Laxative Abuse ဝမ္းႏုတ္ေဆး တလြဲသံုးျခင္း

ဆရာရွင့္ ကြ်န္မ အသက္ ၃၄ နွစ္ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ နွစ္ေက်ာ္ထဲက ဆရာမိုးေဆးေတြ ေသာက္ခဲ့တာ အခု ကြ်န္မ ကိုယ္၀န္ ၄ ပတ္ဆိုတာသိသိခ်င္း ဆရာမိုး ဆက္မေသာက္ေတာ့ပါဘူးဆရာ။ ဒါေပမယ့္ ၀မ္းလံုး၀သြားလို႔မရဘူးဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳျပီး ညႊန္ၾကားေပးပါရွင့္။ ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္။ သားဦပါဆရာ။

ပါ ကို ပာ လို႔ ၂ ခါ၊ ဒါကို ဒာ လို႔ တခါေရးထားတယ္။

ဝမ္းႏုတ္ေဆးကို တလြဲသံုးတဲ့သူေတြ မနည္းပါ။ ကြ်န္ေတာ္အထက္တန္းေက်ာင္းတံုးက ဆရာတဦးကေန စာမသင္ခင္ ေန႔တိုင္း ၅ မိနစ္ေလာက္ၾကာ သုတျဖစ္စရာတခုခုေျပာတာထဲမွာ ဝမ္းႏုတ္ေဆးေကာင္းေၾကာင္းလည္းပါတယ္။ အခုလို ေရးရတာက ဆရာ့ကိုေစာ္ကားသလိုေတာ့ျဖစ္ပါမယ္။ ကြ်န္ေတာ္က ဆရာသင္ေပးလိုက္တဲ့သခ်ၤာနဲ႔ ဆရာဝန္ ျဖစ္လာတာပါ။ ကန္ေတာ့ပါဆရာ။

ျမန္မာျပည္မွာ ဝမ္းႏုတ္ေဆးေသာက္တာ အပုပ္အညစ္အေၾကးကင္းစင္ေစတယ္လို႔ယူဆၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕က ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ေစမယ္ယူဆၾကတယ္။ ဝမ္းႏုတ္ေဆးေသာက္ရင္ အစာလမ္းမွာရွိတာမွန္သမွ်ကို ေဆးေၾကာင့္ ထြက္သြားေစတယ္။ ကိုယ္ခႏၶာအတြက္လိုအပ္တာေတြလည္း ဆံုးရွံဳးေစတယ္။ အစာအဟာရျဖစ္မွာေတြလည္း နည္းေစတယ္။ ေရနဲ႔ဓါတ္ဆားေတြကုန္ခမ္းေစတယ္။ ဆိုဒီယမ္၊ မက္ဂနီဆီယမ္နဲ႔ ပိုဆက္ဆီယမ္ဓါတ္ဆားေတြ နည္းသြားေစမယ္။ အဲတာေတြက ၾကြက္သားေတြကိုအလုပ္လုပ္ေပးေနတဲ့ အာရံုေၾကာေတြကို အားနည္းသြားေစတယ္။ အူမၾကီးနဲ႔ ႏွလံုးၾကြက္သားေတြကိုထိခိုက္ေစတာကဆိုးတယ္။ ေရ + ဆာခမ္းေျခာက္တာျဖစ္ေစမယ္။ မ်ားရင္ မ်ားသလို ေျခလက္တုန္မယ္။ အားနည္းေနမယ္။ မ်က္စိအၾကည့္ ေဝဝါးေစမယ္။ သတိလစ္ခ်င္သလိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္ကို ထိခိုက္မယ္။

Laxative dependency ဆိုတာ ဝမ္းႏုတ္ေဆးအေပၚမွီခိုေနရတဲ့ဘဝျဖစ္လာေစမယ္။ အဲတာမေသာက္ရင္ မသြားေတာ့တဲ့ အက်င့္ကို လုပ္ယူရာက်တယ္။ ၾကာေတာ့ ေဆးအေလးခ်ိန္ပိုမွသာ ဝမ္းကသြားေတာ့မယ္။ ပိုပိုဆိုးလာေစႏိုင္တယ္။ Lazy colon ငပ်င္းအူမၾကီးလို႔ေခၚတယ္။ ပိုးလည္းဝင္လြယ္မယ္။ Irritable Bowel Syndrome ဆိုတာလည္းျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ရွားပါးေပမယ့္ ျဖစ္ႏိုင္တာတခုက အသည္းကိုထိခိုက္တာ။ အူမၾကီးကင္ဆာအထိ စဥ္းစားရတယ္။

ဝမ္းဆိုတာအက်င့္ျဖစ္တယ္။ ဝမ္းခ်ဳပ္သူေတြ ဖိုက္ဘာမ်ားတဲ့အစားအေသာက္ကေန ဝမ္းမွန္ေစတယ္။ ေရ + အရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ရတယ္။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈလည္း မနည္းရပါ။ လိုအပ္လို႔ ဝမ္းသြားေစတဲ့ေဆးေသာက္ရင္လည္း ေဆးေရြးရတယ္။ ဝမ္းႏုတ္ေဆးေတြက အလုပ္လုပ္ပံုျခင္းမတူၾကပါ။
• Benefiber, Citrucel, FiberCon, Metamucil ေတြကို Bulk-forming laxatives ထုထည္မ်ားေစတဲ့ေဆးလို႔ ေခၚတယ္။
• Dulcolax နဲ႔ Senokot ေဆးေတြကို Stimulant laxatives ႏိႈးဆြေပးတဲ့ေဆးလို႔ေခၚတယ္။
• Milk of Magnesia, Miralax ကို Oral Osmotics လို႔ေခၚတယ္။
• Colace, Surfak ကို Oral Stool softeners လို႔ေခၚတယ္။
• Bisacodyl, Pedia-Lax, Dulcolax ေတြကို Rectal stimulants လို႔ေခၚတယ္။
• ဝမ္းႏုတ္ေဆးမတူတာေတြကိုေရာထားတဲ့ Combination laxatives ေဆးမ်ိဳးလည္းရွိတယ္။

အသက္ (၆) ႏွစ္ေအာက္ ဝမ္းႏုတ္ေဆး မေပးသင့္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္လည္း Bulk-forming laxatives နဲ႔ stool softeners ေတြကိုသာသံုးသင့္တယ္။ Stimulant laxatives ေဆးမ်ိဳးက ဒုကၡေပးႏိုင္တယ္။ ကေလးႏို႔တိုက္ခ်ိန္မွာလည္း သတိထားရမယ္။

တခ်ိဳ႕ဝမ္းႏုတ္ေဆးေတြက ေသာက္ေနတဲ့ေဆးေတြနဲ႔ဓါတ္ျပဳႏိုင္တယ္။ ဥပမာ Warfarin (Coumadin) ေသြးက်ဲေဆး။  ဝမ္းႏုတ္ေဆးေသာက္လို႔ ကံမေကာင္းရင္ အူအတက္ေရာင္ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အူလမ္းပိတ္တာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

အဲဒီ က်န္းမာေရးနဲ႔မညီညြတ္တဲ့အက်င့္ကိုေဖ်ာက္ရတာ ခက္ေတာ့ခက္တယ္။ မယံုလို႔လည္းပါတယ္။ အသိရွိတာေတာင္ ျပန္ျပင္ရတာမွာ ေဆးပညာရွင္အုပ္စုလိုက္ကေန လုပ္ေပးရတတ္တယ္။ အေထြေထြေရာဂါကုဆရာဝန္၊ စိတ္အထူးကု ဆရာဝန္၊ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုေပးမယ့္ ေကာင္ဆယ္လာေတြပါရတယ္။ အာဟာရကြ်မ္းက်င္သူလည္းလိုတယ္။ ေဆြမ်ိဳး မိတ္ေဆြကလည္းဝိုင္းကူမွရတယ္။

ဖတ္ႏိုင္တဲ့စာေတြ -
- Laxative Abuse ဝမ္းႏုတ္ေဆး တလြဲသံုးျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/03/laxative-abuse.html
- Constipation ဝမ္းတလံုးေကာင္း ေခါင္းမခဲ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/constipation_25.html
- Constipation ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/constipation.html
- Constipation (2) ဝမ္းတလံုးေကာင္း ေခါင္းမခဲ (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/constipation_25.html
- Constipation and pregnancy ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/constipation-and-pregnancy_24.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၂-၁-၂ဝ၁၇