Cervical cancer test DIY သားအိမ္ဝ-ကင္ဆာကို ကိုယ့္ဖါသာ စမ္းသပ္နည္း

 

7-11-2011 DIY cervical cancer test could prevent thousands of cases
Cervical cancer သားအိမ္ဝ-ကင္ဆာကို Smear tests နည္းလုပ္ဘို႔ လက္လွမ္းမမီသူေတြ Do-it-yourself (DIY) test ကိုယ့္ဖါသာ စမ္းသပ္နည္းနဲ႔ လုပ္ႏိုင္တယ္လို႔ ၂-၁၁-၂ဝဝ၁၁ လန္ဒန္ကလာတဲ့ က်န္းမာေရး သတင္းေကာင္းတခုက ဆိုပါတယ္။

သားအိမ္ဝ-ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတဲ့ Human papillomavirus (HPV) ဗိုင္းရပ္စ္ကို DIY test နည္းနဲ႔ စမ္းသပ္မႈကို မက္ဆီကိုမွာ အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၂ဝဝဝဝ ပါဝင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္။ ေရာဂါရွာတာ ထိေရာက္မႈရွိတာ ေတြ႔ရတယ္။ အစဥ္အလာ Smear tests ထက္ေတာင္ ပိုႏိုင္ေသးတယ္။

ျဗိတိသွ် သုေတသနလုပ္ၾကသူေတြကေန Lancet medical journal (လန္းဆက္) ေဆးပညာ ဂ်ာနယ္မွာ အဲလို ေရးလိုက္တာပါ။

Smear tests ကို ဆရာဝန္ ဒါမွမဟုတ္ သူနာျပဳဆရာမကေန လုပ္ေပးမွ ရတယ္။ ျပီးမွ Cytologist အထူးကုကေန အႏုၾကည့္ မွန္ဘီလူးနဲ႔ စစ္ေဆးရမယ္။ အခုနည္းကေတာ့ သူ႔ဖါသာသူ နမူနာယူေပးတာျဖစ္တယ္။

တကမာၻလံုးမွာ သားအိမ္ဝ-ကင္ဆာဟာ အမ်ိဳးသမီး ကင္ဆာေတြထဲမယ္ ဒုတိယအမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ တႏွစ္မွာ ၅ သိန္း လူနာသစ္ေတြ႔ေနရျပီး ၂ သိန္းခြဲက ေသဆံုးေနၾကရတယ္လို႔ WHO ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ၾကီးကေန ထုတ္ျပန္ထားတယ္။

သားအိမ္ဝ-ကင္ဆာ ေရာဂါကို ေစာေစာသိေအာင္ လူအုပ္စုလိုက္ Screening ေရာဂါရွာေဖြတာမ်ိဳး မလုပ္ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြမွာ ေနာက္က်မွသိလို႔ ေသဆံုးမႈမ်ားရတာ ျဖစ္တယ္။

ဝါရွင္တန္ တကၠသိုလ္ Institute for Health Metrics and Evaluation ရဲ႕ ၂ဝ၁ဝ စက္တဘၤာလ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ရင္သား-ကင္ဆာ နဲ႔ သားအိမ္ဝ-ကင္ဆာေတြဟာ ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ အေသမ်ားလာေနတယ္။ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ Cervical screening programs ေရာဂါရွာေဖြေရး နည္းလမ္း သံုးေနတာၾကာျပီ၊ National immunization programs ကာကြယ္ေဆးလဲ ထိုးေပးေနတယ္။

လန္ဒန္ တကၠသိုလ္ Queen Mary molecular epidemiology က ပါေမာကၡ Attila Lorincz ဟာ နည္းသစ္ကို ေလ့လာရာမွာ ပါခဲ့တယ္။ သူက “ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံကသာမက ခ်မ္းသာတဲ့တိုင္းျပည္ေတြက smear tests လက္လွမ္းမမီတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြလဲ အခုနည္းသစ္ DIY test ကိုသံုးႏိုင္ျပီး အက်ိဳးမ်ားေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ HPV vaccination ကာကြယ္ေဆး ထိုးမထားသူေတြ၊ မထိုးခ်င္သူေတြအတြက္လဲ အသံုးဝင္ပါမယ္” လို႔ ေျပာတယ္။

“တျခားေရာဂါေတြနဲ႔ သဘာဝခ်င္း မတူတာက သားအိမ္ဝ-ကင္ဆာကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ လူအုပ္စုလိုက္ စစ္ေဆးမႈ လုပ္မယ္။ ငယ္ရြယ္တဲ့ မိန္းကေလးေတြကို ကာကြယ္ေဆးထိုးမယ္။”

စမ္းသပ္မႈလုပ္ခဲ့တဲ့ မက္ဆီကိုမွာ အမ်ိဳးသမီး ၂ဝဝဝဝ ထဲက တဝက္က ကိုယ္တိုင္ Vaginal samples ေမြးလမ္းေၾကာင္း ကေန ေဆးစစ္ဘို႔ရာ နမူနာယူရတယ္။ က်န္တဝက္က ေဆးခန္းမွာ Smear tests လုပ္ရတယ္။ အေျဖထုတ္လိုက္တဲ့အခါ ကိုယ္တိုင္ နမူနာယူသူေတြထဲက ေဆးခန္းမွာ နမူနာယူသူေတြထက္ Cervical cancer သားအိမ္ဝ-ကင္ဆာကို ၄ ဆ၊ Pre-cancer condition (Cervical intraepithelial neoplasia) ကင္ဆာ မျဖစ္ခင္ အဆင့္ကို ၃ ဆ မက ေရာဂါရွာလို႔ရတာ ေတြ႔ရတယ္။ အေစာၾကီးေဆးကုဘို႔ ျဖစ္ႏိုင္သြားတယ္။

ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ကိုယ့္ဖါသာ နမူနာယူေပးရတာကို သေဘာက်ၾကတယ္။ အခုနည္းမွာ သတိထားစရာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ပိုးမရွိဘဲ ရွိတယ္လို႔ ျပတာမ်ိဳးပိုမ်ားႏိုင္လို႔ ထပ္စစ္ေဆးဘို႔ လိုမယ္။ အဲလိုမျဖစ္ေအာင္ ဆက္ျပီး သုေတသန လုပ္ရလိမ့္မယ္။

Dr. တင့္ေဆြ

၇-၁၁-၂ဝ၁၁