Polycystic Kidney Disease ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ

Polycystic Kidney အေၾကာင္း ေဆြြးေႏြးထားတာ ရွိပါသလား။ ကၽြန္ေတာ့္ အေဖက အဲဒီေရာဂါနဲ႔ ဆံုးသြားလို႔ပါ။ ခု အေဒၚလည္း အဲဒီေရာဂါ ၿဖစ္ေနပါတယ္။ မ်ိဴးရိုး လိုက္နိုင္သလား သိခ်င္ပါတယ္။

Polycystic Kidney Disease (PKD) (ေပၚလီဆစ္စတစ္) ေက်ာက္ကပ္ ေရာဂါ ဆိုတာ မ်ိဳးဗီဇေရာဂါတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ ထဲမွာ Cysts ေခၚတဲ့ အရည္ပါ အိတ္ေလးေတြ ျဖစ္လာတာပါ။ အိတ္ေတြေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ အရြယ္က ၾကီးၾကီးလာမယ္။ သူ႔အလုပ္က နည္းနည္း လာမယ္။ ႏွစ္ေတြ ၾကာေတာ့ သူ႔အလုပ္သူ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ Dialysis ေက်ာက္ကပ္ ေဆးတာနဲ႔ Kidney transplantation ေက်ာက္ကပ္ အစားထိုးတာ လိုလာမယ္။ တခ်ိဳ႕ၾက ေက်ာက္ကပ္သာ မဟုတ္ဘဲ အသဲ၊ ေသြးေၾကာ၊ ဦးေႏွာက္ေတြမွာပါ ေရာဂါေတြ ဆက္ျဖစ္တတ္တယ္။

1. Autosomal dominant PKD အမ်ိဳးအစားက ၉ဝ% အမ်ားဆံုး ျဖစ္တယ္။ အသက္ ၃ဝ-၄ဝ ၾကားမွာ လကၡဏာေတြ ေပၚမယ္။ ဒိထက္ အသက္ငယ္ငယ္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒီေရာဂါရွိသူေတြ တဝက္ေလာက္ သူ႔ကေလးေတြကို ေရာဂါအေမြ ေပးတယ္။ ႏွစ္ေတြ အၾကာၾကီး အသက္ရွင္ႏိုင္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လူၾကီး ေက်ာက္ကပ္နာလို႔ ေခၚၾကတယ္။

2. Autosomal recessive PKD အမ်ိဳးအစားက ရွားတယ္။ အသက္ငယ္တံုး ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ မေမြးခင္ ကတည္းက ရွိေနတယ္။

Ultrasound, Computerized Tomography (CT) scans or Magnetic Resonance Imaging (MRI) ေတြနဲ႔ စစ္ေဆးမယ္။ Genetic test မ်ိဳးဗီဇစစ္တာလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။

ေက်ာက္ကပ္ေနရာက နာမယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္၊ ဆီးလမ္း ပိုးဝင္မယ္၊ ေသြးတိုးမယ္၊ အသက္ငယ္ငယ္ ၂ဝ-၃ဝ ၾကား ေသြးတိုးရင္ ဒီေရာဂါ ရွာရမယ္။ ဆီးထဲ ေသြးပါမယ္။ အသဲနဲ႔ သရက္ရြက္မွာလဲ အိတ္ေလးေတြ ေတြ႔မယ္။ ေက်ာက္ကပ္-ေက်ာက္ ရွိႏိုင္တယ္။ ႏွလံုး-အဆို႔ရွင္ မေကာင္းတာ၊ ေသြးလႊတ္ေၾကာေဖါင္းတာ၊ အူမၾကီးေရာဂါေတြပါ ရွိလာတတ္တယ္။

• အေမရိကားမွာ လူ ၆ သိန္းျဖစ္ေနၾကတယ္။

• ၁ဝ% ေလာက္က မိဘေတြမွာ မ်ိဳးဗီဇ ျပႆနာ မရွိၾကဘူး။

• အေမေရာ အေဖပါ မ်ိဳးဗီဇရွိေနရင္ ကေလးမွာ လာျဖစ္ဘို႔ ၂၅% အလားအလာရွိတယ္။

• မိဘတဦးထဲမွာသာ ရွိေနရင္ သူ႔ကေလးက ၅ဝ% ေရာဂါရႏိုင္တယ္။ ေရာဂါမရလဲ ေနာက္မ်ိဳးဆက္ကို မ်ိဳးဗီဇ သယ္ေဆာင္ေပးမယ္။

• မေမြးခင္ ဗိုက္ထဲကတည္းက ေရာဂါရွိေနသူဟာ ငယ္ငယ္နဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ အလုပ္မလုပ္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ လူတိုင္းေတာ့ မဟုတ္ပါ။

• PKD ကို ေပ်ာက္ေအာင္ ကုမရေသးပါ။

- ေသြးတိုး ထိန္းေဆးေပးမယ္၊ အစာ (အငန္-အခ်ိဳ-အဆီ) ေရွာင္ရမယ္၊

- အနာသက္သာေဆး၊

- ပဋိဇီဝေဆးေတြ ေပးမယ္။

• ေရာဂါက တေျဖးေျဖး ၾကာေလဆိုးေလ၊

• ေနာက္ဆံုး End-stage renal disease ေက်ာက္ကပ္ အလုပ္မႏိုင္ေတာ့တာ ျဖစ္လာရင္

- Dialysis ေက်ာက္ကပ္ေဆးတာ နဲ႔

- Kidney transplantation ေက်ာက္ကပ္ အစားထိုးတာ လုပ္ရမယ္။

Dr. တင့္ေဆြ