Black Death ကမာၻ႔အဆိုးဆံုး ေရာဂါကပ္ၾကီး

ၾကံဳခဲ့ျပီးျပီ။ အနက္ေရာင္မရဏကပ္ဆိုးၾကီးဟာ ၁၃၀၀ ေက်ာ္ခုႏွစ္ေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဥေရာပနဲ႔ အာရွတိုက္မွာ။ ပလိပ္ေရာဂါကပ္ၾကီး ျဖစ္ပါတယ္။

အတိအက်ဆိုရင္ ၁၃၄၅ ခု ေအာက္တိုဘာလမွာ ဥေရာပမွာက်ေရာက္တယ္။ ပင္လယ္နက္ကေနလာတဲ့ သေဘၤာ ၁၂ စင္းေပၚမွာ ေသဆံုးေနတဲ့သေဘၤာသားေတြ စစ္စလီဆိပ္ကမ္းကို ေရာက္လာတယ္။ အဲဒီကစျပီး ေနာက္ ၅ ႏွစ္အတြင္း ကပ္ေရာဂါဆိုးၾကီးေၾကာင့္ စုစုေပါင္း လူ သန္း ၂၀ ေသဆံုးခဲ့ရတယ္။ ဥေရာပမွာ လူ ၃၀% ကေန ၆၀% ေသဆံုးခဲ့တယ္။ တကမာၻလံုးမွာ စုစုေပါင္း သန္း ၃၅၀ ကေန ၄၇၅ သန္းေသဆံုးႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တရုပ္၊ အိႏၵိယ၊ ဆီးရီးယား၊ အီဂ်စ္စတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာလည္း ကပ္ဆိုးၾကီးက်ေရာက္တယ္။

အစက ဘာေရာဂါလဲ မသိၾကေသးပါ။ ျဖစ္တဲ့သူေတြမွာ ဖ်ားတယ္။ ခ်မ္းတယ္။ အန္တယ္။ ဝမ္းပ်က္တယ္။ နာတယ္။ အက်ိတ္ေတြေပါက္တယ္။ အနာေတြျဖစ္တယ္။ ျပည္ေတြ ေသြးေတြထြက္တယ္။ ကူးစက္တယ္။ ေသဆံုးၾကတယ္။

အဲဒီေရာဂါကို Plague ပလိပ္ေရာဂါလို႔ ေခၚတယ္။ Yersina pestis ဗက္တီးရီးယားကေနျဖစ္ေစတယ္။ စတင္ေတြ႔ရွိတဲ့ ျပင္သစ္ဆရာဝန္ Alexandre Yersin အမည္။ ၁၉ ရာစုကုန္မွသာ သိလာတယ္။ ဥေရာပမွာ ေနာက္တၾကိမ္ထပ္ျဖစ္မွသာ သိလာရတာ။

Great Plague လို႔လည္းေခၚတယ္။ ၁၃၄၃ ခုႏွစ္မွာ အာရွတိုက္အလယ္ပိုင္းကေန Silk Road ပိုးလမ္းမၾကီးကတဆင့္ အေရွ႕အာရွကိုေရာက္ပါတယ္။ ၾကြက္သန္းေတြကေနတဆင့္ ကူးစက္တယ္။ Bubonic plague အက်ိတ္ပလိပ္သာမက Septicemic plague ေသြးပလိပ္နဲ႔ Pneumonic plague အဆုတ္ပလိပ္လည္းရွိတယ္။

တတိယပလိပ္ကပ္ၾကီး
တရုပ္ျပည္၊ ယူနန္နယ္မွာ ၁၈၅၅ ကေန ၁၈၅၉ မွာျဖစ္တယ္။ အိႏၵိယမွာလည္းျဖစ္တယ္။ အက်ိတ္ပလိပ္ အမ်ိဳးအစား ျဖစ္တယ္။ အဲဒီ ၂ ႏိုင္ငံမွာ ၁၂ သန္းေသဆံုးခဲ့တယ္။

၁၉၀၀ ကေန ၁၉၂၅ အတြင္း ၾသစေတးလ်မွာလည္းျဖစ္တယ္။ အေမရိကတိုက္ ဆန္ဖရန္စစ္ကိုမွာ ၁၉၀၀ နဲ႔ ၁၉၀၄ အတြင္းမွာျဖစ္တယ္။ ၁၉၀၇ နဲ႔ ၁၉၀၈ မွာ ထပ္ျဖစ္တယ္။

တတိယပလိပ္ကပ္ဆိုးၾကီးက ျမန္မာျပည္မွာ အဆိုးဆံုး။ ကြ်န္ေတာ့္ အေဖရဲ႕မိဘေတြ ေသဆံုးတယ္။ ကိုလိုနီေခတ္က ျဖစ္တယ္။ ပလိပ္ကာကြယ္ေဆးေတြ တျပည္လံုးထိုးေပးတယ္။ ကာကြယ္ေရးေတြလုပ္ၾကရတယ္။ ၾကြက္ေတြ ကင္းရွင္းေအာင္ ၾကိဳးစားၾကရတယ္။ ခက္တယ္။

၁၉၇၇ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ လွည္းကူးမွာျဖစ္ေတာ့ ၁၄ ေယာက္ျဖစ္ျပီး ၂ ေယာက္ေသဆံုးတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ ၁၉၇၅-၁၉၈၁ ျမိဳ႕သာမွာ တိုက္နယ္ဆရာဝန္ျဖစ္ေတာ့ ပလိပ္ျဖစ္လို႔ ၾကြက္ႏွိမ္နင္းေရး လုပ္ရတယ္။ တအိမ္ ၾကြက္ဆယ္ေကာင္ ခြဲတမ္းနဲ႔ ရွင္းေစတယ္။ ဘာသာေရးလိုက္စားတဲ့အိမ္ေတြလည္း မေနရပါ။ ကန္ေတာ့။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၈-၁-၂၀၂၀