Exluton ႏို႔တိုက္မိခင္ ကိုယ္ဝန္တားေဆး

၁။ ဆရာ မဂၤလာပါရွင့္။ အသက္ ၂၃ နွစ္ပါရွင့္။ နို႔တိုက္မိခင္ပါ။ ကေလးက ၁၁ လျပည့္ပါၿပီရွင့္။ တားေဆးမထိုးပဲ ေသာက္ေဆးေသာက္ခ်င္လို႔ပါရွင့္ဆရာ။ အမ်ိဳးသားက တခါတရံပဲ အိမ္ေနရတာမို႔ နို႔တိုက္မိခင္ေသာက္ရမယ့္ ေဆးနည္းအတြက္ အၾကံဉာဏ္ေတာင္းတာပါရွင့္ ဆရာ။

၂။ ဆရာ ကြ်န္မအမ်ိဳးသား က ႕႕႕႕႕ မွာ အလုပ္လုပ္ေနတာ တႏွစ္ကို ၃ ေခါက္လာလည္ပါတယ္။ OG က လာလည္ခါနီး တပတ္ႀကိဳ marvelon ေဆးကဒ္စေသာက္၊ ျပန္သြားၿပီး တပတ္ထိဆက္ေသာက္ေပး ေျပာပါတယ္။ အဲဒါက save ျဖစ္ပါသလား ။ ေနာက္ၿပီး အခု ကေလး ၄၅ ရက္သားေလးကို ႏို႔တိုက္ေနခ်ိန္ျဖစ္လို ့ဆရာစာထဲမွာပါတဲ့အတိုင္း ႏို႔ကို effect မျဖစ္ေစရန္ marvelon အစား exluton ေျပာင္းေသာက္ရင္ ေကာင္းပါသလား ဆရာ။

၃။ ဆရာ သမီးက ကေလးႏို႔တိုက္ေနလို႔ OG က exluton ေသာက္ခိုင္းတာ ဘယ္လိုစၿပီးေသာက္ရမွန္းမသိ၊ ေဆးကဒ္က ယိုးဒယားစာနဲ႔ေရးထားေတာ့ ျမားကလဲဘယ္ကစရမွန္းမသိလို႔ ဓာတ္ပံုပို႔ၿပီး ဆရာ့ဆီအကူအညီေတာင္းပါတယ္။

တတိယေမးခြန္းထဲက မွ်ားလို႔ေရးတာ မွားလို႔ ျမားလို႔ျပင္လိုက္ပါတယ္။ Excluton ကိုယ္ဝန္တားေဆးကို Minipill လို႔လည္း ေခၚတယ္။ မီနီဆိုတာေသးတာ။ ပံုမွန္တားေဆးေတြမွာ ေဟာ္မုန္း ႏွစ္မ်ိဳးပါတယ္။ အခုေဆးထဲမွာ (ပရိုဂ်က္စတင္) တမ်ိဳးတည္းပါတယ္။ Lynoestrenol 0.5 mg ပါတယ္။ (အီစထိုဂ်င္) မပါဘူး။ (ပရိုဂ်က္စတင္) ပါတာကလဲ နည္းတယ္။ တားေဆးေတြမွာ ေဟာ္မုန္း အနည္း-အမ်ားအလိုက္ (၃) မ်ိဳးရွိတယ္။

Excluton ကိုယ္ဝန္တားေဆးကို ဘယ္လိုေသာက္ရမလဲ
ရာသီစဆင္းတဲ့ရက္ကေနစျပီး တေန႔ ၁ ျပားေသာက္ပါ။ တားေဆးေတြမွာ အေရာင္တူရင္ ေဆးတူတယ္။ ဘယ္ကစစ ရတယ္။ မေမ့ေအာင္ ကိုယ္ပိုင္စနစ္ေလးထားသင့္တယ္။ ေန႔တိုင္း ေသာက္ေနက်အခ်ိန္မွာ အခ်ိန္တူေသာက္ပါ။ ေဆးကပ္တခုကုန္ရင္ ေနာက္ကပ္သစ္တခု စေသာက္ပါ။ တခ်ိဳ႕မွာ (၃၅) ျပားပါတယ္။ ရာသီက ၂ လမွ တခါသာ လာမယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္-ဖ်က္သူေတြလဲ ေသြးဆင္းတဲ့ ပဌမရက္ေန႔မွာ ေဆးျပားစေသာက္ပါ။

အက်ိဳးရွိတာေတြ = ကေလးႏို႔တိုက္ေနခ်ိန္လဲ ေသာက္ႏိုင္တယ္။ ေဆးျဖတ္တာနဲ႔ ကေလးျပန္ရဘို႔ လြယ္တယ္။ ရာသီနဲ႔ဆက္စပ္ေနမဲ့ Sickle cell disease ေရာဂါနဲ႔ အေရျပားနာကို ကုသရာမွာ သံုးႏိုင္တယ္။ ေသြးဆင္းနည္းလို႔ ေသြးအားနည္းတာ သက္သာမယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သူ၊ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြလဲ ေသာက္ႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးေရာဂါရွိသူေတြအတြက္ စိတ္ခ်ႏိုင္တယ္။ ေသြးခဲတာ နည္းတယ္။ PID တင္ပါးဆံုတြင္း အဂၤါေတြေရာင္တဲ့ေရာဂါကို အျဖစ္နည္းေစတာကေတာ့ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲတားေဆးနဲ႔ အတူတူဘဲ။

ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ = ေဆးစေသာက္ကာစ အေစာပိုင္းလေတြမွာ ရာသီမမွန္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕ စြန္းရံုသာ လာတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕ေတာ့ မ်ားတယ္။ ရာသီမလာဘဲေနတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တလအထိ ေနာက္က်သြားရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ အသားဝါျဖစ္လာရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ ဝက္ျခံထြက္မယ္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္မယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္၊ ရင္သားတင္း-နာမယ္၊ ဒါေတြကလဲ ေစာေစာပိုင္းလေတြမွာသာ ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္။ လူက ဝလာႏိုင္တယ္။ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲေဆးေလာက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မတက္ဘူး။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဆက္မတိုးေတာ့ဘူး။ ဆီးခ်ိဳရွိေနသူေတြ သတိထားေပးရမယ္။ ဆီးခ်ိဳကိ္ု အထိန္းရခက္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ေရာင္တာ ျဖစ္ေစႏိုင္လို႔ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ အတက္ေရာဂါ၊ မိုင္ဂရင္းေရာဂါ၊ ေသြးတိုး၊ ပန္းနာေရာဂါရွိသူေတြက သတိထားေသာက္ရမယ္။ ေဆးေသာက္ကာစ ပဌမတႏွစ္မွာ ၃ လတၾကိမ္ ေဆးစစ္သင့္တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ၆ လတခါစစ္သင့္တယ္။ လိင္စိတ္နည္း၊ စိတ္မူေျပာင္း၊ စိတ္ဓါတ္က်၊ ၁ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္ကေန ၁၃ ေယာက္အထိ ပဌမ ၁ ႏွစ္အတြင္းမွာ ကိုယ္ဝန္ရတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲထက္ ဒီလိုျဖစ္တာ ပိုမ်ားတယ္။ တကယ္လို႔ ကိုယ္ဝန္ရလာရင္ သိဘို႔ခက္တတ္တယ္။ ကံမေကာင္းရင္ သားအိမ္ျပင္ပမွာ သေႏၶတည္ႏိုင္တယ္။ Functional ovarian cysts မ်ိဳးဥအိမ္အက်ိတ္ေသး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မခြဲဘဲလဲ ေပ်ာက္ႏိုင္တယ္။ STDs လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြကို မကာကြယ္ႏိုင္ဘူး။

ဘယ္ေလာက္ထိေရာက္သလဲ
ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲနဲ႔ အတူတူထိေရာက္တယ္။ အခ်ိန္တူေသာက္ဘို႔၊ ရက္မပ်က္ဘို႔ ပိုလိုတယ္။ ကေလး ႏို႔တိုက္ေနသူေတြမွာ ၆ လအတြင္းေသာက္ရင္ ၁ဝဝ% ကိုယ္ဝန္မရဘူး။ ကေလး ႏို႔မတိုက္ေနသူေတြမွာ ၉၉႕၅% ကိုယ္ဝန္မရဘူး။ ေဆး ၂ မ်ိဳးတြဲ ၉၉႕၇-၉၉႕၉% မရေစဘူး။ ေဆးတရက္ပ်က္လို႔ ကိုယ္ဝန္ရလမ္းက ၂ မ်ိဳးတြဲထက္ပိုမယ္။ ကေလးေမြးထားျပီး ကေလးကိုလဲ ႏို႔အျပည့္အဝ တိုက္ေနမယ္ ရာသီလဲ ျပန္မေပၚေသးရင္ ၆ လအထိ၊ ကေလးေမြးထားျပီး ကေလးကိုႏို႔မတိုက္ရင္ ၂၁ ရက္အထိ ကိုယ္ဝန္ရလမ္း အလြန္နည္းတယ္။

သတိထားစရာေတြ
ရာသီတလ ေသြးစဆင္းတဲ့ရက္ကေန စေသာက္တာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။ ေဆးေသာက္အျပီး ၄-၂၂ နာရီအတြင္းမွာ သားအိမ္အဝအခြ်ဲ ေစးပ်စ္တာက အမ်ားဆံုးအခ်ိန္ ျဖစ္လို႔ မနက္ခင္း ေဆးေသာက္ျပီး ညမွာအတူေနတာ အေကာင္းဆံုး အစီအစဥ္ျဖစ္တယ္။ ရာသီစလာတဲ့ရက္မွာ စေသာက္ေပမဲ့ ရာႏွဳန္းျပည့္ ေသျခာေအာင္ ေဆးစေသာက္ျပီးေနာက္ ၄၈ နာရီအတြင္းအတူေနရင္ (ကြန္ဒြမ္) သံုးပါ။ ေဆးေသာက္ခ်ိန္ထက္ ၃ နာရီ ေနာက္က်သြားရင္ ၄၈ နာရီအတြင္း အတူမေနပါနဲ႔။ ေနျဖစ္ရင္ အေရးေပၚတားေဆးေသာက္ပါ။ တရက္ေနာက္က်သြားရင္ ေနာက္ရက္မွာ ေဆး ၂ လံုးတခါတည္းေသာက္ပါ။ ၄၈ နာရီ အတူမေနပါနဲ႔။ ဒါမွမဟုတ္ (ကြန္ဒြမ္) သံုးပါ။ ေဆးတကပ္ ကုန္တာနဲ႔ ရာသီ လာလာ-မလာလာ၊ ေနာက္ေဆးတကပ္ ဆက္ေသာက္ပါ။ အတူမေနျဖစ္ေသးလဲ ဆက္ေသာက္ပါ။ ၁-၇ ရက္အထိ ေဆးေသာက္တာ ေနာက္က်သြားရင္ (ကြန္ဒြမ္) သံုးပါ။ ေဆးေသာက္ျပီး ၂ နာရီအတြင္း အန္ရင္ ေနာက္ ၁ လံုး ေသာက္ပါ။ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိးတြဲေဆးကေန ဒီအမ်ိဳးအစားကို ေျပာင္းခ်င္ရင္ (ေဟာ္မုန္းပါ) အရင္ေသာက္ရတဲ့ေဆးျပား ေသာက္ေနတံုးမွာ ခ်က္ခ်င္းေျပာင္းေသာက္ပါ။

St. John's Wort တိုင္းရင္းေဆး၊ Rifampin တီဘီေဆး၊ Griseofulvin ေပြး-မိႈေဆး၊ Phenobarbitone, Phenytoin, Primidone, Carbamazepine, Dichloralphenazone အတက္သက္သာေဆး၊ HIV ေဆးတခ်ိဳ႕နဲ႔တြဲမေသာက္သင့္ပါ။ ကေလးလိုခ်င္လို႔ ေဆးရပ္ခ်င္ရင္ ေဆးကပ္မကုန္ေသးလဲ ရပ္လိုက္ႏိုင္တယ္။ ၂၄ နာရီအတြင္း ကိုယ္ဝန္ရႏိုင္တယ္လို႔ ထင္မွတ္ထားရမယ္။ ရက္လဲမွတ္လို႔ လြယ္ေအာင္ ရာသီမွန္ေစျပီးမွ ကေလးယူသင့္တယ္။ ေဆးရပ္အျပီး ၾကားထဲမွာ (ကြန္ဒြမ္) သံုးပါ။ ေဆးျဖတ္ျပီး ကိုယ္ဝန္ရခ်င္ရင္ ေဖါလစ္အက္စစ္ေဆးကို တလၾကိဳ ေသာက္ႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းတယ္။ ဒီေဆးေသာက္တဲ့သူ တႏွစ္တာေလ့လာခ်က္အရ ၁ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္ ကိုယ္ဝန္ရတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေဆးေသာက္ဖို႔ ၁ ရက္ပ်က္ရင္ သတိရတာနဲ႔ခ်က္ခ်င္းေဆး ၁ လံုးေသာက္ပါ။ ေဆး ၂ လံုးတြဲျဖစ္သြားမယ္။

ေဆးအမည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။
Camila®
Errin®
Heather®
Jolivette®
Micronor®
Nor-Q.D.®
Norethindrone®

- Marvelon (မာဗယ္လြန္) တားေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/marvelon_24.html
- Exluton ကိုယ္ဝန္တား အေသးစားေဆးျပား http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/birth-control-minipill.html

Dr. တင့္ေဆြ