Constitutional dictatorship ဖြဲ႔စည္းပံုအာဏာရွင္

တေလာက အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္အမတ္ တေယာက္ကေျပာတယ္။ စစ္တပ္ကေန အာဏာၾကာၾကာ မသိမ္းႏိုင္တဲ့ အေျခခံဥပေဒျဖစ္လို႔ သိပ္ေကာင္းသတဲ့။

ႏိုင္ငံေရးသိပၸံမွာ Constitutional dictatorship ‘ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အာဏာရွင္စနစ္’ ဆိုတာရွိတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ  အေရးေပၚေၾကာညာျပီး တခ်က္လႊတ္အမိန္႔အာဏာကို က်င့္သံုးႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုမဖ်က္ေသးသ၍ အဲဒီ ေဘာင္ထဲကေနသာ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိၾကတယ္။ ဒီစနစ္ဟာ ေစာေစာပိုင္း Roman Republic ‘ရိုမန္’ သမတႏိုင္ငံေခတ္ ကတည္းက ရွိခဲ့ပါတယ္။ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ကာလတခုမွာ အစစ္အေဆးမရွိ ၾကိဳက္သလိုအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးထားတယ္။ သူ႔သက္တမ္းကာလမွာ လုပ္သမွ်ကို ျပန္ျပီး တရားစီရင္ခြင့္မရွိဘူး။

အေမရိကန္သမတ Abraham Lincoln ‘အီဗရာဟမ္ လင္ကြန္း’ ဟာ ျပည္တြင္းစစ္ကာလတံုးက အဲဒီအခြင့္အာဏာကို က်င့္သံုးခဲ့ဘူးတယ္။ ဒါေတာင္မွ သူ႔လုပ္ရပ္ဟာ ကြန္ဂရက္ေစာင့္ၾကည့္မႈနဲ႔ တရားေရးျပန္လည္သံုးသပ္မႈလုပ္ရတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ကို ျပန္ဖန္တီးခ်င္ေနတာ အဲတာေၾကာင့္လား။

အေမရိကန္ဖြဲ႔စည္းပံုမွာလဲ President "may adjourn [Congress] to such Time as he shall think proper" ဆိုျပီး ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အထက္နဲ႔ေအာက္လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္လံုး လႊတ္ေတာ္ကို ဘယ္ေတာ့ရပ္နားမလဲမွာ သေဘာမတူၾကမွသာ လုပ္ခြင့္ေပးထားတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အထက္ေရာ၊ ေအာက္ေရာ၊ သမၼတေရာ အတူတူပဲ။

စီးပြါးေရးကပ္ဆိုက္မႈနဲ႔ ဒုတိယကမာၻစစ္တံုးက အေမရိကန္သမတ Franklin D. Roosevelt ‘ဖရင့္ကလင္ ရုစ္ဗဲ့လ္’ ကေန က်င့္သံုးခဲ့ဘူးပါတယ္။ သူ႔ရလိုက္တဲ့အာဏာထဲမွာ ဖြဲ႔စည္းပံုကိုေက်ာ္လုပ္ႏိုင္တယ္။ ဘဏ္ေတြကို ပိတ္ႏိုင္တယ္။ ဂ်ပန္ရ့ဲ အႏၲရယ္က်ေတာ့မဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီအာဏာကိုသံုးခဲ့တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ဘယ္ျပည္ပအႏၲရယ္ရွိေနသလဲ။

Weimar Republic ဂ်ာမဏီမွာ ပဌမကမာၻစစ္မျပီးခင္က သမတကို ဒီဂရီနဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ထည့္ထားခဲ့တယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ပလုပ္လို႔ရတယ္။ လႊတ္ေတာ္မပါဘူး။ ‘ဟစ္တလာ’ က အဲတာကို အသံုးခ်ခဲ့တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ေမာ့င့္က်က္သေရနဲ႔ ဟစ္တလာ ေပၚလာေတာ့မွာလား။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၁-၁၁-၂ဝ၁၄