Fingernails and your health လက္သည္း-ေျခသည္း က်န္းမာေရး

ကြ်န္မ သူငယ္ခ်င္းက အပ်ိဳပါ။ အသက္က (၃၄) နွစ္ထဲမွာပါ။ သူမရဲ့ေျခသည္း (၂) ဖက္လံုး (ေျခမ) အလယ္မွာ အမဲအစင္းေတြ အရမ္းထင္လာပါတယ္ဆရာ။ Medical Checkup လုပ္ခ်င္တာ ဘယ္အပိုင္းကို ဦးေပးလုပ္ရပါမလဲဆရာ။

လက္သည္း-ေျခသည္းကလဲ အထဲကက်န္းမာေရးကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနပါတယ္။ လက္သည္းမွာ Keratin (ကရယ္တင္) ေခၚတဲ့ (ပရိုတင္း) က အလႊာလိုက္ ရွိေနတယ္။ ဒါေတြက ေအာက္ေျခကေန ျဖစ္လာေနတာျဖစ္တယ္။ (ဆဲလ္) အသစ္ေတြျဖစ္လာေနခ်ိန္မွာ အေဟာင္းေတြက ရင့္မာလာျပီး အဖ်ားဆီကို ေရာက္လာေနၾကတယ္။

1. Nail pitting လက္သည္းေတြမွာ အခ်ိဳင့္ စဥ္းေလးေတြ ျဖစ္ေနသလား။
Psoriasis ေခၚတဲ့ အေရျပားေရာဂါတမ်ိဳးရွိေနရင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Reiter's syndrome ေခၚတဲ့ (တြယ္ဆက္-တစ္ရွဴး) ေရာဂါ ရွိေနရင္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Alopecia areata ေခၚတဲ့ Autoimmune disease (ေအာ္တို-အင္ျမဴးန္) ေရာဂါ ဆံပင္ကြ်တ္ျခင္းမွာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

2. Nail clubbing လက္သည္း တင္းပုတ္
လက္သည္း-ေျခသည္းေတြက ဘယ္ကေနၾကည့္ၾကည့္ ျပည့္ေဖါင္း၊ ၾကီးျပီးေရာင္ေနမယ္။ အဖ်ားမွာ ကားေနမယ္။ တင္းပုတ္နဲ႔ ဆင္လို႔ ဒီနာမည္ ေပးထားတယ္။ ၾကာေလ သိသာေလျဖစ္တယ္။ ေသြးထဲမွာ ေအာက္စီဂ်င္ မဝလို႔ျဖစ္တယ္။ အဆုပ္မွာ ေရာဂါရေနရင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Inflammatory bowel disease အူလမ္းေရာဂါ၊ Cardiovascular disease ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါ၊ Liver disease အသဲေရာဂါ နဲ႔ AIDS ေရာဂါေတြရွိေနသူေတြမွာလဲ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
Drumstick fingers, Hippocratic fingers, Watch-glass nails စသျဖင့္ေခၚေသးတယ္။ ၆ဝ% မွာ ေရာဂါအေၾကာင္းခံ ရွာမေတြ႔တတ္ဘူး။ ရွာေတြ႔ႏိုင္တာေတြကေတာ့
• Cystic fibrosis, Lung cancer, Interstitial lung disease, TB, Lung abscess, Empyema, Bronchiectasis, Cystic fibrosis, Pleural Mesothelioma နဲ႔ A•V fistula အဆုပ္ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳး၊
• Congenital cyanotic heart disease, Subacute bacterial endocarditis နဲ႔ Atrial myxoma ႏွလံုးေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳး၊
• Malabsorption, Crohn's disease, Ulcerative colitis, Cirrhosis, Hepatopulmonary syndrome, Laxative abuse, Polyposis နဲ႔ Esophageal CA အစာေျခလမ္းေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳး၊
• တျခား Hyperthyroidism, Thymoma နဲ႔ Thalassemia ေရာဂါေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။

3. Spoon nails ဇြန္းလက္သည္း
ဇြန္းလိုခြက္ေနတဲ့ လက္သည္း၊ Koilonychias လို႔လဲေခၚတယ္။ Iron deficiency anemia သံဓါတ္နည္း ေသြးအားနည္း ေရာဂါ ရွိေနရင္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Hemochromatosis ေခၚတဲ့ အသဲေရာဂါေၾကာင့္လဲျဖစ္တယ္။ ဒီေရာဂါရွိရင္ အစားထဲက သံဓါတ္ေတြကို အမ်ားၾကီးစုပ္ယူတယ္။ Heart disease ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ Hypothyroidism လည္ပင္းၾကီး ေဟာ္မုန္းနည္း ေရာဂါေတြမွာလဲ ေတြ႔ရတယ္။

4. Terry's nails (တယ္ရီ) လက္သည္း
လက္သည္း ထိပ္ဖ်ားေနရာေတြမွာ ခပ္မဲမဲအစဥ္းေလးေတြ ျဖစ္ေနမယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြမွာ ေတြ႔ရတတ္တယ္။ အသက္ေၾကာင့္ မဟုတ္ရင္ Liver disease အသဲေရာဂါ၊ Congestive heart failure ႏွလံုး အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာတာ နဲ႔ Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္။

5. Beau's lines (ေဘာ္စ္-လိုင္း) ကန္႔လန္႔စဥ္း
ထိခိုက္မိရာကေန Cuticle (က်ဴတီကယ္လ္) လျခမ္းပံုေနရာ ေအာက္မွာ အသစ္ျဖစ္ေပၚမႈကို တားဆီးေႏွာင္ယွက္တာခံရလို႔ အစဥ္းေၾကာင္းလို ျဖစ္လာတယ္။ နာမက်န္း ျဖစ္ေနတာ ၾကာရင္လဲ ျဖစ္တတ္တယ္။ Uncontrolled diabetes ဆီးခ်ိဳထိန္းမရရင္ နဲ႔ Peripheral vascular disease အစြန္အဖ်ားရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေရာဂါေတြနဲ႔ တြဲျဖစ္တတ္တယ္။ Scarlet fever (စကားလက္) အဖ်ားေရာဂါ၊ Mumps တက္ေစ့ေရာင္ေရာဂါ၊ Pneumonia (ႏူမိုးနီးယား) Measles ဝက္သက္ေရာဂါတို႔လို အဖ်ားမ်ားတာကေနလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Zinc deficiency သြပ္ဓါတ္နည္းေနတာကေနလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။

6. Nail separation လက္သည္းကြာျခင္း
Onycholysis လို႔လဲေခၚတယ္။ Nail bed ေအာက္ေျခေနရာကေန ကြာတက္လာတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရတာနဲ႔ Infection ေရာဂါပိုးဝင္တာေတြကေန ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Nail hardeners or adhesives ဆိုတဲ့ လက္သည္း မာေဆးေတြ ကေနလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ လည္ပင္းၾကီးေရာဂါ နဲ႔ Psoriasis အေရျပားေရာဂါေတြနဲ႔လဲ ဆက္စပ္ေနတယ္။

7. Yellow nail syndrome လက္သည္းဝါ
လက္သည္းေတြ ထူျပီး ဝါေနမယ္။ လက္သည္းအသစ္ျဖစ္မႈမ်ာ ေႏွးေနမယ္။ Chronic bronchitis နာတာရွည္ ေလျပြန္ေရာင္ေရာဂါ ကေနဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လက္ေရာင္ေနလို႔လဲ ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

8. Nail fungus လက္သည္းမိႈ
Onychomycosis လို႔လဲေခၚတယ္။ ေရာဂါအေၾကာင္း မိႈအမ်ိဳးဆိုျပီး ေရးထားပါတယ္။

9. Nail infection လက္သည္းပိုးဝင္ျခင္း
- Onychia လို႔ေခၚတယ္။ ထိခိုက္မိရာကေန ပိုးဝင္တာျဖစ္တယ္။
- Onychocryptosis ဆိုတာ Ingrown nails ေျခစြယ္ငုပ္တယ္လို႔ ေခၚတာျဖစ္တယ္။ လက္စြယ္လဲ ငုပ္ႏိုင္တယ္။ ပိုးဝင္လာႏိုင္တယ္။
- Onychodystrophy ဆိုတာက ကင္ဆာေဆး ေပးေနရရင္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
- Paronychia ဆိုတာ လက္သည္း နဲ႔ အေရျပားမွာ ဗက္တီးရီးယား ျဖစ္ျဖစ္ ဖန္းဂတ္စ္ ျဖစ္ျဖစ္ ႏွစ္ေနရာလံုးမွာ ပိုးဝင္ေနတာျဖစ္တယ္။

10. Do's and don'ts လုပ္သင့္တာေတြနဲ႔ မလုပ္သင့္တာေတြ
• လက္သည္းအေကာင္းဆိုတာ ညီညာေခ်ာေမြ႔ေနတယ္။ အစဥ္းေတြ အခ်ိဳင့္ေတြ အစက္အေပ်ာက္ေတြ မရွိရဘူး။ အေရာင္ကလည္း တေျပးညီေနရတယ္။ အေပ်ာ့အမာလဲ တသားထဲရွိတယ္။
• တခါတေလ လက္သည္းအေျခ လျခမ္းပံုကေန အဖ်ားဘက္ဆီကို အစဥ္းေလးေတြရွိေနတာက ေရာဂါမဟုတ္ဘူး။ အသက္ရရင္ ပိုသိသာေနႏိုင္တယ္။
• ခိုက္မိရာကေန အျဖဴေရာင္မ်ဥ္းေလးေတြရွိေနတာဆိုရင္ ေနာက္ပိုင္းေပ်ာက္သြားမယ္။ ေဆးမလိုပါ။
• အေရာင္ေျပာင္းမယ္၊ ပံုပန္းေျပာင္းမယ္၊ ပါးလ်မယ္၊ ေအာက္ေျခကေနကြာလာမယ္၊ ေသြးထြက္မယ္၊ နီရဲ ေရာင္ျပီး နာေနမယ္ဆိုရင္ ေရာဂါတခုခုကိုျပေနတာျဖစ္တယ္။
• လက္သည္း-ေျခသည္းေတြကို ေျခာက္ေသြ႔ေနပါေစ။ သန္႔ရွင္းေနပါေစ။ ဗက္တီးရီးယား၊ ဗိုင္းရပ္စ္ နဲ႔ ဖန္းဂတ္စ္ မိႈေတြကေန ကာကြယ္ရာက်တယ္။
• ပန္းကန္ခြက္ေယာက္ေဆးေၾကာရာမွာ နဲ႔ ဓါတုေဆးေတြကိုတြယ္ရာမွာ Cotton-lined rubber gloves ေကာ္တြန္ + ရာဘာ နဲ႔လုပ္ထားတဲ့ လက္အိပ္ကိုသာ သံုးပါ။
• လက္ေတြ-ေျခေတြကို စိုေနတဲ့အထဲ ၾကာၾကာစိမ္မထားပါနဲ႔။
• ေျခသည္း-လက္သည္း အခ်ိန္မွန္ လွီးျဖတ္ေပးပါ။ အသံုးျပဳတဲ့ Manicure scissors or Clippers ညွပ္စရာ-ျဖတ္စရာ ကရိယာေတြက ထက္ျမေနပါေစ။
• ျဖတ္တဲ့အခါ အလည္က ကန္႔လန္႔အေျဖာင့္ျဖတ္ျပီးမွ ေဘးစြန္းေတြကို ခပ္ေကြးေကြး အေနေတာ္ျဖတ္ပါ။ ေရခ်ိဳး လက္ေဆးျပီး ႏူးေနခ်ိန္မွာျဖတ္ပါ။
• Moisturizer နဲ႔ Hand lotion ကို လက္သည္း-ေျခသည္းမွာပါ သုတ္လိမ္းပါ။ တေန႔တခါမကသံုးပါ။ ညအိပ္ခ်ိန္လဲ သံုးပါ။ လိုမယ္ထင္ရင္ (ေကာ္တြန္) လက္အိပ္စြပ္အိပ္ပါ။
• လက္သည္းေတြကို လိုတာထက္ပိုအသံုးမခ်ပါနဲ႔။ ဆိပ္တာ၊ ကုပ္တာ၊ ခြါတာ အားကို လိုတာထက္မသံုးပါနဲ႔။
• လက္သည္းကိုက္တဲ့အက်င့္ကို ေဖ်ာက္ပါ။ ဒဏ္ရာေသးေသးေလးရတာနဲ႔ ပိုးေတြဝင္လာႏိုင္တယ္။
• ေဘးနာက အသားစြယ္ေလးထြက္တာရွိရင္ အေသအျခာ ကရိယာနဲ႔ျဖတ္ပါ။ သြားနဲ႔ မကိုက္ပါနဲ႔။
• အတိုထားပါ။ ရွည္ေလ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရႏိုင္ေလျဖစ္တယ္။
• Nail polish သံုးပါ။ ခပ္ပါးပါးလုပ္ပါ။
• Nail polish remover ကို တပါတ္တခါထက္ ပိုမသံုးပါနဲ႔။ Acetone-free အမ်ိဳးအစားကိုသာ ေရြးသံုးပါ။
• Biotin supplements ေသာက္ပါ။ Multivitamins ပါတဲ့အစားအေသာက္ ေရြးစားပါ။ လိုအပ္ရင္ ေဆးေသာက္ပါ။

Dr. တင့္ေဆြ

Comments

Popular posts from this blog

က်န္းမာျခင္းသည္ လာဘ္တပါး

Furamin BC သံဓါတ္အားေဆး