Elections in the United States အေမရိကန္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား (၂)

အပိုင္း (၄) ပိုင္း ခြဲျပီး ေရးပါမယ္။

အပိုင္း (၂/၄)

Eligibility မဲေပးခြင့္ရွိသူ
ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ ပါတယ္။ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ျပီးသူ ႏိုင္ငံသား၊ က်ား-မ အသားေရာင္ လူမ်ိဳးစု မခြဲျခား မဲေပးခြင့္ရွိသည္။ တခ်ိဳ႕ျပည္နယ္ေတြမွာ ရာဇဝတ္မႈအတြက္ မဲေပးခြင့္ မျပဳတာရွိတယ္။ အဲလိုလူေပါင္း ၅႕၃ သန္းရွိတယ္။

Levels of election မဲေပးေရြးခ်ယ္ပြဲ အဆင့္ဆင့္
Federal elections ဖက္ဒရယ္ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္က်င့္သံုးတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္နဲ႔ ဥပေဒျပဳေရးအတြက္ ခြဲျခားျပီး ေရြးခ်ယ္တယ္။ သမတကို တျပည္လံုးမွာ တရက္တည္းမွာ ေရြးတယ္။ ကြန္ဂရက္အမတ္ေတြကိုေတာ့ အခ်ိန္မတူတာမွာ ေရြးႏိုင္တယ္။ သမတကို ၄ ႏွစ္တခါ၊ အမတ္ေတြကို ၂ ႏွစ္တခါ၊ တူေနရင္ တျပိဳင္တည္းမွာ မဲေပးရတယ္။

၁။ House of Representatives က အနည္းဆံုးအသက္ ၂၅ ႏွစ္ရွိရမယ္။ ယူအက္စ္ေအႏိုင္ငံသားျဖစ္ရမယ္။ သူကိုယ္စားျပဳတဲ့အရပ္မွာ တရားဝင္ အနည္းဆံုး ၇ ႏွစ္ေနထိုင္သူျဖစ္ရမယ္။

၂။ Senators ေတြက အနည္းဆံုးအသက္ ၃၀ ႏွစ္ရွိရမယ္။ ယူအက္စ္ေအႏိုင္ငံသားျဖစ္ရမယ္။ သူကိုယ္စားျပဳတဲ့အရပ္မွာ တရားဝင္ အနည္းဆံုး ၉ ႏွစ္ေနထိုင္သူျဖစ္ရမယ္။

၃။ သမတနဲ႔ ဒုသမတေတြဟာ အသက္ အနည္းဆံုး ၃၅ ႏွစ္ရွိရမယ္။ ယူအက္စ္ေအမွာေမြးတဲံ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ရမယ္။ ၁၄ ႏွစ္တရားဝင္ေနထိုင္သူျဖစ္ရမယ္။ တျခားႏိုင္ငံတခုကေနလာျပီး ႏိုင္ငံသားျဖစ္သူေတြ သမတ နဲ႔ ဒုသမတ ျဖစ္ခြင့္ မရွိ။

Features of the election system ထူးျခားခ်က္မ်ား
ဗဟိုထိန္းခ်ဳပ္မႈ ကင္းျခင္း
ေရြးေကာက္ပြဲကို ဖက္ဒရယ္အစိုးရကေန ဦးစီးမက်င္းပပါ။ ျပည္နယ္ေတြကသာ ေဆာင္ရြက္ၾကရတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု၊ ဖက္ဒရယ္၊ ျပည္နယ္နဲ႔ ေဒသ ဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္းေတြကို လိုက္နာရတယ္။ အခ်ဳပ္ကေတာ့ ဗဟိုထိန္းခ်ဳပ္မႈ နည္းတယ္။

Secretary of state အရာရွိဟာ ျပည္နယ္တဝက္ေလာက္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ တာဝန္အရွိဆံုးျဖစ္တယ္။ က်န္ျပည္နယ္ေတြမွာ သီးျခားခန္႔ထားတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ေကာ္မရွင္။ Secretary of state ဆိုတာ ဖက္ဒရယ္အစိုးရမွာေတာ့ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးျဖစ္တယ္။ ျပည္နယ္ေတြမွာေတာ့ အတြင္းဝန္သေဘာလို႔ ေျပာရမယ္။

ေရြးေကာက္ပြဲ အသံုးစရိတ္
ေရြးေကာက္ပြဲေငြေၾကးသံုးစြဲမႈဥပေဒရွိတယ္။ ကင့္ပိန္းဘ႑ာေရး အျမဲတန္းအျငင္းပြါးရတယ္။ အဂတိလိုက္စားမႈကို ရွာၾကတယ္။ ပုဂၢလိကတည့္ဝင္ေငြဆိုတာ အတိုင္းအဆမရွိ မ်ားႏိုင္တယ္။ Federal Election Commission (FEC) ဆိုတာ လြတ္လပ္တဲ့ ကင့္ပိန္းေငြေၾကးကို ၾကီးၾကပ္တဲ့အဖြဲ႔ျဖစ္တယ္။ ၁၉၇၄ မွာစတင္တယ္။ ၂၀၁၆ သမတေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဟယ္လရီကလင္တန္က သန္း ၇၀၀ နဲ႔ ေဒၚနယ္ထရမ့္က သန္း ၄၀၀ ရခဲ့တယ္။

Voter registration မဲေပးရန္မွတ္ပံုတင္ျခင္း
ဖက္ဒရယ္အဆင့္မွာေရာ ျပည္နယ္အဆင့္မွာ လုပ္ခြင့္ပါရွိတယ္။ ျပည္နယ္အဆင့္မွာ မ်ားမ်ားေဆာင္ရြက္တယ္။ တခ်ိဳ႕ျပည္နယ္ေတြမွာ ကေန႔မွတ္ပံုတင္ ကေန႔မဲေပးလို႔ရတယ္။ တခ်ိဳ႕ျပည္နယ္ေတြမွာ ပါတီအမည္ပါစာရင္း ေပးလို႔ ရတယ္။ ပါတီဝင္ေၾကးေပးေနသူျဖစ္ရန္မလို။

မဲေပးနည္း
1. First past the post (FPTP) အရင္ဆံုး သတ္မွတ္ခ်က္ကိန္းဂဏန္းရသူႏိုင္ေစ။ ထက္ဝက္ေက်ာ္ ဟုတ္ခ်င္မွ မဟုတ္မယ္။
2. Two-round system (TRS) ႏွစ္ေၾကာ့ျပန္မဲေပးနည္း။ အဲဒီနည္းကို အမ်ားဆံုးသံုးတယ္။ ျပိဳင္သူတေယာက္မွ သတ္မွတ္မဲ အေရအတြက္ မရလို႔ ထပ္ျပိဳင္ရတာ။
3. Instant-runoff voting (IRV) နည္း
4. Louisiana primary နည္း
5. Nonpartisan blanket primary နည္း။

Absentee voting လူမလာပဲ မဲေပးျခင္း
စာတိုက္ကေနထည့္ရတယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ဖက္စ္၊ အီးေမးလ္နဲ႔ ေပးလို႔ရတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ဘာေၾကာင့္ လူကိုယ္တိုင္မလာႏိုင္သလဲ အေၾကာင္းျပရန္ မလို။

Early voting ၾကိဳတင္မဲေပးျခင္း
၃၃ ျပည္နယ္မွာ ခြင့္ျပဳထားတယ္။

Voting equipment မဲေပးကရိယာ
စက္ကရိယာသံုးတယ္။ optical scan voting machines သို႔မဟုတ္ DRE voting machines သံုးတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁-၈-၂၀၂၀