Triglyceride and Sinus bradycardia ႏွလံုးခုန္ ေႏွးလြန္းတာ မေကာင္းပါ

Triglyceride and Sinus bradycardia အေၾကာင္းကို ေမးခ်င္ပါတယ္။ က်မအသက္ ၃၇ ႏွစ္ရိွပါျပီ။ သည္ေန႔ပဲ ေဆးစစ္ၾကည့္ေတာ့ Triglyceride က ၂၈၁ mg/dl ရိွေနျပီး၊ Sinus bradycardia ရိွေနပါတယ္။ ဆရာ့ကို ေမးခ်င္ပါတယ္။

၁) Triglyceride ေလ်ာ့ေစတဲ့နည္းလမ္း ႏွင့္ မည္သည့္ အစားအစာမ်ားကို စားရန္ ႏွင့္ ေရွာင္ရန္။

၂) Sinus bradycardia ရဲ႕ ျဖစ္ႏိုိင္တဲ့ဆိုးက်ိဳး၊ ဘယ္လို ကုသမႈမ်ိဳး လုပ္ရပါသလဲဆိုတာကို သိခ်င္ပါတယ္။

လက္ေကာက္ဝတ္ အထက္၊ လက္မဘက္မွာ ကိုယ့္ဖါသာ ေသြးခုန္တာကို စမ္းတာနဲ႔ ေသေလာက္ေအာင္ ဆိုးဝါးမွာကို ကာကြယ္ဘို႔ အသိ ရႏိုင္ပါတယ္။ ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္းဟာ တမိနစ္မွာ ၇ဝ-၈ဝ ရွိတာ ပံုမွန္ပါ။ ၆ဝ ထက္နည္းရင္ Sinus bradycardia ေခၚတယ္။ နည္းေပမဲ့ ဘာမွ မခံစားရဘဲ ၅ဝ ေလာက္အထိ နည္းမွ ေရာဂါလကၡဏာ ခံစားရသူေတြ ရွိတယ္။ အားကစားသမားေတြမွာ ထံုးစံလို နည္းေနတာေတာ့ ေရာဂါမဟုတ္ပါ။

က်န္းမာေရး အသိရွိသူေတြ အဆီမ်ားတာ မကာင္းမွန္း သိၾကတယ္။ ပိုသိသူေတြက Cholesterol လို႔ သိၾကမယ္။ (ကိုလက္စေထာ) မ်ားတာ မေကာင္းပါ ဆိုေပမဲ့ Low-Density Lipoprotein (LDL) ဆိုတာကမွ မေကာင္းတာပါ။ High-Density Lipoprotein (HDL) ကေကာင္းတယ္။ Cholesterol ဟာ (ဆဲလ္) နံရံေတြ ေဆာက္ဘို႔၊ ေဟာ္မုန္းေတြ လုပ္ဘို႔ အသံုးဝင္တယ္။ သိပ္နည္းေနသူဟာ Depression စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ဒိထက္ ပိုသိခ်င္ရင္ Triglycerides (ထရိုင္ဂလစ္စရိုက္) လို႔ မွတ္လိုက္ပါ။

Triglycerides (ထရိုင္ဂလစ္စရိုက္) နဲ႔ Cholesterol (ကိုလက္စေထာ)

Cholesterol မ်ားေနတာထက္ Triglycerides မ်ားေနတာက ေရာဂါရမွာကို ပိုျပီး တိက်ေစတယ္။ Triglycerides နဲ႔ HDL အခ်ိဳးဟာ ႏွလံုးကို ထိခိုက္ေတာ့မယ္ဆိုတာ သိဘို႔ အေရးၾကီးတဲ့ ညႊန္းကိန္း ျဖစ္တယ္။ ေသြးထဲမွာ Triglycerides မ်ားေနတာနဲ႔ Atherosclerosis ေသြးလႊတ္ေၾကာ မာတာ-ပိတ္တာ ဆက္စပ္ေနတယ္။ ဆက္ျပီးလဲ Heart disease ႏွလံုး-ေရာဂါ နဲ႔ Stroke (စထုပ္ခ္) ရတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အသက္ရေလ Triglyceride မ်ားလာေလ။ မ်ိဳးရိုးလဲ လိုက္ႏိုင္တယ္။

Myocardial infarction ႏွလံုးၾကြက္သား ေသြးမေလွ်ာက္ ေရာဂါဆိုတာက အလြန္႔-အလြန္ အေရးၾကီးတယ္။ အသက္ ၾကီးသူေတြမွာ Sick sinus syndrome ေရာဂါက ဆိုးတယ္။ ၇ဝ% ေအာက္သာ ၅ ႏွစ္ ရွင္မယ္။

ဒီေရာဂါဟာ တကယ့္ အေရးေပၚျဖစ္တယ္။ အေမရိကားမွာ တႏွစ္မယ္ လူ ၅ သိန္းကေန ၇ သိန္း ေသဆံုးေနၾကရတယ္။ မေသေပမဲ့ ေရာဂါျဖစ္ရသူက ေနာက္တဆ ရွိေသးတယ္။ ေသရသူတဝက္က ေဆးရံုေတာင္ မေရာက္ႏိုင္ၾကဘူး။ Acute Coronary Syndrome, Ischemic Heart Disease, Myocardial Ischemia ေဆစာနဲ႔ နာမယ္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေခၚတယ္။ ျဖစ္ျပီဆိုရင္ ရင္ပတ္ မတရား-နာတာတာကို Angina pectoris ေခၚတယ္။ မခံႏိုင္ေအာင္-ေခြ်းျပန္ေအာင္ နာတယ္။ ႏွလံုး-ၾကြက္သား ေသြးမဝလို႔ နာတာ ျဖစ္တယ္။ နာတဲ့ ေနရာက ရင္ညြန္႔ရိုးအထဲကပါ။ ေမးရိုး၊ ပခံုး၊ နဲ႔ လည္ပင္းဆီကို ဆက္နာႏိုင္တယ္။ ရင္ပတ္နာတာက တျခားေနရာမွာဆိုရင္ မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။

ေရာဂါလကၡဏာ ရွိလာရင္ ဒါေတြျဖစ္မယ္။

1. ရင္ပတ္ေအာင့္-နာတာ၊

2. Syncope ရုတ္တရက္ သတိလစ္တာ၊

3. ေခါင္း မူးတာ၊

4. ေခါင္းထဲ ေပါ့ေနတာ၊

5. ပ်ိဳ႕-အန္တာ၊

6. အသက္ရွဴ တိုတာ၊

7. ေလ့က်င့္ခန္း-လႈတ္ရွားမႈ လုပ္မရတာ၊

8. အသားအေရ ျပာႏွမ္းေနတာ၊

9. ကိုယ္ေရာင္တာ၊

10. အဆုပ္ေရာင္တာေတြလဲ ေတြ႔ႏိုင္တယ္။

ေဆးစစ္ရင္ Electrolyte, Glucose, Calcium, Magnesium, Thyroid function tests, Toxicologic screen, Imaging Studies ေတြလုပ္မယ္။ 12-lead ECG နဲ႔ ေသျခာေစမယ္။

Triglycerides မ်ား-မမ်ား မစစ္ခင္ ၈ နာရီကေန ၁၂ နာရီ အစာမစားဘဲ ေနသင့္တယ္။ 150 mg/dL ေအာက္သာရွိတာ ေကာင္းတယ္။ ၁၅ဝ ကေန ၁၉၉ ဆိုရင္ သတိထားရေတာ့မယ္။ ၂ဝဝ ကေန ၄၉၉ အထိ မေကာင္းဘူး။ ၅ဝဝ ေက်ာ္ရင္ အႏၲရာယ္ ရွိေနျပီ။

Asparaginase (လူကီးမီးယား) ေဆး၊ Fenofibrate, Gemfibrozil, Clofibrate, Statin (ကိုလက္စေထာ) က်ေဆး၊ Nicotinic acid ဗီတာမင္ ဘီ-၃ နဲ႔ ဗီတာမင္ စီ ေတြ ေသာက္ေနသူေတြ၊ အဆီစားနည္းသူေတြ၊ လည္ပင္းၾကီး-ေဟာ္မုန္း မ်ားသူ၊ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့သူ၊ အစာ မစုပ္ယူႏိုင္တဲ့ ေရာဂါ ရွိသူေတြမွာ Triglyceride နည္းေနတာ ေတြ႔ရမယ္။

Beta blockers, Calcium channel-blocking agents, Clonidine, Reserpine ေသြးတိုးက်ေဆး၊ Tamoxifen ကေလး မရတာ အတြက္ေဆး၊ Steroids စတီရြိဳက္ေဆး၊ Diuretics ဆီးသြားေစတဲ့ေဆး၊ Class I Antiarrhythmic agents, Amiodarone, Acetylcholine, Digitalis glycosides ႏွလံုးေရာဂါေဆး၊ Estrogen မ-ေဟာ္မုန္းေဆး၊ ကိုယ္ဝန္-တားေဆး၊ Colestipol, Cholestyramine (ကိုလက္စေထာ) က်ေဆး၊ Protease inhibitors (ဗိုင္းရပ္စ္) ေဆး၊ Retinoids ဗီတာမင္ ေအ၊ Lithium, Antipsychotics စိတ္ေရာဂါေဆး၊ Paclitaxel, Toluene ဓါတုေဆး၊ Dimethyl sulfoxide ဆီးအိမ္ေရာဂါ ေဆး နဲ႔ Alfentanil, Fentanyl, Sufentanil ဘိန္းပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြကေနလဲ Triglycerides မ်ားေနႏိုင္တယ္။

အပူခ်ိန္-နည္းတာ၊ သၾကားဓါတ္-နည္းေနတာ၊ အအိပ္ပ်က္-ေရာဂါ၊ ဆံုဆို႔နာ၊ ေလးဘက္နာ၊ ႏွလံုးၾကြက္သားေရာင္ေရာဂါ၊ ပတ္ဝန္းက်င္-အဆိပ္သင့္တာ၊ ဓါတ္ဆား-မညီမွ်တာ၊ ေရာဂါပိုးဝင္တာ၊ သၾကားဓါတ္-နည္းတာ၊ လည္ပင္းၾကီး-ေဟာ္မုန္း-နည္းတာ၊ ဦးေႏွာက္-ဖိအား မ်ားတာေတြေၾကာင့္လဲ ဒီေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ဘယ္လို ကုသလဲ

ေရာဂါလကၡဏာ မျပသူေတြအတြက္ ေဆးေပးဘို႔ မလိုပါ။ ဓါတ္ဆား-မမွ်တာမ်ိဳး ရွိေနရင္ ျပင္ေပးရမယ္။ Hypothermia ကိုယ္ပူခ်ိန္ နည္းတာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာဆိုရင္ ျပန္ျပီး ေႏြးေအာင္လုပ္ရမယ္။ ေရာဂါပိုး ဝင္ရာကေန ျဖစ္သူေတြကိုေတာ့ Permanent Pacing အျမဲ လုပ္ေပးရတယ္။

Sick sinus syndrome ျဖစ္သူေတြက Atropine ေပးရင္ ခဏဘဲ သက္သာလို႔ Pacemaker ထည့္ေပးရတယ္။ Atropine ေဆးကို ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ထိုးေပးရင္ ေလာေလာဆယ္ သက္သာမယ္။ Atropine လူၾကီးဆိုရင္ 0.5-1 mg IV or ET q3-5min up to 3 mg total (0.04 mg/kg) နဲ႔ ကေလးေတြမွာ 0.02 mg/kg/dose IV, minimum of 0.1 mg ေပးတယ္။

အေရးေပၚ-အေျခအေန

• ရင္ပတ္ နာလြန္းတာအတြက္ ဘိန္းပါတဲ့ Morphine sulfate ေဆးနဲ႔သာ သက္ေသာေစႏိုင္တယ္။

• မတည္ျငိမ္တဲ့လူနာကို Cardiac monitor ႏွလံုး-ေစာင့္ၾကည့္စက္ နဲ႔ IV line အေၾကာေဆး သြင္းေပးထားရတယ္။ ေအာက္စီဂ်င္လဲ ေပးမယ္။ လိုအပ္ရင္ Endotracheal intubation လည္ေခ်ာင္းထဲ ကရိယာ ထည့္ေပးထားမယ္၊

• Aspirin (အက္စပရင္) ေၾကာင့္ ေသဆံုးတာကို ၂ဝ% ေလ်ာ့ေစႏိုင္တယ္။

• Nitroglycerin, Thrombolytic agents, Heparin, Beta blockers နဲ႔ Calcium channel blockers ေဆးေတြ သံုးတယ္။

• Pulmonary angioplasty ဆိုတာလဲ လုပ္ေပးႏိုင္တယ္။

• လိုေသးရင္ Transcutaneous အေရျပားေအာက္ျဖစ္ျဖစ္ Transvenous Pacing ေသြးေၾကာကေနျဖစ္ျဖစ္ စည္းခ်က္ မွန္ေစတာ လုပ္ေပးပါမယ္။

Triglyceride levels ဘယ္လို ခ်မလဲဆိုတာ စိန္ေခၚမႈ (ခ်ဲလင့္ခ်္) ဘဲ။

1. Healthy lifestyle က်န္းမာေရး လိုက္စားသူဆိုတဲ့ လူေနမႈဘဝပံုစံ တခုလံုး ေျပာင္းရပါမယ္။

2. ဆန္လံုးညိဳ စားပါ။

3. Saturated and trans fats အဆီအမ်ိဳးေတြ ေရွာင္ျပီး၊ Monounsaturated and Polyunsaturated fats ေတြကို စားသံုးပါ။ Olive oil, Canola oil, Nuts, Peanut oils စားသံုးဆီေတြ ေကာင္းတယ္၊ ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ အစာေတြမွာ အဆီနည္းတာ ေရြးစားပါ။

4. Omega 3 မ်ားတဲ့ Salmon, Mackerel, Lake trout, Sardines, Herring, Albacore tuna ငါးေတြက ေကာင္းတယ္။

5. ကိုယ္လက္-ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ပါ၊

6. အသားထဲက အဆီ ေရြး-ခ်န္ စားပါ၊

7. (ဖိုင္ဗာ) မ်ားအစာ၊ ေဖြးျဖဴသြားေအာင္ ခြ်တ္မထားတဲ့ အေစ့အဆံ စားပါ၊ အသီးအႏွံ စားပါ၊

8. အခ်ိဳဓါတ္၊ သၾကားဓါတ္ နည္းတဲ့ အရည္ကိုသာ ေသာက္ပါ၊

9. အရက္ ေလွ်ာ့ပါ၊ ေရွာင္ပါ၊ ေဆးလိပ္ ျဖတ္ပါ၊

10. ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလွ်ာ့ပါ။

လိုေသးရင္ ေဆးကူရမယ္။ Cholesterol နဲ႔ Triglycerides ေတြခ်ဘို႔ ေဆးေတြကေတာ့ Fibrates ေတြ ျဖစ္တယ္။ Gemfibrozil (Lopid), Fenofibrate (Tricor) နဲ႔ Niacin ေတြပါတယ္။ အစာ-မေရွာင္ဘဲ၊ ေဆးတခုထဲနဲ႔ မရတာ သတိထားရမယ္။

Cholesterol (ကိုလက္စေထာ) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/06/cholesterol.html

Cholesterol Quiz (ကိုလက္စေထာ) အေမး-အေျဖ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/12/cholesterol-quiz.html

Dr. တင့္ေဆြ