Semen collection Method သုက္ရည္ ထုတ္ယူနည္း
က်ေနာ္ သုတ္ရည္စစ္တာ တစ္ေကာင္မွ မရွင္ဘူးလို႔ သိရတယ္။ ဆရာဝန္က
ေျပာတယ္ ကပ္ပယ္အိပ္ ကေန (စပမ္း) ထုတ္ယူလို႔ ရတယ္ေျပာတာ ဘယ္ % ေလာက္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိပါလဲ။
အဲဒီလိုလုပ္ရင္ ဘာေတြ (ဆိုက္အဖက္) ျဖစ္ႏိုင္ပါသလဲခင္ဗ်ာ၊
Infertile couple ကေလးမရႏိုင္ၾကတဲ့ စံုေတြထဲထဲက ၄ဝ% ဟာ ေယာက္်ားဘက္က ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ကို သုက္ရည္ စစ္ေဆးရမယ္။ သုက္ရည္ ဆိုတာထဲမွာ Sperm (စပမ္း) သုက္ပိုး နဲ႔ Seminal fluid (ဆီမီနယ္) အရည္ ေရာေနတယ္။
Infertile couple ကေလးမရႏိုင္ၾကတဲ့ စံုေတြထဲထဲက ၄ဝ% ဟာ ေယာက္်ားဘက္က ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ကို သုက္ရည္ စစ္ေဆးရမယ္။ သုက္ရည္ ဆိုတာထဲမွာ Sperm (စပမ္း) သုက္ပိုး နဲ႔ Seminal fluid (ဆီမီနယ္) အရည္ ေရာေနတယ္။
ေယာက္်ားသုက္ရည္ရဲ႕ Quality အရည္အေသြးနဲ႔ Quantity အေရအတြက္သိဘို႔အတြက္
Semen analysis စစ္ေဆးဘို႔ရာ သုက္ရည္ကို ရယူဘို႔ ခြဲစိတ္စရာ မလိုတဲ့နည္း ၂ နည္းရွိတယ္။
1. Masturbation ကိုယ့္ဖါသာ အာသာေျဖနည္းနဲ႔ ထုတ္ယူတာက အေကာင္းဆံုးနည္းလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။
2. Intercourse with a Seminal Collection Device (SCD) အေဖၚကို လိင္ဆက္ဆံရင္း အထူးျပဳလုပ္ထားနဲ႔ သုက္ရည္ကို ခံယူနည္း ဆိုတာ Sterile silicone rubber condom ပိုးသန္႔ထားတဲ့ စပယ္ရွယ္ (ကြန္ဒြမ္) မ်ိဳးသံုးရတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုစစ္ေဆးဘို႔ရာ Regular condoms ရိုးရိုး (ကြန္ဒြမ္) နဲ႔ မေကာင္းပါ။
ေဆးစစ္ဘို႔ သုက္ရည္ မထုတ္ခင္ ၂ ရက္ ၃ ရက္ လိင္မဆက္ဆံဘဲ၊ (မာစတာေဘးရွင္း) မလုပ္ဘဲ ေနထားရတယ္။ ဒိထက္ ၾကာတာလဲ မေကာင္းျပန္ဘူး။ အေရအတြက္ ပိုမ်ားျပီး၊ လႈတ္ရွားမႈ ေႏွးႏိုင္တယ္။ ရက္တိုရင္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႔ အိမ္ကေန သုက္ရည္ ထုတ္ယူလာခဲ့ရင္ ၁ နာရီအတြင္း စမ္းသပ္ရတာမို႔ ေဆးခန္း အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ကို သိထားရမယ္။ သုက္ရည္ ထည့္ယူလာဘို႔ Sterile container ပိုးသန္႔ျပီးသား ခြက္ကို အရင္ယူထားရပါမယ္။ ထုတ္ျပီး သုက္ရည္ခြက္ကို ေရခဲေသတၲာထဲ မထားဘဲ သာမန္ အခန္းအပူခ်ိန္မွာသာ ထားရတယ္။ အမွန္က ကိုယ္အပူခ်ိန္ ၃၇ ဒီဂရီ (ဆဲလ္စီယပ္စ္) နဲ႔ညီတာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္။
Intrauterine insemination (IUI) or In vitro fertilization (IVF) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေစဘို႔ သုက္ရည္ခံတာအတြက္ဆိုရင္ သားအိမ္ထဲ မထည့္ခင္၊ ဒါမွမဟုတ္ မ-မ်ိဳးဥနဲ႔ မေပါင္းစပ္ခင္မွာ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ယူထားတာ ျဖစ္ရမယ္။ သုက္ရည္ကို စစ္ေဆးေတာ့မယ္ဆိုရင္ မိနစ္ ၃ဝ-၆ဝ ၾကာေအာင္ထားျပီး အရည္ေပ်ာ္ေစရေသးတယ္။
Cryopreservation of Semen ဆိုတာ သုက္ရည္ကို ေအးခဲေစနည္း ျဖစ္တယ္။ မ-မ်ိဳးဥထြက္မဲ့ရက္ကို ေစာင့္ဘို႔ရာ အေရးေပၚသေဘာ အရံထားတဲ့သေဘာ သိုေလွာင္ထားနည္းျဖစ္တယ္။ တျခားရည္ရြယ္္ခ်က္ေတြအတြက္လဲ သံုးပါေသးတယ္။
IUI လုပ္မဲ့ သုက္ရည္ကို Seminal plasma ေတြမပါေအာင္ ေဆးျပစ္ရေသးတယ္။ ဒါေတြပါေနရင္ သားအိမ္က နာႏိုင္တယ္။ ဒီရည္ရြယ္ခ်က္အတြက္ သုက္ရည္ထုတ္တာမွာ တျခားအရည္ေတြ မပါႏိုင္လို႔ (မာစတာေဘးရွင္း) နည္းက ပိုေကာင္းတယ္။ တျခား အရည္ေတြ ျဖစ္တဲ့ တံေတြး နဲ႔ (ဗဂ်ိဳင္းနား) အရည္ေတြထဲမွာ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြ ပါေနတယ္။ သုက္ေကာင္ အေရအတြက္ နည္းရင္ (ဗက္တီးရီးယား) ေၾကာင့္ ပိုဆိုးတယ္။ Insemination process သုက္ရည္နဲ႔ မ-မ်ိဳးဥ အျပင္မွာ ေပါင္းစပ္ေပးရတာက ၁၈ နာရီၾကာ အထူးခန္းငယ္ေလးထဲမွာ ထားရေသးေတာ့ (ဗက္တီးရီးယား) ပါေနရင္ ပြါးလာႏိုင္တယ္။
IVF အတြက္ (မာစတာေဘးရွင္း) လုပ္ျပီး သုက္ရည္ထုတ္တဲ့အခါ Lubricant ေခ်ာဆီသံုးတာက ေဆးခန္းကေနေပးတာ ျဖစ္ရမယ္။
ဆန္းသစ္လာတဲ့ သုက္ရည္ထုတ္ယူနည္းေတြ ရွိလာေနပါျပီ။
Intracytoplasmic sperm injection (ICSI) နည္းဆိုတာ Egg မ-မ်ိဳးဥကို One sperm သုက္တေကာင္နဲ႔ ေပါင္းစပ္ေစနည္း ျဖစ္တယ္။
Testicular Fine Needle Aspiration (TFNA) နည္းေပၚစတံုးကေတာ့ Azoospermia ေခၚတဲ့ သုက္ရည္ထဲမွာ သုက္ပိုး မပါသူေတြကို စစ္ေဆးဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေတာ့ ေဆးစစ္ဘို႔အတြက္ေရာ သေႏၶကို အျပင္မွာျဖစ္ေစဘို႔အတြက္ပါ Sperm retrieval သုက္ရယူနည္းကို အသံုးျပဳလာႏိုင္ၾကပါျပီ။ Aspiration from the testis က်ား-အစိကေန စုပ္ယူနည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အခုလို ခြဲစိတ္နည္းနဲ႔ သုက္ရည္ရယူတာဟာ (က) The best quality sperm သုက္အရည္အေသြး အေကာင္းဆံုး ရႏိုင္တယ္။ (ခ) Enough sperm သုက္ရည္ပမာဏ လံုေလာက္ေအာင္ရမယ္။ Cryopreservation ေနာင္လိုအပ္ရင္သံုးဘို႔အတြက္ပါ သိမ္းထားႏိုင္မယ္။ (ဂ) မ်ိဳးပြါးလမ္းေၾကာင္းကိုလဲ ထိခိုက္မႈ နည္းတယ္။
အပ္ကို 21-23-gauge needle အရြယ္၊ ေဆးထိုးပိုက္က 20cc syringe သံုးရတယ္။ Automatic biopsy gun ကရိယာလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ Obstructive azoospermia ဆိုတဲ့ သုက္လမ္းေၾကာင္းပိတ္လို႔ သုက္ပိုးမပါသူေတြအတြက္ သံုးတဲ့နည္းေကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။
Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration (PESA) နည္းအတြက္ 21-gauge butterfly needle အပ္နဲ႔ 20-ml syringe ေဆးထိုးပိုက္သံုးတယ္။ က်ား-ကပ္ပဲ့အိတ္ထဲက caput epididymis ဆိုတဲ့ေနရာကိုထိုးတာျဖစ္တယ္။
Percutaneous biopsy of the testis (PercBiopsy) နည္းအတြက္ 14-gauge automatic biopsy gun ကိုသံုးတယ္။ သုက္ရည္မ်ားမ်ား ထုတ္ယူႏိုင္တယ္။
Microsurgical Epididymal Sperm Aspiration (MESA) နည္းကေတာ့ Operating microscope ခြဲစိတ္ရာသံုးတဲ့ အႏုၾကည့္ မွန္ဘီလူး လိုတယ္။ တခါတည္း စစ္လို႔ ရတယ္။
နည္းေတြအားလံုး Local anesthesia ထံုေဆး သံုးရတယ္။ အထူးကြ်မ္းက်င္သူေတြကေန လုပ္တာ စိုးရိမ္စရာ မရွိပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
1. Masturbation ကိုယ့္ဖါသာ အာသာေျဖနည္းနဲ႔ ထုတ္ယူတာက အေကာင္းဆံုးနည္းလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။
2. Intercourse with a Seminal Collection Device (SCD) အေဖၚကို လိင္ဆက္ဆံရင္း အထူးျပဳလုပ္ထားနဲ႔ သုက္ရည္ကို ခံယူနည္း ဆိုတာ Sterile silicone rubber condom ပိုးသန္႔ထားတဲ့ စပယ္ရွယ္ (ကြန္ဒြမ္) မ်ိဳးသံုးရတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုစစ္ေဆးဘို႔ရာ Regular condoms ရိုးရိုး (ကြန္ဒြမ္) နဲ႔ မေကာင္းပါ။
ေဆးစစ္ဘို႔ သုက္ရည္ မထုတ္ခင္ ၂ ရက္ ၃ ရက္ လိင္မဆက္ဆံဘဲ၊ (မာစတာေဘးရွင္း) မလုပ္ဘဲ ေနထားရတယ္။ ဒိထက္ ၾကာတာလဲ မေကာင္းျပန္ဘူး။ အေရအတြက္ ပိုမ်ားျပီး၊ လႈတ္ရွားမႈ ေႏွးႏိုင္တယ္။ ရက္တိုရင္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႔ အိမ္ကေန သုက္ရည္ ထုတ္ယူလာခဲ့ရင္ ၁ နာရီအတြင္း စမ္းသပ္ရတာမို႔ ေဆးခန္း အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ကို သိထားရမယ္။ သုက္ရည္ ထည့္ယူလာဘို႔ Sterile container ပိုးသန္႔ျပီးသား ခြက္ကို အရင္ယူထားရပါမယ္။ ထုတ္ျပီး သုက္ရည္ခြက္ကို ေရခဲေသတၲာထဲ မထားဘဲ သာမန္ အခန္းအပူခ်ိန္မွာသာ ထားရတယ္။ အမွန္က ကိုယ္အပူခ်ိန္ ၃၇ ဒီဂရီ (ဆဲလ္စီယပ္စ္) နဲ႔ညီတာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္။
Intrauterine insemination (IUI) or In vitro fertilization (IVF) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေစဘို႔ သုက္ရည္ခံတာအတြက္ဆိုရင္ သားအိမ္ထဲ မထည့္ခင္၊ ဒါမွမဟုတ္ မ-မ်ိဳးဥနဲ႔ မေပါင္းစပ္ခင္မွာ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ယူထားတာ ျဖစ္ရမယ္။ သုက္ရည္ကို စစ္ေဆးေတာ့မယ္ဆိုရင္ မိနစ္ ၃ဝ-၆ဝ ၾကာေအာင္ထားျပီး အရည္ေပ်ာ္ေစရေသးတယ္။
Cryopreservation of Semen ဆိုတာ သုက္ရည္ကို ေအးခဲေစနည္း ျဖစ္တယ္။ မ-မ်ိဳးဥထြက္မဲ့ရက္ကို ေစာင့္ဘို႔ရာ အေရးေပၚသေဘာ အရံထားတဲ့သေဘာ သိုေလွာင္ထားနည္းျဖစ္တယ္။ တျခားရည္ရြယ္္ခ်က္ေတြအတြက္လဲ သံုးပါေသးတယ္။
IUI လုပ္မဲ့ သုက္ရည္ကို Seminal plasma ေတြမပါေအာင္ ေဆးျပစ္ရေသးတယ္။ ဒါေတြပါေနရင္ သားအိမ္က နာႏိုင္တယ္။ ဒီရည္ရြယ္ခ်က္အတြက္ သုက္ရည္ထုတ္တာမွာ တျခားအရည္ေတြ မပါႏိုင္လို႔ (မာစတာေဘးရွင္း) နည္းက ပိုေကာင္းတယ္။ တျခား အရည္ေတြ ျဖစ္တဲ့ တံေတြး နဲ႔ (ဗဂ်ိဳင္းနား) အရည္ေတြထဲမွာ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြ ပါေနတယ္။ သုက္ေကာင္ အေရအတြက္ နည္းရင္ (ဗက္တီးရီးယား) ေၾကာင့္ ပိုဆိုးတယ္။ Insemination process သုက္ရည္နဲ႔ မ-မ်ိဳးဥ အျပင္မွာ ေပါင္းစပ္ေပးရတာက ၁၈ နာရီၾကာ အထူးခန္းငယ္ေလးထဲမွာ ထားရေသးေတာ့ (ဗက္တီးရီးယား) ပါေနရင္ ပြါးလာႏိုင္တယ္။
IVF အတြက္ (မာစတာေဘးရွင္း) လုပ္ျပီး သုက္ရည္ထုတ္တဲ့အခါ Lubricant ေခ်ာဆီသံုးတာက ေဆးခန္းကေနေပးတာ ျဖစ္ရမယ္။
ဆန္းသစ္လာတဲ့ သုက္ရည္ထုတ္ယူနည္းေတြ ရွိလာေနပါျပီ။
Intracytoplasmic sperm injection (ICSI) နည္းဆိုတာ Egg မ-မ်ိဳးဥကို One sperm သုက္တေကာင္နဲ႔ ေပါင္းစပ္ေစနည္း ျဖစ္တယ္။
Testicular Fine Needle Aspiration (TFNA) နည္းေပၚစတံုးကေတာ့ Azoospermia ေခၚတဲ့ သုက္ရည္ထဲမွာ သုက္ပိုး မပါသူေတြကို စစ္ေဆးဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေတာ့ ေဆးစစ္ဘို႔အတြက္ေရာ သေႏၶကို အျပင္မွာျဖစ္ေစဘို႔အတြက္ပါ Sperm retrieval သုက္ရယူနည္းကို အသံုးျပဳလာႏိုင္ၾကပါျပီ။ Aspiration from the testis က်ား-အစိကေန စုပ္ယူနည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အခုလို ခြဲစိတ္နည္းနဲ႔ သုက္ရည္ရယူတာဟာ (က) The best quality sperm သုက္အရည္အေသြး အေကာင္းဆံုး ရႏိုင္တယ္။ (ခ) Enough sperm သုက္ရည္ပမာဏ လံုေလာက္ေအာင္ရမယ္။ Cryopreservation ေနာင္လိုအပ္ရင္သံုးဘို႔အတြက္ပါ သိမ္းထားႏိုင္မယ္။ (ဂ) မ်ိဳးပြါးလမ္းေၾကာင္းကိုလဲ ထိခိုက္မႈ နည္းတယ္။
အပ္ကို 21-23-gauge needle အရြယ္၊ ေဆးထိုးပိုက္က 20cc syringe သံုးရတယ္။ Automatic biopsy gun ကရိယာလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ Obstructive azoospermia ဆိုတဲ့ သုက္လမ္းေၾကာင္းပိတ္လို႔ သုက္ပိုးမပါသူေတြအတြက္ သံုးတဲ့နည္းေကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။
Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration (PESA) နည္းအတြက္ 21-gauge butterfly needle အပ္နဲ႔ 20-ml syringe ေဆးထိုးပိုက္သံုးတယ္။ က်ား-ကပ္ပဲ့အိတ္ထဲက caput epididymis ဆိုတဲ့ေနရာကိုထိုးတာျဖစ္တယ္။
Percutaneous biopsy of the testis (PercBiopsy) နည္းအတြက္ 14-gauge automatic biopsy gun ကိုသံုးတယ္။ သုက္ရည္မ်ားမ်ား ထုတ္ယူႏိုင္တယ္။
Microsurgical Epididymal Sperm Aspiration (MESA) နည္းကေတာ့ Operating microscope ခြဲစိတ္ရာသံုးတဲ့ အႏုၾကည့္ မွန္ဘီလူး လိုတယ္။ တခါတည္း စစ္လို႔ ရတယ္။
နည္းေတြအားလံုး Local anesthesia ထံုေဆး သံုးရတယ္။ အထူးကြ်မ္းက်င္သူေတြကေန လုပ္တာ စိုးရိမ္စရာ မရွိပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
Comments
Post a Comment