Vaginal rings သေႏၶတား သားေရကြင္း

ဆရာရွင့္ - ေအာက္ပါ article မ်ားကို ဖတ္ခ်င္၍ ဝင္ၾကည့္ရာ မရေတာ့ပါ။ ဘယ္မွာမ်ား ဖတ္လို႔ရပါမလဲရွင့္။
- Contraceptive pills Marvelon တားေဆး
- Contraceptive pills ကုိယ္ဝန္တားေဆးရဲ႕ အေကာင္း-အဆိုး
- Contraceptive Vaginal rings သေႏၶတား သားေရကြင္း

V-Rings လို႔လဲ အတုိေခၚတဲ့ Vaginal rings သားေရကြင္းေတြဆိုတာ အမ်ိဳးသမီး ေမြးလမ္းေၾကာင္း (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲမွာ ထည့္ေပးထားရတဲ့ သေႏၶတားနည္းတခု ျဖစ္တယ္။ သားေရကြင္းလို႔ ေျပာရေပမဲ့ ေဆးပါေနတဲ့ Polymeric devices (ေပၚလီမက္ထရစ္) ပစၥည္း ျဖစ္တယ္။ အခ်င္း ၂ လကၼ ရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္အတြက္ မဟုတ္တာေတြလဲ ရွိေသးတယ္။

1. NuvaRing ဆိုတာက Contraceptive vaginal ring ကိုယ္ဝန္တားပစၥည္း ျဖစ္တယ္။ Poly-ethylene-co-vinyl acetate နဲ႔ လုပ္ထားျပီး၊ Etonogestrel (Progesterone) နဲ႔ Ethinyl estradiol (Estrogen) ေဟာ္မုန္းေတြ ထုတ္ေပးေနတယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္ကေန မ်ိဳးမထြက္ေစဘူး။ သားအိမ္အဝက အခြ်ဲကို ေစးပ်စ္ေစတယ္။ သားအိမ္ အတြင္းဆံုးအလႊာကို ပါးလ်ေစမယ္။ ကိုယ္ဝန္မရေအာင္ တားေပးမယ္။
2. Femring ဆိုတာက ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာ မ်က္ႏွာေတြ နီျမန္းတာ၊ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ႀကံဳလွီတာေတြ သက္သာဘို႔ Estradiol-acetate ေဟာ္မုန္း နဲနဲေလး ထုတ္ေပးေနမဲ့ Silicone elastomer ကေနလုပ္တာ ျဖစ္တယ္။ လင္မယား အတူမေနခင္ ခဏထုတ္ထားႏိုင္တယ္။

အဲလို ပစၥည္းမ်ိဳးကို ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ ထည့္ထားလို႔ ရတယ္။ သားေရကြင္းလို ပစၥည္းကေရာ (ဗဂ်ိဳင္းနား) အတြင္း နံရံေရာက ဆန္႔ႏိုင္ၾကံဳ႔ႏိုင္စြမ္းရွိလို႔ ထြက္မက်ေစအာင္ ထိန္းထားႏိုင္တယ္။ ေရခ်ိဳးတာ၊ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္တာ ကိစၥမရွိပါ။ ရွိေနတာ ေသျခာခ်င္ရင္ လက္ကို ေဆးေၾကာျပီး ကိုယ့္ဖါသာ စမ္းၾကည့္ႏိုင္ေသးတယ္။

NuvaRing ကို ဘယ္လိုထည့္မလဲ။
• လက္ေဆးပါ၊ ေျခာက္ေသြ႔ေစပါ။ NuvaRing foil pouch ကို ေဖါက္ပါ။
• ပက္လက္အိပ္ပါ။ တျခား အဆင္ေျပတဲ့ အေနအထားလဲ ျဖစ္ပါတယ္။
• ကြင္းကို လက္မနဲ႔ လက္ညွိဳးၾကားထား ကိုင္ပါ။ ရွည္ေမ်ာေမ်ာ ျဖစ္သြားေအာင္ ဖိလိုက္ပါ။
• (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲကို အသာအယာ ထိုးသြင္းေပးပါ။ အေနရအထိုင္ရ သက္ေတာင့္သက္သာရွိပါေစ။
• ၃ ပတ္တိတိ မထုတ္ဘဲထားပါ။

NuvaRing ဘယ္လို ထုတ္မလဲ။
• ၃ ပတ္ၾကာရင္ ထုတ္ရမယ္။ ထည့္ခ်ိန္နဲ႔ ထုတ္ခ်ိန္ နာရီတူတာ ပိုေကာင္းတယ္။
• ပက္လက္အိပ္ပါ။ တျခား အဆင္ေျပတဲ့ အေနအထားလဲ ျဖစ္ပါတယ္။
• လက္ေဆး-ေျခာက္ေသြ႔ေစပါ။
• လက္ညွိဳးကို ေကြးျပီး ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ သြင္းပါ။ ကြင္းနဲ႔ အနီးဆံုးေနရာကို လက္ခလည္နဲ႔ပါ ညွပ္ျပီး ဆြဲထုတ္ပါ။
• စြန္႔ျပစ္ပါ။ ေရအိမ္သာမွာ မျပစ္ပါနဲ႔၊ ကေလးေတြ တိရစၧာန္ေတြနဲ႔ ေဝးပါေစ။
• ေနာက္လမွာလဲ ကေလးမလိုခ်င္ေသးရင္ ၇ ရက္ထက္မကြာဘဲ ေနာက္ကြင္းသစ္တခု ထပ္ထည့္ပါ။

အဆင္မသင့္လို႔ ေရအိမ္သာဝင္ခ်ိန္၊ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္၊ ရာသီလာတံုးသံုးတဲ့ Tampon ထုတ္ခ်ိန္မွာ ထြက္က်ရင္ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း လိုက္နာပါ။
• ထြက္က်တာ ၃ နာရီအတြင္းဆိုရင္ NuvaRing ကို ေရေႏြး (သိပ္အပူၾကီးမဟုတ္) ထဲမွာ ေဆးျပီး ျပန္ထည့္ပါ။
• ရွာမေတြ႔ရင္ အသစ္ထည့္ပါ။
• ထြက္က်တာ ၃ နာရီေက်ာ္သြားရင္ ေနာက္ျပီး ရာသီစက္ဝန္းရဲ႕ ပဌမ ၂ ပတ္မွာ ျဖစ္ေနရင္ ကုိယ္ဝန္ထားဘို႔ မေသျခာေတာ့ပါ။ ကြင္းအသစ္လည္းထည့္ပါ၊ တျခားတားနည္းတခုခု ဥပမာ (ကြန္ဒြမ္)၊ Spermicide သုတ္ပိုးေသေဆး တခုခုသံုးပါ။
• တကယ္လို႔ ထြက္က်တာက ရာသီစက္ဝန္းရဲ႕ တတိယပတ္မွာ ၃ နာရီၾကာမွသိရင္ ကြင္းကို စြန္႔ျပစ္လိုက္ျပီး၊ ေသျခာေအာင္ တျခားတားနည္းတခုခု သံုးပါ။ (ကြန္ဒြမ္)၊ သုတ္ပိုးေသေဆး။ ေနာက္ျပီး ေအာက္ကနည္း တခုခုလုပ္ပါ။
- ကြင္းအသစ္တခုထည့္ပါ။ ဒါက ေနာက္ထပ္ ၃ ပတ္အတြက္သေဘာ ျဖစ္သြားတယ္။ ရာသီ မလာဘဲ ေနခ်င္ေနႏိုင္တယ္။ ၾကားရက္ဆင္းတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
- ဒါမွမဟုတ္ ရာသီလာတာ ေစာင့္ပါ။ ကြင္းအသစ္ထည့္ပါ။ ထြက္က်တဲ့ အရင္ကြင္းနဲ႔ ေနာက္ကြင္းသစ္ ၾကားမွာ ၇ ရက္ထက္ မကြာေစနဲ႔။ သတိထားဘို႔က အရင္ကြင္းကိုလဲ အနည္းဆံုး ၇ ရက္ ဆက္တိုက္ သံုးခဲ့သူ ျဖစ္ရမယ္။
• ထုတ္ဘို႔ေမ့သြားတာက ၃ ပတ္ထက္ေက်ာ္သြားရင္ စထည့္ခဲ့တဲ့ရက္ကေန ၄ ပတ္ထက္ မေက်ာ္ေသးရင္ ခ်က္ခ်င္း ထုတ္ပါ။ ၇ ရက္ျခာျပီး ကြင္းသစ္ထည့္ပါ။
• မထုတ္ဘဲေနတာ ၄ ပတ္ထက္ ေက်ာ္သြားရင္ ေနာက္ဆံုး ၁ ပတ္ထဲမွာ ဆက္ဆံမႈရွိခဲ့ရင္ မေသျခာေတာ့ပါ။ ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိ ဆီးစစ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္မရွိတာ ေသျခာရင္ အေဟာင္းကိုထုတ္ျပီး ကြင္းသစ္ထည့္ပါ။
• NuvaRing ကို ၇ ရက္ဆက္တိုက္ ထည့္ထားတာ မဟုတ္ရင္ မေသျခာေသးလို႔ တျခားတားနည္းတခုခုလဲ သံုးပါ။ (ကြန္ဒြမ္)၊ သုတ္ပိုးေသေဆး တခုခုသံုးပါ။ Diaphragm နဲ႔ တြဲမသံုးပါနဲ႔။

ဒီလိုလူေတြ မသံုးပါနဲ႔ -
1. ႏွလံုး (အတက္ခ္)၊ ႏွလံုး (စထုပ္ခ္) ရဘူးသူ၊
2. ေျခေထာက္၊ အဆုပ္ မွာ ေသြးခဲပိတ္တာ ျဖစ္ဘူးသူ၊ ႏွလံုးေသြးေက်ာက်ဥ္းေရာဂါရွိသူ၊
3. ေသြးတိုး မ်ားလြန္းသူ၊
4. ဆီးခ်ိဳရွိရာကေန ေက်ာက္ကပ္၊ မ်က္စိ၊ အာရံုေၾကာ၊ ေသြးေၾကာေရာဂါ တခုခု ရဘူးသူ၊
5. ရင္သားကင္ဆာ၊ သားအိမ္ကင္တာ၊ မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာ၊ ေမြးလမ္းကင္ဆာ ရွိသူ၊ သံသယရွိသူ၊ အရင္ကရွိခဲ့သူ၊
6. ေမြးလမ္းက အေၾကာင္းမသိ ေသြးဆင္းေနသူ၊
7. ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္၊ တျခားကိုယ္ဝန္တားနည္းေတြေၾကာင့္ အသားဝါျဖစ္ဘူးသူ၊
8. အသဲကင္ဆာရွိသူ၊ အသဲေရာဂါရွိေနသူ၊
9. ႏွလံုးအဆို႔ရွင္ေရာဂါ၊ ႏွလံုးခုန္မမွန္ေရာဂါရွိသူ၊
10. အိပ္ရာထဲ အၾကာၾကီးေနဘို႔လိုေနသူ၊
11. ကိုယ္ဝန္ရွိသူ၊ ကိုယ္ဝန္ရွိတယ္ ထင္ရသူ၊
12. (မိုင္ဂရင္း) ေခါင္ကိုက္ေရာဂါရွိသူ၊
13. စိတ္က်ေရာဂါရွိသူ၊
14. သားအိမ္က်ေနသူ၊
15. ကေလးႏို႔တိုက္ေနရသူ၊

Disadvantages: မေကာင္းတတ္တာေတြ -
• လိင္လမ္းေရယံု၊ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔၊ (ကလာမိုင္ဒီးယား)၊ (ဂႏိုးရီးယား)၊ အသဲေရာင္ ဘီ၊ ဆစ္ဖလစ္၊ (အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ) ျဖစ္တဲ့ (STDs) လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြကို မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။
• သားအိမ္က်ေနသူေတြဆို ထြက္က်တတ္တယ္။
• ရင္သားတင္း-နာတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ မ်ားတာ-နည္းတာ၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္တာ၊
• စိတ္မူေျပာင္းလဲတတ္တာ၊
• ေမြးလမ္းက အရည္ထြက္မ်ားတာ၊ ေမြးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ အေနရခက္တာ၊ ေမြးလမ္းေျခာက္တာ၊
• ေသြးေၾကာထဲ ေသြးခဲျပီး ႏွလံုး (အတက္ခ္)၊ ႏွလံုး (စထုပ္ခ္)၊
• သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္တာ၊
• မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာ၊ သားအိမ္-ကင္ဆာ၊
• ရာသီလာရင္ နာတာ၊ ရာသီမလာခင္ စိတ္ဓါတ္က်တာ၊ ၾကားရက္ေသြးဆင္းတာ၊
• ဝက္ျခံ၊ ကိုယ္ေမႊးမ်ားတာ၊ အရိုးအားနည္းတာ၊
• မ်ိဳးဥအိမ္-အက်ိတ္၊ ရင္သားမွာ ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့အက်ိတ္ျဖစ္တာ၊

Advantages ေကာင္းခ်က္ေတြ -
• ရိုးရွင္းတယ္၊ စိတ္ခ်ရတယ္၊
• ေန႔တိုင္းေဆးေသာက္စရာမလိုဘူး။
• ဆရာဝန္မပါဘဲ ကိုယ္တိုင္လုပ္ႏိုင္တယ္။
• လင္မယား အတူေနတာမွာ ျပႆနာမရွိဘူးလို႔ ၁ဝ ေယာက္မွာ ၉ ေယာက္က ေျပာၾကတယ္။
• ကိုယ္ဝန္တားဘို႔ ၉၂-၉၉႕၇% စိတ္ခ်ရတယ္။
• ျပန္ထုတ္ျပီးေနာက္ ၁၃-၂၈ ရက္အတြင္း ကေလးရႏိုင္လာမယ္။

Dr. တင့္ေဆြ