Pills Q and A တားေဆး အေမးအေျဖ

(ကန္ေတာ့)

မဂ္လာပါ (မဂၤလာပါ) ဆရာ သမီး ဒီလ မာဗလြန္ေသာက္တာ၁၄လုံးေျမာက္ရွိပါၿပီး မာဗလြန္မွာ ေနာက္ထပ္ ၂တန္း က်န္ပါေသးတယ္ သမီး မာဗလြန္ကေနmicrogynon 30ေျပာင္းေသာက္တာ ေဆးေသာက္ရက္မတြက္တတ္လို႔ပါဆရာ

ကူညီၿပီး ေျဖၾကားေပးပါရွင့္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ မာဗလြန္ကေန microgynon 30 ေျပာင္းေသာက္တာ ဘယ္ရက္ကစၿပီးေတာ့ ေသာက္ရမလဲ မသိလို႔ပါ ဆရာ

သမီးဆိုသူ အသက္ မသိ။ တားေဆးဆိုတာ ေဟာ္မုန္းတမ်ိဳးတည္းသာပါတာနဲ႔ ႏွစ္မ်ိဳးပါတာရွိတယ္။ တားေဆးေတြမွာ ပါတဲ့ ေဟာ္မုန္းအနည္းအမ်ား နည္းနည္းကြာတယ္။ တမ်ိဳးတည္းပါတာကို ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြနဲ႔ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ ေက်ာ္သူေတြ ေသာက္ေစတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အသက္မေျပာခ်င္သူေတြေမးတာကို ေျဖရတာ ခက္တယ္။

ခုတေလာ ေမးခြန္းေတြ အေတာ္ကိုမ်ားတယ္။ ေသာက္ေနက်ေဆး ဝယ္မရလို႔ေမးသူလည္း မ်ားတယ္။

ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးပါကိုယ္ဝန္တားေဆးဟာ လူအမ်ားဆံုးသံုးတယ္။ ေစ်းခ်ိဳတယ္။ ရွာရတာလြယ္တယ္။ အီစထိုဂ်င္နဲ႔ ပရိုဂ်က္စတင္ေဟာ္မုန္းေတြပါတယ္။ တကပ္မွာ ၂၈ လံုးပါတယ္။ ၂၁ လံုးတည္းသာပါတာလည္းရွိတယ္။ ၂၁ လံုးက အေရာင္တမ်ိဳး၊ ၇ လံုးက အေရာင္တမ်ိဳး။ ရာသီစလာတဲ့ေန႔ကို ပဌမေန႔အျဖစ္မွတ္ျပီး၊ ၂၁ လံုးပါအေရာင္ေဆး စေသာက္ပါ။ ေန႔စဥ္ ၁ လံုးက်၊ ျဖစ္ႏိုင္သ၍ ေဆးေသာက္ခ်ိန္ မွန္ပါေစ။ ေနာက္ဆံုးေသာက္ရမဲ့ အေရာင္မတူတဲ့ ေဆးျပား ၇ ျပားဟာ အားေဆးသာျဖစ္တယ္။ အဲဒီ ၇ ရက္အတြင္း ေသြးျပန္ဆင္းမယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ Marvelon နဲ႔ အိုေက၊ လက္ညွိဳကဒ္၊ ျမားကပ္ဆိုတာကို အမ်ားဆံုးသံုးေနၾကတယ္လို႔ ေမးခြန္းေတြအရ သိရတယ္။ ၂၈ လံုးပါတဲ့တားေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။

ေဆးကဒ္ေတြမွာ ျမား (မွ်ား မဟုတ္၊ ျမွားမဟုတ္)၊ လက္ညွိဳး၊ တနဂၤေႏြ-တနလၤာ၊ ၁-၂-၃ စတာေတြက မွတ္ရတာ လြယ္ေအာင္သာ ေရးထားတာ။ ေဆးအေရာင္တူရင္ ေဆးတူတယ္။

ရက္သာမက အခ်ိန္လဲတိက်ႏိုင္ေလေကာင္းေလျဖစ္တယ္။ ေသြးဆင္းတာ နည္းမယ္။ ရက္လည္းတိုမယ္။ ေသြးဆင္းရက္ မွန္မယ္။ ရာသီမလာခင္ ျဖစ္တတ္တဲ့ လကၡဏာေတြ နည္းတယ္။ ဝက္ျခံ၊ အလံုး-အက်ိတ္၊ တခ်ိဳ႕ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ နည္းႏိုင္တယ္။ စနစ္တက်သံုးရင္ ၉၉% စိတ္ခ်ရတယ္။

Common combination pill brand names တားေဆးအမည္မ်ား https://doctortintswe.blogspot.com/2020/06/common-combination-pill-brand-names.html

ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးပါကိုယ္ဝန္တားေဆးဟာ လူအမ်ားဆံုးသံုးတယ္။ ေစ်းခ်ိဳတယ္။ ရွာရတာလြယ္တယ္။ အီစထိုဂ်င္နဲ႔ ပရိုဂ်က္စတင္ေဟာ္မုန္းေတြပါတယ္။ တကပ္မွာ ၂၈ လံုးပါတယ္။ ၂၁ လံုးတည္းသာပါတာလည္းရွိတယ္။ ၂၁ လံုးက အေရာင္တမ်ိဳး၊ ၇ လံုးက အေရာင္တမ်ိဳး။ ရာသီစလာတဲ့ေန႔ကို ပဌမေန႔အျဖစ္မွတ္ျပီး၊ ၂၁ လံုးပါအေရာင္ေဆး စေသာက္ပါ။ ေန႔စဥ္ ၁ လံုးက်၊ ျဖစ္ႏိုင္သ၍ ေဆးေသာက္ခ်ိန္ မွန္ပါေစ။ ေနာက္ဆံုးေသာက္ရမဲ့ အေရာင္မတူတဲ့ ေဆးျပား ၇ ျပားဟာ အားေဆးသာျဖစ္တယ္။ အဲဒီ ၇ ရက္အတြင္း ေသြးျပန္ဆင္းမယ္။

ေဆးကဒ္ေတြမွာ ျမား (မွ်ား မဟုတ္)၊ လက္ညွိဳး၊ တနဂၤေႏြ-တနလၤာ၊ ၁-၂-၃ စတာေတြက မွတ္ရတာလြယ္ေအာင္သာ ေရးထားတာ။ ေဆးအေရာင္တူရင္ ေဆးတူတယ္။

ရက္သာမက အခ်ိန္လဲတိက်ႏိုင္ေလေကာင္းေလျဖစ္တယ္။ ေသြးဆင္းတာ နည္းမယ္။ ရက္လည္းတိုမယ္။ ေသြးဆင္းရက္ မွန္မယ္။ ရာသီမလာခင္ ျဖစ္တတ္တဲ့ လကၡဏာေတြ နည္းတယ္။ ဝက္ျခံ၊ အလံုး-အက်ိတ္၊ တခ်ိဳ႕ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ နည္းႏိုင္တယ္။ စနစ္တက်သံုးရင္ ၉၉% စိတ္ခ်ရတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ Marvelon နဲ႔ အိုေက၊ လက္ညွိဳကဒ္၊ ျမားကပ္ဆိုတာကို အမ်ားဆံုးသံုးေနၾကတယ္လို႔ ေမးခြန္းေတြအရ သိရတယ္။ ၂၈ လံုးပါတဲ့တားေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။

• Marvelon = Desogestrel 0.15 mg + Ethinyl estradiol 0.03 mg) ယူအက္စ္မွာ အသံုးမ်ားတယ္။

• Mala-D = (Levonorgestrel-0.15 mg + Ethinyl oestradiol 0.03mg) အိႏၵိယမွာ အသံုးမ်ားတယ္။

• Microgestin 1.5/30 = (Ethinyl estradiol 0.03 mg + Norethindrone 1.4 mg)

တားေဆးကို ပဌမဆံုးေသာက္သူဆိုရင္ ရာသီစလာတဲ့ေန႔ကေန စေသာက္ရင္ တလလံုးအတြက္ ကာကြယ္မႈရမယ္။ ရာသီရပ္ျပီးမွ စေသာက္ရင္ေတာ့ ေဆးေသာက္စ ၇ ရက္အတြင္း စိတ္မခ်ရေသးပါ။ အတူမေနတာ ဒါမွမဟုတ္ ကြန္ဒြမ္ သံုးရမယ္။ တရက္ေဆးေသာက္ဘို႔ေမ့ရင္ ေနာက္ေန႔မွာ ၂ လံုးတြဲေသာက္ပါ။ ရာသီလာျပီး ဒုတိယပတ္အတြင္းမွာ ေဆးေသာက္ဘို႔ ၂ ရက္ေမ့သြားရင္ ၂ လံုးတြဲေသာက္ျပီး၊ အရံအတားနည္းတခုခု ဥပမာ ကြန္ဒြမ္သံုးတာနဲ႔ သုက္ပိုးေသေဆးသံုးတာကို ၇ ရက္ၾကာလုပ္ပါ။

ေဆးေသာက္ရမွာ ၃-၅ ရက္ ေနာက္က်ရင္ အတူေနျပီးလဲျဖစ္ရင္ အေရးေပၚတားေဆး Plan B, Morning-after pill, E Pills, i-pill, Preventol, ECee2, Pill 72, ECee2 တခုခုေသာက္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိ ဆီးစစ္ပါ။

ေဆးကို အလားဂ်စ္ျဖစ္သူ၊ ကိုယ္ဝန္ရွိေနသူ၊ အသည္းေရာဂါရွိေနသူ၊ မ်က္စိေသြးေၾကာေရာဂါရွိသူ၊ ႏွလံုးအတက္ ရဘူးသူ၊ အီစထိုဂ်င္သက္ေရာက္မႈရွိတဲ့ ရင္သားကင္ဆာရွိသူ၊ ေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါရွိသူ၊ ႏွလံုး-ဦးေႏွာက္ ေသြးေၾကာ ပိတ္ဘူးသူ၊ မိုင္ဂရင္းေရာဂါရွိသူ၊ သရက္ရြက္ေရာင္ေနသူ၊ ေမြးလမ္းကေန ေသြးဆင္းတာ အေၾကာင္း ရွာမရသူေတြ ဒီေဆး မေသာက္သင့္ပါ။ ဝမ္းေလွ်ာေနတာ၊ အန္တာ၊ ပိုးေသေဆးေသာက္ထားရင္ ေဆးထိေရာက္မႈကို သက္ေရာက္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ သိပ္မ်ားသူေတြမွာလဲ ထိေရာက္မႈနည္းႏိုင္တယ္။ ေဆးေသာက္ဘူးကာစ ၃ လေလာက္မွာ ၾကားရက္ ေသြးဆင္းတာ၊ ဗိုက္ေအာင့္တာ၊ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ပိုခံရတတ္တယ္။

ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = ရင္သား ၾကီး-တင္း-နာ၊ ႏို႔ရည္ထြက္၊ ဗဂ်ိဳင္းနားစို၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္၊ စိတ္က်၊ စိတ္မူေျပာင္း၊ စိတ္ကမခိုင္းပဲကိုယ္လႈပ္၊ ဝမ္းပ်က္၊ ပ်ိဳ႕၊ အန္၊ ကိုယ္ေရာင္၊ ေခါင္းကိုက္၊ မ်က္ကပ္မွန္ အဆင္မေျပျဖစ္၊ အသားဝါ၊ ရာသီမမွန္၊ ေသြးဖိအားတက္၊ ဆီးခ်ိဳတက္၊ အေရျပားအနီျပင္ထြက္၊ ဗဂ်ိဳင္းနားပိုးဝင္။

တာေဆးကို အခု ဒါမွမဟုတ္ အရင္က ရင္သားကင္ဆာရွိေနရင္၊ ကုိယ္ဝန္ ရွိေနရင္၊ အသည္း၊ သည္းေျခအိတ္ေရာဂါ ရွိေနရင္၊ မ်ိဳးဥအိမ္အက်ိတ္ရွိဘူးရင္၊ မိုင္ဂရင္းေရာဂါရွိရင္ မသံုးသင့္ပါ။

ကုိယ္ဝန္ရွိမွန္းမသိဘဲ မေတာ္တဆေသာက္ခဲ့ရင္ ကိုယ္ဝန္-မိခင္ကို ထိခိုက္တာအတြက္ သုေတသနလုပ္ထားတာ မေတြ႔ေသးပါ။

အိမ္ေထာင္မရွိလည္း ရာသီလမွန္ဘို႔၊ ဝက္ျခံေပါက္တာ၊ ရာသီလာခ်ိန္မွာ နာလြန္းတာ၊ စိတ္မူေျပာင္းေတြ သက္သာေအာင္ ေပးႏိုင္တယ္။ ေဆးကပ္ ၃-၄ လေသာက္ျပီး နားထားႏိုင္တယ္။ လိုရင္ျပန္ေသာက္ရမယ္။

1. Birth Control Pill Types ကိုယ္ဝန္တားစားေဆး ဘယ္ဟာေရြးမလဲ https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/birth-control-pill-types.html
2. Birth Control Risk ကိုယ္ဝန္တားေဆး နဲ႔ ေသြးခဲျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/birth-control-risk.html
3. Contraceptive pills ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးပါကိုယ္ဝန္တားေဆး https://doctortintswe.blogspot.com/2016/05/contraceptive-pills.html
4. Different Methods of Contraception ပဋိသေႏၶတားနည္းမ်ား https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/birth-control-methouds.html
5. Exluton ႏို႔တိုက္မိခင္ ကိုယ္ဝန္တားေဆး https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/birth-control-minipill.html
6. Marvelon မာဗယ္လြန္ တားေဆး https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/marvelon_24.html
7. Marvelon တားေဆးနဲ႔မတည့္သူ https://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/marvelon.html
8. Pills Q and A တားေဆး အေမးအေျဖ https://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/pills-q-and-1.html

Dr. တင့္ေဆြ