Atrial Fibrillation ႏွလံုးခုန္မမွန္ျခင္း
မဂၤလာပါ ဆရာ။ ကိိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ဳိးသမီး (၅ လ) AF (Atrial Fibrillation) ေရာဂါရွိတယ္လို႔ ေဆးစစ္ခ်က္ ထြက္လာပါတယ္ဆရာ။ အဲေရာဂါက စိုးရိမ္ရပါသလား။ ကေလးေရာ ထိခိုက္ႏိူင္ပါသလား။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။
လူ႔ႏွလံုးဟာ ညွစ္ထုတ္ေပးေနတဲ့ ပမ့္စက္ကေလးတခုနဲ႔တူတယ္။ တကိုယ္လံုးကို ေသြးလွည့္ပတ္စီးဆင္းဘို႔ အဆက္မျပတ္လုပ္ေပးေနတယ္။ ႏွလံုးမွာ အခန္းေလးခန္းရွိတယ္။ အေပၚႏွစ္ခန္းကို ေအထရီရမ္လို႔ေခၚတယ္။ အဲဒီအခန္းေလးရဲ႕တုန္ခါမႈ မူမမွန္တာကို ေအထရီရယ္ ဖစ္ဘရီေလးရွင္းေခၚတယ္။ စည္းခ်က္ဝါးခ်က္က်က်ခုန္ေနတာ မဟုတ္ပါ။ ဒီေရာဂါက ႏွလံုးအဆို႔ရွင္မေကာင္းတာနဲ႔မဆိုင္ပါ။
အဲလိုျဖစ္ေနသူသူေတြက ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္မွာကို အထူးသတိထားရတယ္။ ေသြးလႊတ္ေၾကာထဲမွာ ေသြးခဲျဖစ္လာရင္ အဲတာေလးက ကြဲထြက္ရာကေန ဦးေႏွာက္ထဲက ေသြးလႊတ္ေၾကာတေနရာမွာ သြားပိတ္တာကို ဆထုပ္ (သို႔) ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာမေတာ္တဆျဖစ္ျခင္း (သို႔) ေလျဖတ္ျခင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေဆာရီး။ အဲလိုေရာဂါရသူထဲက ၁၅% ကေန ၃ဝ% ဟာ ဒီႏွလံုးခုန္မမွန္တဲ့ေရာဂါအခံ ရွိေနၾကတယ္။ အဲလိုလူနာေတြကို ေသြးက်ဲေဆး အျမဲေပးထားရတယ္။ အဲတာေၾကာင့္ ေရာဂါရွိေနတာကို သိရမယ္။ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို သိထားရမယ္။ ဘယ္လိုကုသလဲ သိထားရမယ္။ အျဖစ္နည္းေအာင္ေနထိုင္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
လူက အားနည္းေနမယ္။ ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္းျမန္ေနမယ္။ ပံုမွန္ခုန္တာမဟုတ္။ ရင္ပတ္ကေန ႏွလံုးခုန္ေနတာကိုျမင္ေနမယ္။ ေခါင္းမူးမယ္။ အသက္ရွဴခက္မယ္။ စိုးရိမ္စိတ္မ်ားမယ္။ သတိလစ္ခ်င္မယ္။ ေခြ်းျပန္မယ္။ အေမမခံႏိုင္ဘူး။ ရင္ပတ္နာႏိုင္တယ္။
တခ်ိဳ႕မွာ ပံုမွန္ျဖစ္လာလိုက္ ေအထရီရယ္ ဖစ္ဘရီေလးရွင္းျဖစ္လိုက္ေနမယ္။ အဲတာကို Paroxysmal fibrillation လို႔ ေခၚတယ္။ ျဖစ္တာက ၇ ရက္ထက္မပိုလူး။ တႏွစ္မွာ ဘယ္ႏွစ္ခါျဖစ္မလဲ မတူၾကပါ။ တခ်ိဳ႕ အျမဲျဖစ္ေနၾကတယ္။
ႏွလံုးအတက္ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ ရင္ပတ္ကစေနမေကာင္းျဖစ္မယ္။ ရင္ပတ္အလယ္ေနရာကျဖစ္တယ္။ မိနစ္အနည္းငယ္ ၾကာမယ္။ ျပန္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ဖိအားသက္ေရာက္သလို ခံစားရမယ္။ ညွစ္ဆုပ္ထားခံရသလိုေနမယ္။ ျပည့္ေနမယ္။ အလြန္နာမယ္။ ေဆာရီး။ ကိုယ္အထက္ပိုင္းပါ အေနရခက္မယ္။ အသက္ရွဴခက္မယ္။
Stroke ဆထုပ္လကဏာေတြကို အတိုေကာက္နဲ႔ F.A.S.T. လို႔မွတ္သားႏိုင္တယ္။
- Face Drooping မ်က္ႏွာအမူအယာအရင္လိုမလုပ္ႏိုင္။ ျပံဳရယ္တာမလုပ္ႏိုင္။
- Arm Weakness လက္ေကာင္းေကာင္းမလႈပ္ႏိုင္။ မေျမွာက္ႏိုင္။ မကိုင္ႏိုင္။
- Speech Difficulty စကားအရင္လိုပီပီသသမေျပာႏိုင္။
- Time အေရးေပၚကုသမႈခံယူပါ။
အႏၲရာယ္နည္းေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
မျဖစ္ေစရပါလို႔ အာမခံခ်က္ေတာ့ မေပးႏိုင္ပါ။ ေဆာရီး။ ဒါေပမယ့္ ဒီအၾကံျပဳခ်က္ေတြကို လိုက္နာရင္ အျဖစ္နည္းေစပါတယ္။
ဆရာဝန္ေတြက
၁။ ႏွလံုးခုန္မွန္ေအာင္ထိန္းျခင္း၊
၂။ ႏွလံုးခုန္ျမန္တာထိန္းျခင္းနဲ႔
၃။ ေသြးခဲမျဖစ္ေအာင္ထိန္းနည္းေတြ ညႊန္ပါမယ္။
ကိုယ္တိုင္လုပ္ရမွာေတြက ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈလုပ္ပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ့အစားအေသာက္ကိုသာ စားေသာက္ပါ။ ဆားနည္းပါ၊ ျပည့္ဝဆီနည္းပါ၊ ထရန္႔စ္ဆီနည္းပါေစ။ ကိုလက္စေထာ နည္းပါ။ ေသြးတိုး အျမဲထိန္းပါ။ အရက္နဲ႔ ေဆးလိပ္ ေရွာင္ပါ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ထိန္းပါ။ ဆီးခ်ိဳရွိရင္ ေန႔စဥ္ထိန္းေနပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ဘယ္မွာေနေန ႏွလံုးေရာဂါေဘးက ေဝးၾကေစ။
ပံုမွန္ႏွလံုးခုန္ျခင္း Normal heartbeat http://watchlearnlive.heart.org/CVML_Player.php?moduleSelect=atrfib
ေရာဂါရွိသူႏွလံုးခုန္ျခင္း Atrial Fibrillation heartbeat http://watchlearnlive.heart.org/CVML_Player.php?moduleSelect=atrfib
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
လူ႔ႏွလံုးဟာ ညွစ္ထုတ္ေပးေနတဲ့ ပမ့္စက္ကေလးတခုနဲ႔တူတယ္။ တကိုယ္လံုးကို ေသြးလွည့္ပတ္စီးဆင္းဘို႔ အဆက္မျပတ္လုပ္ေပးေနတယ္။ ႏွလံုးမွာ အခန္းေလးခန္းရွိတယ္။ အေပၚႏွစ္ခန္းကို ေအထရီရမ္လို႔ေခၚတယ္။ အဲဒီအခန္းေလးရဲ႕တုန္ခါမႈ မူမမွန္တာကို ေအထရီရယ္ ဖစ္ဘရီေလးရွင္းေခၚတယ္။ စည္းခ်က္ဝါးခ်က္က်က်ခုန္ေနတာ မဟုတ္ပါ။ ဒီေရာဂါက ႏွလံုးအဆို႔ရွင္မေကာင္းတာနဲ႔မဆိုင္ပါ။
အဲလိုျဖစ္ေနသူသူေတြက ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္မွာကို အထူးသတိထားရတယ္။ ေသြးလႊတ္ေၾကာထဲမွာ ေသြးခဲျဖစ္လာရင္ အဲတာေလးက ကြဲထြက္ရာကေန ဦးေႏွာက္ထဲက ေသြးလႊတ္ေၾကာတေနရာမွာ သြားပိတ္တာကို ဆထုပ္ (သို႔) ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာမေတာ္တဆျဖစ္ျခင္း (သို႔) ေလျဖတ္ျခင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေဆာရီး။ အဲလိုေရာဂါရသူထဲက ၁၅% ကေန ၃ဝ% ဟာ ဒီႏွလံုးခုန္မမွန္တဲ့ေရာဂါအခံ ရွိေနၾကတယ္။ အဲလိုလူနာေတြကို ေသြးက်ဲေဆး အျမဲေပးထားရတယ္။ အဲတာေၾကာင့္ ေရာဂါရွိေနတာကို သိရမယ္။ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို သိထားရမယ္။ ဘယ္လိုကုသလဲ သိထားရမယ္။ အျဖစ္နည္းေအာင္ေနထိုင္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
လူက အားနည္းေနမယ္။ ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္းျမန္ေနမယ္။ ပံုမွန္ခုန္တာမဟုတ္။ ရင္ပတ္ကေန ႏွလံုးခုန္ေနတာကိုျမင္ေနမယ္။ ေခါင္းမူးမယ္။ အသက္ရွဴခက္မယ္။ စိုးရိမ္စိတ္မ်ားမယ္။ သတိလစ္ခ်င္မယ္။ ေခြ်းျပန္မယ္။ အေမမခံႏိုင္ဘူး။ ရင္ပတ္နာႏိုင္တယ္။
တခ်ိဳ႕မွာ ပံုမွန္ျဖစ္လာလိုက္ ေအထရီရယ္ ဖစ္ဘရီေလးရွင္းျဖစ္လိုက္ေနမယ္။ အဲတာကို Paroxysmal fibrillation လို႔ ေခၚတယ္။ ျဖစ္တာက ၇ ရက္ထက္မပိုလူး။ တႏွစ္မွာ ဘယ္ႏွစ္ခါျဖစ္မလဲ မတူၾကပါ။ တခ်ိဳ႕ အျမဲျဖစ္ေနၾကတယ္။
ႏွလံုးအတက္ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ ရင္ပတ္ကစေနမေကာင္းျဖစ္မယ္။ ရင္ပတ္အလယ္ေနရာကျဖစ္တယ္။ မိနစ္အနည္းငယ္ ၾကာမယ္။ ျပန္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ဖိအားသက္ေရာက္သလို ခံစားရမယ္။ ညွစ္ဆုပ္ထားခံရသလိုေနမယ္။ ျပည့္ေနမယ္။ အလြန္နာမယ္။ ေဆာရီး။ ကိုယ္အထက္ပိုင္းပါ အေနရခက္မယ္။ အသက္ရွဴခက္မယ္။
Stroke ဆထုပ္လကဏာေတြကို အတိုေကာက္နဲ႔ F.A.S.T. လို႔မွတ္သားႏိုင္တယ္။
- Face Drooping မ်က္ႏွာအမူအယာအရင္လိုမလုပ္ႏိုင္။ ျပံဳရယ္တာမလုပ္ႏိုင္။
- Arm Weakness လက္ေကာင္းေကာင္းမလႈပ္ႏိုင္။ မေျမွာက္ႏိုင္။ မကိုင္ႏိုင္။
- Speech Difficulty စကားအရင္လိုပီပီသသမေျပာႏိုင္။
- Time အေရးေပၚကုသမႈခံယူပါ။
အႏၲရာယ္နည္းေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
မျဖစ္ေစရပါလို႔ အာမခံခ်က္ေတာ့ မေပးႏိုင္ပါ။ ေဆာရီး။ ဒါေပမယ့္ ဒီအၾကံျပဳခ်က္ေတြကို လိုက္နာရင္ အျဖစ္နည္းေစပါတယ္။
ဆရာဝန္ေတြက
၁။ ႏွလံုးခုန္မွန္ေအာင္ထိန္းျခင္း၊
၂။ ႏွလံုးခုန္ျမန္တာထိန္းျခင္းနဲ႔
၃။ ေသြးခဲမျဖစ္ေအာင္ထိန္းနည္းေတြ ညႊန္ပါမယ္။
ကိုယ္တိုင္လုပ္ရမွာေတြက ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈလုပ္ပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ့အစားအေသာက္ကိုသာ စားေသာက္ပါ။ ဆားနည္းပါ၊ ျပည့္ဝဆီနည္းပါ၊ ထရန္႔စ္ဆီနည္းပါေစ။ ကိုလက္စေထာ နည္းပါ။ ေသြးတိုး အျမဲထိန္းပါ။ အရက္နဲ႔ ေဆးလိပ္ ေရွာင္ပါ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ထိန္းပါ။ ဆီးခ်ိဳရွိရင္ ေန႔စဥ္ထိန္းေနပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ဘယ္မွာေနေန ႏွလံုးေရာဂါေဘးက ေဝးၾကေစ။
ပံုမွန္ႏွလံုးခုန္ျခင္း Normal heartbeat http://watchlearnlive.heart.org/CVML_Player.php?moduleSelect=atrfib
ေရာဂါရွိသူႏွလံုးခုန္ျခင္း Atrial Fibrillation heartbeat http://watchlearnlive.heart.org/CVML_Player.php?moduleSelect=atrfib
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
Comments
Post a Comment