Hyperthyroidism လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းမ်ားေရာဂါ အေမး

မဂၤလာပါ ဆရာ သမီး အသက္က ၃၁ပါ။ အိမ္ေထာင္မ႐ွိ အပ်ိဳပါ။ သမီး Hyperthyroidism ျဖစ္ေနတာ ၄ လေလာက္ ႐ွိပါၿပီ။ စသိတဲ့ အခ်ိန္ပါ။ စသိတည္းက carbimazole 100mg  တေန႔ ၃ ႀကိမ္နဲ႔ propanolol 10mg တေန႔ ၂ ႀကိမ္ ေသာက္ေနပါတယ္။ သမီးရဲ႕ hormone level (T3,T4,TSH) က ေျပာင္းလဲမႈသိပ္မ႐ွိပါဘူး။ အသံဝင္တာက ပိုဆိုးလာပါတယ္။ လက္ေတြလည္းတုန္ေနတုန္းပါပဲ။ ေဆးခန္းရက္ခ်ိန္း သြားေတာ့လည္း ဆရာမက ဒီေဆးေတြပဲ ဆက္ေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ တျခား ဘာေတြ ထပ္စစ္ရမလဲ ဆရာ။ Hyperthyroidism ရဲ႕ ေနာက္ေက္တြဲ လကၡဏာေတြက ဘာေတြျဖစ္ႏိုင္လဲဆရာ။ ရာသီက စၿပီးလာတဲ့ အခ်ိန္တည္းက ၂၈ ႏွစ္ေလာက္ထိ 38 cycle ပါဆရာ။ အရင္တည္းက Hyperthyroidism ေၾကာင့္ cycle မမွန္တာျဖစ္ႏိုင္လား ဆရာ။ ဆရာ့ဆီက အၾကံဥာဏ္ေလး လိုခ်င္လို႔ပါ။

Hyperthyroidism ေရာဂါလကၡဏာေတြ နဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္ႏိုင္တာေတြ -
• ႏွလံုးခုန္ျမန္၊ ႏွလံုးခုန္ မမွန္၊
• ကိုယ္အပူခ်ိန္မ်ား၊ ေခြ်းထြက္မ်ား၊
• ဂနာမျငိမ္ျဖစ္၊ လက္တုန္၊
• ေမာပန္းေနပါေစ လုပ္တာကိုင္တာမွန္သမွ် တက္ၾကြေန၊
• အစားပိုစား၊ လူကပိန္၊
• အိပ္ေရးပ်က္၊ ဝမ္းပ်က္၊
• မ်က္လံုးမို႔၊ မ်က္ရည္မ်ား၊ ၾကည့္ရင္စိုက္ၾကည့္၊
• အရိုးအားနည္း၊ လည္ပင္းၾကီး၊
• ရာသီမမွန္။ ရာသီမလာတာေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• မ်ိဳးဥမထြက္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မထြက္ရင္ ထြက္ေအာင္လုပ္လို႔ ရပါတယ္။ ဒီေရာဂါရွိသူ အမ်ိဳးသမီးတိုင္းက ကေလးမရျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါ။
• ကိုယ္ဝန္ထဲကကေလးကို ၅% ျပႆနာျဖစ္ေစတယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာ၊ ေစာေမြးတာ၊ သားအိမ္ထဲမွာတင္ ကေလး ေသသြားတာ၊ ကိုယ္ဝန္ေသြးဆိပ္တက္တာေတြ ပိုျဖစ္တတ္တယ္။ ေဟာ္မုန္းမ်ားေနတာကို ထိန္းထားႏိုင္ရင္ ကိုယ္ဝန္ကို ဒုကၡမေပးပါ။
• ကိုယ္ဝန္ မေဆာင္ခင္သိရင္ Radioactive iodine ေရဒီယိုသတၲိၾကြေဆးေပးကုသတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၁ဝ ပါတ္ ေနာက္မွ သိရရင္ ဒီေဆးကုသနည္း မလုပ္သင့္ဘူး။ Propylthiouracil (PTU) ေဆးေပးမယ္။ Celestone (Metamethasone) နဲ႔ ခြဲစိတ္နည္းလဲ လုပ္တယ္။ Methimazole ေဆးကို ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာ မေပးသင့္ဘူး။

ဘယ္လို ကာကြယ္ ကုသမလဲ
• ႏွလံုးခုန္ျမန္ေနလို႔ေပးတဲ့ Propanolol ေဆးဟာ ေရာဂါအေျခခံကို ကုတာမဟုတ္ပါ။ ႏွလံုးခုန္တာ သက္ေသာေနေစမယ္။
• လည္ပင္းၾကီးအက်ိတ္က ေဟာ္မုန္းထုတ္ႏိုင္ေအာင္ Iodine (အိုင္အိုဒင္း) ဓါတ္ဆား နည္းနည္း အျမဲလိုေနတယ္။ မ်ားျပန္ရင္လဲ ေဟာ္မုန္းသိပ္ထုတ္မေပးျပန္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Iodine treatment (အိုင္အိုဒင္း) ဓါတ္ဆားေပး ကုသတာကို အျမဲမသံုးဘူး။ Thyroid storm လည္ပင္းၾကီး မုန္တိုင္းထန္တာမ်ိဳး ျဖစ္ေနတာကို ခ်ႏိုင္ေအာင္ ေရတိုသာ သံုးတယ္။
• Radioactive iodine ေရဒီယိုသတၲိၾကြ (အိုင္အိုဒင္း) သံုးႏိုင္တယ္။ ကို္ယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုးမွာ မေပးပါ။
• Propylthiouracil နဲ႔ Methimazole ေဆးတခုခုသံုးတယ္။ ၆ ပတ္ကေန ၃ လအထိ ေပးေလ့ရွိတယ္။
• Cazole ဟာ Carbimazole ျဖစ္တယ္။ Neomercazole, Vidalta, Camazol စတဲ့နာမည္ေတြနဲ႔လာတယ္။
• တခ်ိဳ႕လူနာေတြကို Thyroidectomy ခြဲထုတ္ေပးတယ္။ ခြဲထုတ္သူေတြကို ေနာက္ပိုင္းမွာ Thyroid hormone replacement ေဟာ္မုန္းအစားထိုးေဆး တသက္လံုး ေပးေနရတတ္တယ္။

ကုသမႈလမ္းညႊန္ အခ်ဳပ္
(၁) Anti-thyroid medicine ေဆးေပနည္း၊
(၂) Radioactive iodine ႏူကလီယာေဆးေပးနည္း နဲ႔
(၃) Surgery ခြဲစိတ္ကုသနည္း။

Hyperthyroidism လည္ပင္းၾကီးေရာဂါ https://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/hyperthyroidism.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၈-၁-၂၀၂၀