TB neck gland တီဘီအက်ိတ္

၁။ မဂၤလာပါ ဆရာခင္ဗ်ား။ က်ေနာ႔ သမီး ငါးႏွစ္ ႏွစ္လ အရြယ္ပါဆရာ။ လည္ပင္းအက်ိတ္ကို တီဘီက်ိတ္အျဖင့္ ေဆးစာထြက္ပါျပီ ဆရာ။ က်ေနာ္ သိခ်င္တာေလးက တီဘီအက်ိတ္ ျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းအရင္းႏွင့္ကူးစက္ေရာဂါ ဟုတ္မဟုတ္ပါဆရာ။ ကူးစက္လြယ္တယ္ဆိုရင္ စာသင္ေက်ာင္းကို မေပးသြားဖို႔ပါဆရာ။ ျပီးေတာ့ ေမြးကင္းစမွ ယခုအရြယ္အထိ သက္ဆိုင္ရာ ကာကြယ္ေဆးမ်ား ပံုမွန္ထိုးပါတယ္ဆရာ။ တီဘီအက်ိတ္က ထုိးထားေသာ ကာကြယ္ေဆးအမ်ိဳးအစားထဲမွာ ပါ၀င္မႈ ရွိမရွိကို သိရွိလိုပါတယ္ ဆရာခင္ဗ်ာ။ (ကူးဆက္သတ္ပံုကို ျပင္လိုက္တယ္။)

၂။ တခုေလာက္ေမးခ်င္လို႔ပါဆရာ။ သမီးအေမက လည္ပင္းမွာ အက်ိတ္ေပါက္ေနတာ တလေက်ာ္ ႏွစ္လေလာက္ရွိပါၿပီ။ အဲဒါနဲ႔ ေဆးခန္းျပ ေဆးစစ္ၾကည့္တာ xray, ultrasound နဲ႔ ေသြးစစ္ၾကည့္တာ ဘာမွမေတြ႔လို႔ အဲဒီအက်ိတ္ကေန အသားစယူၿပီး စစ္ၾကည့္တာ တီဘီအက်ိတ္လို႔ အေျဖထြက္ပါတယ္။ fb မွာလည္း အမ်ိဴးမ်ိဳးေတြ႔ေနရေတာ့ တီဘီမဟုတ္ဘဲ တီဘီေဆးေတြေသာက္ၿပီး ဒုကၡေရာက္မွာ စိုးရိမ္လို႔ပါဆရာ။ အေမကအသက္ ၅၇ ပါဆရာ။ ေခ်ာင္းဆိုးတာတို႔ ဘာတို႔ေတာ့ မရွိပါဘူးရွင့္။ အေညာ္မိရင္ေတာ့ အဲဒီအက်ိတ္ေနရာက တင္းလာၿပီး နည္းနည္းနာသလိုလို ျဖစ္တယ္လို႔ေတာ့ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ကူညီၿပီးေျဖၾကားေပးပါဦးေနာ္။ ဆရာ့ရဲ႕ အၾကံဉာဏ္ေကာင္းေတြကိုလည္း သိပါရေစရွင့္။

ဘိုင္ေအာ့္ပစီ ေခၚ အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးတာထက္ မွန္တာ မရွိပါ။ ေဖ့စ္ဘြတ္အေျဖေတြထက္ မွန္တယ္။

တီဘီအက်ိတ္ အျဖစ္မ်ားၾကတယ္။ ကေလးေတြပိုမ်ားတယ္။ မၾကာေသးခင္က အရြယ္ေကာင္း မိန္းကေလးႏွစ္ေယာက္မွာ လာေတြ႔ေသးတယ္။ တီဘီ ဘယ္ေနရာမွာျဖစ္ျဖစ္ ေဆးပါတ္လည္ရင္ ေပ်ာက္ပါတယ္။ တီဘီအက်ိတ္က မခြဲရတတ္ပါ။ ပိုးမရွိေတာ့ေပမဲ့ အက်ိတ္က ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မေပ်ာက္ရွိလဲ ကိစၥမရွိပါ။ သက္သာလာတာနဲ႔ လူက ဝလာမယ္။ စားလာမယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုးတာဟာ ေရာဂါအေျခအေန ေကာင္းလာတာကိုျပတယ္။

ငယ္ငယ္တံုးက ႏွာေစး၊ ႏွာရည္ယိုတာကေန တီဘီပိုး၊ တျခားပိုးေတြ ဝင္လာခဲ့မယ္။ အဲဒီကေန တက္ေစ့ (လင့္ဖ္-ႏုတ္) ေတြဆီ ေရာက္လာတယ္။ အာသီးေရာင္မယ္။ တက္ေစ့ေရာင္တာမွာ အမ်ားၾကီး လိုက္ေရာင္တာနဲ႔ ေနရာကြက္ ေရာင္တာ ႏွစ္မ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္တယ္။

1. Generalised Tubercular Lymphadenitis မ်ားေသာအားျဖင့္ လည္ပင္းအက်ိတ္ေတြမွာ လာျဖစ္တယ္။ နာတာရွည္ သေဘာ ျဖစ္တာ မ်ားတယ္။ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြဆီ ေရာဂါ မေရာက္တတ္ဘူး။ ကေလးက အစားပ်က္၊ သိပ္မေဆာ့ႏိုင္၊ ပိန္၊ လွ်ာကြဲ၊ နဲနဲကိုယ္ပူ၊ ညေနပိုင္းမွာ ပူတာမ်ားတယ္။ ေခါင္းေခြ်းထြက္မယ္။

2. Local Tubercular Adenitis အျဖစ္မ်ားတယ္။ လည္ပင္းမွာဘဲ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ကေလး-လူၾကီးျဖစ္မယ္။

အက်ိတ္က တေျဖးေျဖးၾကီးလာမယ္။ တခ်ိဳ႕ၾကက္ဥေလာက္ ရွိတယ္။ ေရာင္တဲ့လကၡဏာေတြရွိလာမယ္။ နီ-နာ-မာ-ပူ-ေရာင္။ တခ်ိဳ႕မွာ ျပည္တည္လာတယ္။ ျပည္အေရာင္ မတူတာေတြရွိႏိုင္တယ္။

တခ်ိဳ႕ ကေလး-လူငယ္ေတြမွာ ဗိုက္ထဲက တက္ေစ့မွာ လာျဖစ္ၾကတယ္။ Tabes Mesenterica ေခၚတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ အူသိမ္တီဘီနဲ႔ ေရာေနတယ္။ ဗိုက္နာ-ဖ်ားလို႔ စစ္ရင္းမွ ေတြ႔လာတတ္တယ္။ ဝမ္းပ်က္တာ၊ အားယုတ္တာေတြလဲ ရွိမယ္။ အူတီဘီ ျဖစ္တဲ့သူရဲ႕ ဗိုက္ကို ေသေသျခာျခာစမ္းရင္ ဂ်ံဳနယ္ေနရသလိုရွိတယ္။ မ်က္တြင္းခ်ိဳင့္ေနတတ္တယ္။ အသားအေရ ေျခာက္မယ္။ တီဘီအက်ိတ္ေရာင္သူေတြက သူမ်ားကို မကူးစက္ပါ။ သလိပ္ထဲ ပိုးေတြ႔တာနဲ႔ ေရာေနရင္ သူမ်ားကို ကူးႏိုင္တယ္။ တီဘီဆိုတာ ပိုးပါတဲ့ ႏြားႏို႔ကေနလဲ ကူးစက္လာႏိုင္တယ္။ ကေန႔ေခတ္မွာ တီဘီ ေဆးေတြ အလြန္ထိေရာက္ပါတယ္။ ၃ လ၊ ၆ လ၊ ၉ လ၊ ကုရပါတယ္။ Isoniazid, Rifampin, Pyrazinamide နဲ႔ Ethambutol ေတြက အသံုးမ်ားတယ္။ ေဆး အနည္းဆံုး ၂ မ်ိဳးတြဲေပးတယ္။ တခ်ိဳ႕ ၄ မ်ိဳး တြဲေပးရတယ္။

TB writing links တီဘီေရာဂါစာမ်ား
1. BCG vaccine တီဘီ ကာကြယ္ေဆး http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/01/bcg-vaccine.html
2. Bone tuberculosis အရိုး တီဘီ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/bone-tuberculosis.html
3. Infertility and TB (1) တီဘီ ေဆးနဲ႔ ကေလးမရႏိုင္ေသးျခင္း (၁) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/infertility-and-tb-1.html
4. Infertility and TB (2) တီဘီ ေဆးနဲ႔ ကေလးမရႏိုင္ေသးျခင္း (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/infertility-and-tb-2.html
5. Intestinal Tuberculosis အူ (တီဘီ) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/01/intestinal-tuberculosis.html
6. MDR TB Q and A ေဆးယဥ္တဲ့တီဘီ အေမး-အေျဖ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/05/mdr-tb-q-and.html
7. MDR-TB ေဆးယဥ္တဲ့ တီဘီ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/11/mdr-tb.html
8. More money needed to beat TB တီဘီေရာဂါႏွိမ္နင္းရန္ ေဒၚလာ ၅၆ ဘီလီယန္လိုအပ္
9. Pleural effusion အဆုပ္အိတ္ထဲ အရည္ေအာင္းျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/pleural-effusion.html
10. Primary Complex ကေလးတီဘီ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/11/primary-complex.html
11. RDT ငွက္ဖ်ား အျမန္စစ္ေဆးနည္း http://doctortintswe.blogspot.com/2017/01/rdt.html
12. TB (Tuberculosis) တီဘီ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2008/10/tuberculosis-tb.html
13. TB Medicines Side Effects (တီဘီ) ေဆးေတြ နဲ႔ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/04/side-effects-of-tb-medicines.html
14. TB No more in Medical Curriculum ဆရာဝန္ေတြကို တီဘီ သင္မေပးၾကေတာ့တာ စိုးရိမ္စရာ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2009/10/tb-no-more-in-medical-curriculum.html
15. TB Q and A (တီဘီ) အေမး-အေျဖ (၁) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/09/tb-q-and.html
16. TB Q and A (တီဘီ) အေမးအေျဖ (၂) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2014/01/tb-questions.html
17. TB Signs & Symptoms တီဘီေရာဂါလကၡဏာမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/tb-signs-symptoms.html
18. TB Signs & Symptoms တီဘီေရာဂါလကၡဏာမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/tb-signs-symptoms.html
19. TB Treat the root cause အေျခအျမစ္ကို မသတ္ႏိုင္သေရြ႕ မေပ်ာက္ပါ
20. TB အသစ္လား အေဟာင္းလား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/05/tb.html
21. Tuberculin test (တီဘီ) အတြက္ (ၾကဴဘာကူလင္ တက္စ္)http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/10/tuberculin-test.html

Dr. တင့္ေဆြ
၃ဝ-၁၁-၂ဝ၁၇