KTV-STD လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါတခ်ိဳ႕

(ကန္ေတာ့ပါ။)

၁။ မဂၤလာပါဆရာ။ တခုေလာက္သိခ်င္လို႔ပါဗ်။ KTV ကမိန္းကေလးတဦးနဲ႔ အကာအကြယ္မဲ့ဆက္ဆံမိသြားပါတယ္။ တခါဆက္ဆံမိရင္ ေရာဂါကူးစက္တတ္သလားဗ်။ မိန္းကေလးမွာေရာဂါရွိမရွိဆိုတာမသိပါဘူး။ က်ေနာ္စိုးရိမ္ေနလို႔ပါဗ်။ ေက်းဇူးၿပဳၿပီး ေၿဖေပးပါေနာ္ဆရာ။ စာေတြအမွားပါရင္ ရိုင္းသြားခဲ့ရင္ ေတာင္းပန္ပါတယ္ဆရာ။

၂။ ဆရာရွင့္ နားနဲ႔မနာဖဝါးနဲ႔နာပါဆရာ။ သမီးအမ်ိဳးသားက အခုက်ားလိင္အဂၤါမွာ အနာျဖစ္ျပီး ျပည္အရည္ႀကည္ေတြ ထြက္ေနပါတယ္ဆရာ။ အဲ႔ဒီအရည္ေတြက ေတာ္ေတာ္ေလးနံပါတယ္ဆရာ။ ေနာက္ျပီး သူ႔အဂၤါရဲ႔ဥကလဲ မာမာခဲခဲႀကီး ျဖစ္ေနပါတယ္ဆရာ။ အဲ႔ဒါ စိတ္ပူစရာရွိပါသလားဆရာ။ သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ အေရးႀကီးလို႔ပါဆရာ။ သူက အခု ႕႕႕႕႕ ့မွာ သင္တန္းတက္ေနလို႔ သမီးကအခုလိုေမးတာပါဆရာ။ ေျဖေပးပါဦးဆရာရွင့္။

လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေတြဆိုတာ -
(၁) Chlamydia trachomatis ပိုးေတြေၾကာင့္က အျဖစ္အမ်ားဆံုးလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ (ကလာမိုင္ဒီးယား) အျဖစ္မ်ားဆံုး STD ကို ေရးထားပါတယ္။

(၂) Gonorrhea ဂႏိုရီးယားက ဒုတိယအမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ေရးထားပါတယ္။

(၃) Syphilis ဆစ္ဖလစ္ကိုလည္း ေရးထားပါတယ္။

(၄) Genital herpes လိင္လမ္းေရယံုကိုလည္း ေရးထားပါတယ္။ ေရယံုဆိုတာ ကုိယ္ခႏၶာမွာ ျဖစ္တာတမ်ိဳး၊ ပါးစပ္တဝိႈက္ ျဖစ္တာတမ်ိဳး။ လိင္လမ္းမွာလဲ ျဖစ္ေသးတယ္။ (HSV-2) ဗိုင္းရပ္စ္ကေနျဖစ္တာ။ အရည္ၾကည္ဖုေတြျဖစ္တယ္၊ နာတယ္၊ ယားတယ္။ ေမြးလာမယ့္ကေလးကိုကူးႏိုင္တယ္။

(၅) ဗဂ်ိဳင္းနားေရာင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစတဲ့ (၃) မ်ိဳးထဲမွာ(ဂါ့ဒ္နီရဲလား ဗဂ်ိဳင္ႏိုက္တစ္)နဲ႔ (ကင္ဒီဒိုင္ေယးဆစ္) ေတြက လိင္နဲ႔ မဆိုင္ပဲ ျဖစ္ေပမဲ့ (ထြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္) ကေတာ့ လိင္ကေနကူးစက္တယ္။

(၆) Chancroid ရွန္ကာ ဆိုတာျဖစ္ရင္ လိင္အဂၤါမွာအနာ၊ အက်ိတ္ေပၚလာမယ္။ ေပါင္ၿခံကအက်ိတ္ေတြေရာင္လာတယ္။

(၇) LymphogranulomaVenereum (LGV) ဆိုတာက တက္ေစ့ေတြ ေရာင္တာပါ။ လိင္အဂၤါမွာမနာတဲ့အနာျဖစ္လို႔ ဆစ္ဖလစ္နဲ႔ မွားတတ္တယ္။

(၈) Genital Warts လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ကိုလည္း ေရးထားပါတယ္။ Human Papillomavirus (HPV) လိင္လမ္းေၾကာင္း ႂကြက္ႏို႔ကေနတခ်ိန္မွာသားအိမ္ဝကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

(၉) အသည္းေရာင္ (ဘီ) ကိုေတာ့ အမ်ားၾကီးေရးထားပါတယ္။

(၁ဝ) HIV/AIDS ကိုလည္း အမ်ားၾကီးေရးထားပါတယ္။

Gonorrhea ဂႏိုးရီးယား
သာမန္ဂႏိုေရာဂါ = Ceftriaxone 125 mg IM stat ထိုးေဆးတလံုးထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Cefixime 400 mg ေဆးတေတာင့္ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ciprofloxacin 500 mg တေတာင့္ ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ofloxacin 400 mg တလံုးေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Levofloxacin 250 mg ေသာက္ပါ။ ပနယ္စလင္မတည့္သူဆိုရင္ Spetinomycin 1 Gm IM ထိုးေဆးတလံုးထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Cefpodoxime 400 mg ေသာက္ပါ၊ ဒါမွမဟုတ္  Levofloxacin 250 mg ေန႔စဥ္ေသာက္ပါ။

ရႈတ္ေထြးေသာ ဂႏိုေရာဂါ = Penicillin G 10 million units IV ေသြးေၾကာထဲ ၅ ရက္ ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ceftriaxone 1 Gm IV ေသြးေၾကာထဲ ၅ ရက္ ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ciprofloxacin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၅ ရက္ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Levofloxacin 500 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၅ ရက္ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Endocarditis (Ceftriaxone) 1 Gm BD IV တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ပါတ္ထိုးပါ။

ဂႏိုေၾကာင့္ အာေခါင္ေရာင္ျခင္း = Ceftriaxone 125 Gm IM ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ciprofloxacin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၅ ရက္ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၅ ရက္ေသာက္ပါ။

အ႐ိုး-အဆစ္-အေရျပား ဂႏိုပိုးဝင္ျခင္း = Ceftriaxone 1 Gm IM/IV တေန႔ ၁ ၾကိမ္ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Cefotaxime or Ceftizoxime 1 Gm IV တေန႔ ၃ ၾကိမ္ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ciprofloxacin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Orofloxacin 400 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။ Chlamydia အတြက္ပါေဆးကုသပါ။

Primary syphilis (ဆစ္ဖလစ္) ပဌမအဆင့္
က်ားလိင္အဂၤါမွာ တခုတည္းေသာ အနာျဖစ္ရင္ (ဆစ္ဖလစ္) ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မနာတဲ့အနာ ကို Chancre (ရွန္ကာ) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီအနာနဲ႔တြဲျပီး ေပါင္ျခံမွာ အၾကိတ္ထြက္လာပါမယ္။ ဒီအနာ၊ အၾကိတ္ေတြက ၃-၆ ပါတ္ေလာက္ေနလို႔ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္သြားတာဟာ ပိုးကင္းသြားတာ မဟုတ္ပါ။ ေသြးစစ္ရင္ VDRL ဆိုတာလုပ္ရလို႔ + ျဖစ္ရင္ (ဆစ္ဖလစ္) ရွိတယ္လို႔ ေခၚတယ္။ ပါးစပ္၊ စအို၊ အေရျပားေတြမွာလဲ ေပါက္ႏိုင္တယ္။

ေဆးနည္းမ်ား
ဆစ္ဖလစ္ ေစာေစာပိုင္းအဆင့္ = Penicillin G တလံုးထဲ IM ထိုးပါ။ ပနယ္စလင္ မတည့္သူကို Doxycycline စားေဆး၊ တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။ Tetracycline 500mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္လဲေပးႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ မေပးသင့္ပါ။ Erythromycin 500 mg QID တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္။

Neurosyphilis အာရံုေၾကာ-ဆစ္ဖလစ္၊ Procaine penicillin 2.4 million units IM တေန႔ ၁ လံုးထိုးပါ။ ဒါ့အျပင္ Probenecid 500 mg ကို တေန႔ ၄ ခါေသာက္ပါ။ ၁ဝ-၁၄ ရက္ၾကာမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ Crystalline Penicillin G 3-4 million units IV ၄ နာရီျခား၊ ၁ဝ-၁၄ ရက္ ေသြးေၾကာထဲထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Chloramphenicol 2 Gm ေန႔စဥ္ ၃ဝ ရက္ၾကာေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Doxycycline 200 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၂၁ ရက္ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ceftriaxone 1 Gm ေန႔စဥ္၊ ၁၄ ရက္။

ဆစ္ဖလစ္ ေစာေစာပိုင္းအဆင့္အတြက္ ၂ဝ၁ဝ သုေတသနတခုမွာ Azithromycin 2-g ပါးစပ္ကေန တခါတည္း ေပးတာဟာ ထိေရာက္တယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္တယ္။ လူနာမွာ HIV မရွိမွ ထိေရာက္မယ္။ ၆ လေနရင္ ေသြးထဲ ပိုးကင္း၊ မကင္းစစ္တာ ဒီကုသနည္း ၂ ခု မကြာပါ။ Ceftriaxone ၁ဝ-၁၄ ရက္ေပးတာလဲ ဆစ္ဖလစ္ အေစာပိုင္းျဖစ္တာအတြက္ ထိေရာက္တာ ေတြ႔ရတယ္။ ဘာလကၡဏာမွ မေပၚဘဲ ေသြးစစ္လို႔ ရွိေနရင္လဲ တာရွည္ခံ(ပင္နစလင္) ထိုးေဆး Benzathine penicillin G ကို တခါထိုးရင္ ၂႕၄ ယူနစ္ တပါတ္တခါ၊ ေပါင္း ၃ ခါ ထိုးရတယ္။

လိင္တူဆက္ဆံသူေတြနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြကိုေတာ့ Azithromycin မေပးသင့္ပါ။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး Jarisch-Herxheimer reaction ျဖစ္တတ္တယ္။ ေဆးေပးကာစ ၁ နာရီကေန တရက္အတြင္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ပူမယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္၊ ရင္ခုန္ျမန္မယ္။ ခ်မ္းမယ္၊ အနီျပင္ထြက္မယ္။ ၾကြက္သားေတြ နာမယ္။ Aspirin, NSAIDs အနာ-အကိုက္သက္သာေဆးေပးႏိုင္တယ္။ (အလာဂ်ီ) ျဖစ္ရင္ Benedryl ေပးႏိုင္တယ္။

သတိေပးခ်က္မ်ား
ဆစ္ဖလစ္ ပဌမအဆင့္ရွိသူနဲ႔ ျပီးခဲ့တဲ့ ရက္ ၉ဝ အတြင္း လိင္ဆက္ဆံဘက္တိုင္း ဆစ္ဖလစ္ ရွိ-မရွိ စစ္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ေဆးတျပိဳင္တည္း ကုသမႈခံယူပါ။ ဆစ္ဖလစ္ ဒုတိယအဆင့္ ရွိသူနဲ႔ ျပီးခဲ့တဲ့ ၆ လအတြင္း လိင္ဆက္ဆံဘက္တိုင္း ဆစ္ဖလစ္ ရွိ-မရွိ စစ္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ေဆးတျပိဳင္တည္း ကုသမႈခံယူပါ။ ဆစ္ဖလစ္ တတိယအဆင့္ ရွိသူနဲ႔ ျပီးခဲ့တဲ့ ၁ ႏွစ္အတြင္း လိင္ဆက္ဆံဘက္တိုင္း ဆစ္ဖလစ္ ရွိ-မရွိ စစ္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ေဆးတျပိဳင္တည္း ကုသမႈခံယူပါ။ HIV + Syphilis တြဲေနရင္ ေနာက္ေဆးေတြလိုေသးတယ္။

1. Genital warts လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/genital-warts.html
2. Genital Herpes လိင္လမ္း ေရယံု http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/genital-herpes.html
3. Gonorrhea ဂႏိုေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/gonorrhea_28.html
4. HIV Sexual transmission လိင္ကတဆင့္ HIV ကူးစက္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/hiv-sexual-transmission-hiv.html
5. Oral practice and STDs ဆက္ဆံရာမွာ ပါးစပ္သံုးျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/oral-practice-and-stds.html
6. STDs and Condom (ကြန္ဒြမ္) သံုးေပမဲ့ ကူးႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/stds-and-condom.html
7. STDs Basic လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္ေသာေရာဂါမ်ားအေျခခံ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/stds-basic.html
8. STDs Treatment လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္သည့္ ေရာဂါေဆးမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/stds-4-treatment.html
9. STDs (2) Symptoms လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္ေသာ ေရာဂါမ်ား၏ လကၡဏာမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/stds-2-symptoms.html
10. Warts ၾကြက္ႏို႔ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/warts.html ေတြကိုဖတ္ပါ။ လိုတာလိုက္နာပါ။ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ