large cell lymphoma, Large cell carcinoma ျဖစ္ရင္ အစပိုင္းမွာ ဘာမွမျဖစ္ဘူး။ ေနာက္မွာ အၾကာၾကီး ေခ်ာင္းဆိုးမယ္။ ေသြးပါႏိုင္တယ္။ ရင္ၾကပ္မယ္။ အားယုတ္မယ္။

ေရာဂါေသျခာေအာင္
X-ray ရိုက္ရင္ Soap bubble ဆပ္ျပာျမွဳပ္လို တူတာ ျမင္ရမယ္။ Chest x-ray နဲ႔ CT ရိုက္ဘို႔ လိုမယ္။ MRI ရိုက္ႏိုင္တယ္။ Biopsies အရိုးစ ထုတ္ယူစစ္ေဆးတာ နဲ႔ Blood tests ေသြးစစ္ရတယ္။ အႏုၾကည့္-မွန္ဘီလူးနဲ႔ စစ္ေဆးမွ Multinucleated giant cells (ႏူကလီယပ္စ္) တခုမက ရွိတဲ့ (ကလပ္စည္း) အၾကီးစားေတြကို ေတြ႔မယ္။ Anaplastic large cell lymphoma အတြက္ Bone marrow စစ္ေဆးရမယ္။ Bone scans မွာ Giant cell bone tumors ေတြ႔မယ္။

(ဆဲလ္) ၃ မ်ိဳး ေတြ႔ႏိုင္တယ္။ Giant-cell tumour stromal cells (GCTSC) ေတြ႔တာက Neoplastic cells (ကင္ဆာ-ဆဲလ္) ေတြ။ Mononuclear histiocytic cells (MNHC) နဲ႔ Multinucleated giant cell (MNGC) က ကင္ဆာ မဟုတ္ပါ။ ၅ဝ% မွာ ကင္ဆာ-မဟုတ္ဘဲ ျပန္ျဖစ္တတ္တယ္။

ကုသနည္းေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၃ဝ အတြင္း သိပ္မေျပာင္းလဲပါ။ အရြယ္အစား၊ ဆိုး-မဆိုးအေပၚ မူတည္တယ္။
- Surgery ခြဲစိတ္လို႔ ရႏိုင္တာကို ခြဲစိတ္တာဘဲ။
- Curettage ျခစ္ျပစ္တာလဲ လုပ္တယ္။
- ေဆးကေတာ့ Bisphosphonates အုပ္စုထဲက Zoledronate ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ပိုင္း စမ္းသပ္မႈ ျပဳေနတဲ့ ေဆးကေတာ့ Denosumab ျဖစ္ျပီး အဆင့္ ၂ ေရာက္ေနျပီ။
- ခြဲစိတ္ မခံႏိုင္သူေတြကို Radiation therapy ဓါတ္ကင္ေပးမယ္။ သတိထားဘို႔ကေတာ့ ေနာင္မွာ Malignant sarcoma phenotype ကင္ဆာကို ေျပာင္းသြားသူေတြဟာ ဓါတ္ကင္သူေတြထဲကေန ျဖစ္တာ မ်ားတယ္။
- အရိုးက်ိဳးရင္ ကုသရတာ ပိုရႈတ္ေထြးလာမယ္။ က်ိဳးတာကို Immobilize မလႈတ္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ထားျပီး၊ ဆက္ေအာင္ ေစာင့္ျပီးမွ ခြဲရတယ္။
- ခြဲစိတ္ျပီး Grafting အရိုး-အစားထိုးတာ လုပ္ဘို႔ လိုရင္ လုပ္မယ္။
- ခြဲစိတ္ျပီး Physical therapy (ဖီဇီယို) ဆက္လုပ္တာ ေကာင္းတယ္။
- တခ်ိဳ႕မွာေတာ့ Amputation ျဖတ္ျပစ္ရႏိုင္တယ္။
- Giant cell carcinoma ျဖစ္ရင္ အရြယ္ေသးေသးရင္ ခြဲတာေကာင္းတယ္။
- တခ်ိဳ႕ အဆုပ္တစိတ္တပိုင္းပါ ထုတ္ရမယ္။
- Surgical resection ခြဲျပီးရင္ Radiation ဓါတ္ကင္တာ၊ Chemotherapy ေဆးေပးတာေတြ ဆက္လုပ္ရႏိုင္တယ္။
- တျခားေနရာေတြအထိ ျပန္႔ေနသူေတြကို Chemotherapy ေဆးေပးတာ နဲ႔ Radiation therapy ဓါတ္ကင္တာ လုပ္တယ္။
- Giant cell carcinoma, Anaplastic large cell lymphoma ေတြကို Chemotherapy ေဆးေပးတာ နဲ႔ Radiation therapy ဓါတ္ကင္တာ လုပ္တယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၁၂-၈-၂ဝ၁၁
၁၈-၇-၂ဝ၁၆