DHA နာမည္ၾကီးတယ္ဆိုတဲ့ေဆး

ေဆးသုေတသနကို အားကိုးရလို႔ အဂၤလိပ္စာလံုးေလးေတြ ပါေနတယ္။ ေဆာရီး။ ေဖ့စ္ဘြတ္မွာ နာမည္ၾကီးေတြ မ်ားလွတယ္။ လူ ၂ ေယာက္ေလာက္ကေျပာရင္ နာမည္ၾကီးတဲ့။ နာမည္ၾကီးထဲမွာ နာမည္ပ်က္ကို မဟုတ္မထင္တာက ေတာ္ပါေသးတယ္။
၁။ မဂၤလာပါဆရာ ကြ်န္ေတာ္ကပုလဲကပါ။ သိခ်င္တာေလးေမးခ်င္လုိ႔ပါဆရာ။ ကြ်န္ေတာ္သားက ၃ႏွစ္ ၁၀လရွိပါပီခင္ဗ်။ သူကုိဥာဏ္ေကာင္းေစခ်င္လုိ႔ DHA ပါတဲ့အားေဆးတုိက္ပါတယ္။ တဘူးကုိ ၁၃၀၀၀ ေပးရပါတယ္။ အဲဒီအားေဆးေတြက တကယ္အက်ဳ္ိးျပဳပါသလားခင္ဗ်။ ကေလးဥာဏ္ရည္ထက္ျမက္ေအာင္ ဘာေတြ လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္ဆုိတာ လမ္းညႊန္ေပးပါဦးခင္ဗ်။

ဆက္တိုက္လာတဲ့ေမးခြန္းတခုမွာလိုပဲ ပါပီလို႔ေရးတယ္။ ကန္ေတာ့ပါ ေခြးကေလးကိုသာ ပါျပီေခၚတယ္။ ျပီ၊ ျပီး၊ ျဖစ္မွာ ရရစ္မပါပဲေရးေနသူေတြ အေတာ္မ်ားတယ္။ နမူနာထဲထည့္ရလို႔ ေဆာရီး။

၂။ ဆရာရွင့္ေက်းဇူးျပဳ၍ တခုေလာက္ေမးခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္မကေလးက ခု ၈လထည္းမွာပါ။ စင္တာတစ္ခုကိုသြားရင္း ေဆးလည္းတမ်ိဴးေတြ႕ခဲ့တာပါ။ စိတ္ထည္းမွာလည္း အဲလိုေဆးအမ်ိဴးအစားေလးတခု ေဆးေကာင္းေကာင္းေလးတခု တိုက္ခ်င္ေနခဲ့တာပါ။ အဲ့ေဆးေလးက baby DHA ပါဆရာ ခုဆိုတိုက္ေနတာ ၃ပုလင္းေျမာက္ပါၿပီဆရာ။ ဆက္ၿပီး တိုက္သင့္မတိုက္သင့္။ DHA ပါတဲ့ေဆး ရဲ႕ဆိုးက်ိဴးေကာင္းက်ိဴးေလးေတြေျပာျပေပးပါလားဆရာႀကီးရွင့္ ႐ိုေသစြာျဖင့္။

၃။ ဆရာရွင့္ ဆရာေရးထားတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ အားေဆး စာေလးဖတ္ၿပီး  ေမးခ်င္လို႔ပါရွင့္။ တခ်ိဳ႕ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အားေဆးေတြမွာ DHA ဆိုၿပီးပါတာေတြ႔လို႔ပါ။ ၿပီးေတာ့ အခုတေလာ ၾကားမိတာက ကေလးေတြ ေသာက္တဲ့အားေဆးမွာ DHA ပါရင္ ဉာဏ္ေကာင္းတယ္ေျပာၾကေတာ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ေတြေရာ အဲလိုပါတာ ေသာက္သင့္မသင့္ သိခ်င္လို႔ပါရွင့္။ ဗိုက္ထဲက ကေလးအတြက္ပါ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။

ေမးခြန္းေတြ နမူနာသာျဖစ္တယ္။ ခဏခဏေမးၾကတယ္။ ပို႔စ္အျဖစ္တင္ရတာ သူမ်ားစီးပြါးေရးလည္း အားနာရတယ္။

DHA ဆိုတာ ဖက္တီးအက္စစ္တမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ပင္လယ္ငါးေတြမွာပါတယ္။ DHA (docosahexaenoic acid) နဲ႔ EPA (eicosapentaenoic acid) မတူပါ။ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးက ငါးၾကီးဆီေတြျဖစ္ၾကတယ္။ ကိုယ္ထဲေရာက္ရင္လည္း DHA ကေန EPA အျဖစ္ေျပာင္းတယ္။

DHA ကိုအားေဆးအေနနဲ႔သံုးၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္မျပည့္တဲ့ကေလးေတြအတြက္ ႏို႔မံႈ႕ထဲမွာ ထည့္ေပးထားတယ္။ မိခင္ႏို႔ထဲမွာပါေနျပီးျဖစ္တယ္။ DHA ကို Arachidonic acid နဲ႔ေရာျပီး ကေလး ၄ လကေန ၆ လ ကိုေပးတယ္။ တခ်ိဳ႕ေရာင္းကုန္အျဖစ္ Evening primrose oil ဆီ၊ Thyme oil ဆီနဲ႔ Vitamin E ကိုပါေရာျပီး ေၾကာ္ျငာတယ္။

အစားအေသာက္ထဲက ပ်မ္းမွ်တေန႔မွာ Omega-3 1.6 grams ရေနၾကတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ALA 1.4 grams နဲ႔ EPA + DHA 0.1-0.2 grams ပါေနတယ္။ အစားအေသာက္ထဲမွာ Omega-6 ပါတာဟာ Omega-3 ထက္ (၁ဝ) ဆ ပိုတယ္။

• အေမရိကန္ႏွလံုးအသင္းက အဆီပါငါး တပါတ္မွာ ၂ ခါ စားဘို႔အၾကံျပဳထားတယ္။ WHO ကေတာ့ EPA နဲ႔ DHA 0.3-0.5 grams နဲ႔ ALA intake of 0.8-1.1 grams ေန႔စဥ္စားဘို႔ ျဖစ္တယ္။
• Aggression စိတ္ၾကမ္းတမ္းျခင္းအတြက္ DHA + EPA 1.5-1.8 grams (သို႔) DHA 1.5 grams နဲ႔ EPA 0.2 grams ကို ၂-၃ လေသာက္ပါ။
• ေမြးလာမယ့္ ကေလးငယ္ေလးမွာ အလာဂ်ီမျဖစ္ေအာင္ ကိုယ္ဝန္ ၂၅ ပါတ္ကစျပီး ေနာက္ ၃-၄ လမွာ 1.6 grams of EPA and 1.1 grams of DHA ေသာက္ပါ။
• စိုးရိမ္စိတ္မ်ားျခင္းအတြက္ အိုမီဂါသရီးေဆးေတာင့္ EPA 450 milligrams + DHA 100 milligrams + omega-3 fatty acids 50 milligrams ၃ လေသာက္ပါ။
• ေသြးလႊတ္ေၾကာေတြတင္းေနျခင္းအတြက္ (EPA + DHA or 360-1800 milligrams of DHA + 120-1,800 milligrams of EPA) one-gram capsules ေဆးေတာင့္ ၆-၁၂ ပါတ္။
• ပန္းနာအတြက္ 2.7-3.2 grams of EPA + 1.8-2.2 grams of DHA or 0.2-1.0 gram of EPA + DHA, 20 milliliters of fish oil, or 10-20 grams of perilla seed oil (ALA) ၁၂ လ။
• အားကစားသမားေတြ ၈ ေတာင့္ ေန႔စဥ္ ၈ ပါတ္။ Fish oil capsules (3.2 grams of EPA plus 2.2 grams of DHA) ၃ ပါတ္။

DHA ေဆးက နာမည္ေတာ့ၾကီးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆးသုေတသနကိုဖတ္ပါ။
၁။ Possibly Effective ထိေရာက္ႏိုင္ေျခရွိတာေတြကေတာ့ -
• Age-related macular degeneration (AMD) အသက္ၾကီးလို႔ခ်ိဳ႕ယြင္းလာတာေတြ၊
• Coronary artery disease ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊
• High cholesterol ကိုလက္စေထာမ်ားတာ၊

၂။ Possibly Ineffective မထိေရာက္ဘူးျဖစ္ႏိုင္တာေတြကေတာ့ -
• Attention deficit-hyperactivity disorder (ADHD) ပတ္ဝန္းက်င္ကို သတိမမူတဲ့ စိတ္ေရာဂါနဲ႔
• Mental performance စိတ္ေရာဂါ၊
• Depression စိတ္ဓါတ္က်ေရာဂါ၊
• Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါ။

၃။ Insufficient Evidence တကယ္မထိေရာက္တဲ့ေရာဂါေတြကေတာ့ -
• Alzheimer’s disease ေရာဂါ၊
• Cystic fibrosis ေရာဂါ၊
• Dementia ေရာဂါ၊
• Dyslexia ေရာဂါ၊
• Improving infant development ေရာဂါ၊
• Liver disease (nonalcoholic fatty liver disease) ေရာဂါ၊
• Prostate cancer ေရာဂါနဲ႔
• Inherited vision loss (retinitis pigmentosa) ေရာဂါေတြျဖစ္တယ္။

၄။ Special Precautions & Warnings သတိေပးခ်က္မ်ား
• Pregnancy and breast-feeding ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္ခ်ိန္မွာ မသင့္ပါ။
• Aspirin ေဆးနဲ႔တြဲမေသာက္သင့္ပါ။
• Bleeding conditions ေသြးခဲစနစ္ကိုသက္ေရာက္ေစႏိုင္တယ္။
• Diabetes သၾကားဓါတ္တက္ေစႏိုင္တယ္။
• High blood pressure ေသြးတိုးက်ေစလို႔ ေသြးက်ေဆးနဲ႔တြဲရင္ ေဆးထိန္းရခက္တယ္။

ဉာဏ္ရည္ဆိုတာ မ်ိဳးဗီဖနဲ႔ ေလ့လာသင္ယူမႈအေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ အိုင္းစတိုင္းငယ္ငယ္က အဲလိုေဆးေတြ မေပၚေသးပါ။ သူမ်ားေတြကို နမူနာေပးရတာ မေကာင္းလွပါ။ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ၾကီးကိုပဲ နမူနာေပးခ်င္တယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၇-၁၁-၂ဝ၁၇