Amphetamines (2) ရာမ ဇာတ္လမ္းတခု

ဆရာရွင့္ ကြ်န္မနာမည္ ႕႕႕႕႕ လို႔ေခၚပါတယ္ရွင့္။ ရန္ကုန္ျမဳိ့ ႕႕႕႕႕ တြင္ေနထိုင္ပါသည္။ ဆရာ့ရဲ့ ဘေလာ့ ကို အခုဖတ္ရွုခြင့္ ရျခင္းပာာ ကြ်န္မအတြက္ေတာ့ ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္အလင္းတန္းတခုကို ရုတ္တရက္ ေတြ႔ျမင္လိုက္ရသကဲ့သို ့ခံစားရပါတယ္ရွင့္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္မရဲ့ မိုက္မဲမိခဲ့သမ်ွေတြပာာ အခုအခ်ိန္မွာ ေနာင္တေတြနဲ႔အတူ မ်က္ရည္ေတြနဲ႔အတူ ေနာက္က်ခဲ့ရျပီ။ အခ်ိန္ေနွာင္းခဲ့ရျပီလား မသိေတာ့ပါဘူးဆရာရွင့္။ ကြ်န္မပာာ အခုဆိုရင္ ကိုယ္ဝန္လြယ္ထားတာ ခုနွစ္လေက်ာ္ ရွစ္လနိးပါးရွိပါျပီရွင့္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္မပာာ မူးယစ္ေဆးရဲ့သားေကာင္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ရာမ လို႔ေခၚတဲ့ စိတ္ၾကြေဆးျပားမ်ားကို ကိုယ္ဝန္စလြယ္ထားစဥ္ကတည္းက ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္းမပာုတ္ေပမဲ့ တစ္လလံုးလွ်င္ ခုနွစ္ရက္မွ ဆယ္ရက္ခန္ ့သံုးစြဲရွဴရွဳိက္မိပါသည္။ ကြ်န္မရဲ့ မိုက္မဲမႈ အသိပညာေလ့လာလိုက္စားမွူ ဗပာုသုတ ေလ်ာ့နဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ဒီလိုမူးယစ္ေဆးဝါးသံုးစြဲတာ သေႏၶသားကို ဘာ side-effect မွ သြားမေပးနိုင္ေလာက္ဘူးလို႔ ထင္ခဲ့မိပါတယ္။ အေတာ္ဆံုးဆိုတဲ့ OG နဲ႔ အပ္ေပးထားတဲ့ ေတာက္ေလ်ာက္မွာလည္း မိခင္က်န္းမာေရးေရာ ကေလး က်န္းမာေရး ဖြံ႔ျဖိဳးမႈအေျခအေနေတြပါ ဖြံျဖိဳးတိုးတက္ ေကာင္းမြန္ခဲ့ေတာ့ လြယ္လြယ္ေလး ေတြးျပိး ေပါ့ေပါ့ေလး ေနခဲ့မိပါတယ္ဆရာ။ ေသြးေတြစစ္ေတာ့လည္း ကိုလက္စထေရာနည္းနည္းေလးမ်ားေနတာကလြဲလို ့က်န္တဲ့ ေဆးစစ္ခ်က္ေတြ အားလံုး OK ဆိုေတာ့ သတိမမူပဲ ေနခဲ့မိပါတယ္။ အခု ေမြးခါနိးလာေတာ့မွပဲ stress ေတြနဲ႔အတူ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ ေၾကာက္စိတ္ေတြ ျပည့္နွက္ေနခဲ့ပါျပီ။ မိသာစု ကိုယ့္မိသားစုကိုလည္း ဒီအေၾကာင္းအရာဆုိးၾကီးကို ခ်မျပခ်င္ေတာ့ပါဘူးဆရာ။ 

ကိုယ္တိုင္လည္း ေၾကာက္ရြံနာက်ည္းစြာနဲ႔အျပီးသတ္ရုန္းထြက္ခဲ့ပါျပီ။ ကယ္ပါဦးဆရာ။ ကြ်န္မလို အျဖစ္ဆိုးမ်ိုးနဲ႔ အမ်ိုးသမီးေတြ ဒီေလာကထဲမွာ ဒီအသိုင္းအဝိုင္းထဲမွာ အမ်ားၾကီး ရွိေနပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘယ္လိုဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္မလဲ။ ဘယ္လိုၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ိုးေတြ ျပင္ဆင္ထားရမလဲ။ ဆရာ့ ေဆးပညာ အေတြ႔အၾကံဳေကာင္းေတြနဲ႔ ေဖးမေပးပါဆရာရယ္။ ဘယ္လို ဆိုးက်ိုးေတြ ျဖစ္လာနုိင္မလဲဆိုတာကို ကြ်န္မ ရင္နင့္စြာနဲ႔ ဆရာ့အေျဖကို ေစာင့္ေမ်ာ္ေနပါ့မယ္။ ဒီအေၾကာင္းအရာ ဗပာုသုတနဲ႔ပတ္သတ္ျပီး ကြ်န္မတို ့တိုင္းျပည္မွာ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ဗပာုသုတ နည္းၾကသေလာက္ အဲလိုျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ လူတန္းစား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိေနျပီဆိုတာ ကိုယ္ေတြ႔ပါဆရာ။ မ်ွေဝျပီး ကယ္တင္ပါဦးဆရာ။ အခုအခ်ိန္မွာ ကြ်န္မဘာမွ မတတ္နို္င္ေတာ့ဘူးလား ဆရာ။ ကြ်န္မ ဘာလုပ္ရမလဲ ဆရာ။ ကြ်န္မ ေနာင္တေတြ အရွံုးတရားေတြနဲ႔ ငိုေနရပါ့ျပီဆရာ။ ဆရာ့ကို ရိုေသစြာ ေက်းဇူးတင္ ဦးထိပ္ထားလ်က္။

ကိုယ္ဝန္ရင့္လာျပီမို႔ သိပ္မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ အာလ္ထြာေဆာင္းလဲရိုက္ထားလို႔ ျမင္သာတဲ့ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိေနရင္ ေပၚလာမွာပါ။ က်န္တာေတာ့ ရွိေနအံုးေတာ့ အခုအခ်ိန္မွၾ ျပဳျပင္လို႔ မရေလာက္ပါ။ အျပဳသေဘာေဆာင္ပါ။ ေနာင္တဆိုတာထက္ သခၤန္းစာယူပါ။ HIV ရွိသူေတြေတာင္မွာ အမ်ားအက်ိဳးျပဳ HIV-AIDS ေရာဂါကာကြယ္ေရးေတြမွာ ပါျပီးလုပ္ေနၾကတာ ခ်ီးက်ဴးစရာေကာင္းပါတယ္။ အဲလိုဘဲ ကိုယ္လို တျခားလူငယ္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ မျဖစ္ေစေအာင္ ကူညီမႈနဲ႔ ကံတရား ေကာင္းေအာင္လုပ္သင့္ပါတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္မွာ အမွန္ပါ။ လက္လွမ္းမီရာ သင့္မဲ့ေဆးေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ Anxiety Disorders စိုးရိမ္စိတ္ကဲလြန္ျခင္း စာတပုဒ္ပို႔ပါတယ္။

• ရာဘ (ယာဘ) လို႔ေခၚတဲ့ Amphetamines (အင္ဖက္တမင္း) မူးယစ္ေဆးကို ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာသံုးစြဲရင္ သေႏၶသားကို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္။

• FDA သတ္မွတ္ခ်က္အရ C အဆင့္ျဖစ္တယ္။ ဆိုလိုတာက တိရစာၧန္ေတြမွာ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ျဖစ္တယ္။ လူေတြကိုေတာ့ တိတိက်က်ျဖစ္မယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္မရွိေသးပါ။

• အစီရင္ခံစာေတြအရ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာ ယာဘ သံုးသူေတြမွာ ေစာေမြးတယ္၊ ကေလးအေလးခ်ိန္နည္းမယ္၊ ဖြံထြားမႈနည္းတယ္၊ ႏွလံုးခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိတယ္၊ ေမြးျပီးေသြးဆင္းတာလဲ ျဖစ္တယ္။

• ေဆးကအလြန္စြဲတယ္။ ေဆးစြဲေနသူက ရုတ္တရက္ျဖတ္ရင္ ေဆးျဖတ္လကၡဏာေတြခံရလို႔ ခ်က္ခ်င္း ျဖတ္နည္းကို သံုးေလ့မရွိပါ။

• ေမြးျပီးလို႔ကေလးႏို႔တိုက္ရင္လဲ ႏို႔ထဲကိုေဆးေရာက္တယ္။ ႏို႔စို႔ကေလးကို စိတ္က်ေရာဂါ၊ အအိပ္ခက္တာနဲ႔ ADHD ေရာဂါေတြရလာေစႏိုင္တယ္။ အားနည္းတာနဲ႔ စိတ္တိုတာလဲျဖစ္တယ္။

• အစီရင္ခံစာတခုထဲမွာ ကေလးကိုယ္အေလးခ်ိန္သာမက အရပ္နဲ႔ ေခါင္းအတိုင္းအတာနည္းတာေတြ႔ရတယ္။

• ေလ့လာမႈတခုမွာ amphetamine သံုးစြဲတဲ့ မိခင္ကေမြးတဲ့ ကေလး ၆၅ ေယာက္ကို ၁၉၇၆-၇၇ အတြင္းက လုပ္ထားတယ္။ ကေလးေတြအသက္ ၁၊ ၄ နဲ႔ ၈ ႏွစ္မွာျပန္ေလ့လာတယ္။ ၁ဝ ႏွစ္မွာ ေကာက္ခ်က္ေတြဆြဲတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ normal intellectual capacity ပံုမွန္ဥာဏ္ရည္ရွိတယ္။ ၁ဝ ႏွစ္သားေတြထဲက ၁ဝ% ကေတာ့ အတန္းတတန္းနိမ့္တာမွာသာ စာသင္ၾကရတယ္။ ၄ ႏွစ္သားေတြထဲက ၃၅% ဟာ aggressive behavior ၾကမ္းတမ္းစိတ္ရွိေနတယ္။ ၈ ႏွစ္မွာ အဲလိုျဖစ္ေနတာ ၂၃% ရွိတယ္။ အသက္ ၄-၈ ႏွစ္အတြင္းမွာ poor adjustment ထိန္းညႇိတတ္မႈအားနည္းၾကတယ္။ အရပ္ပုျပီး ပိန္ၾကတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ