Hyperthyroidism လည္ပင္းၾကီးေရာဂါ

၁။ ဆရာ႐ွင့္ ကြၽန္မအသက္က၂၃ပါ ။ အပ်ဳိပါ။ ရာသီလည္းမွန္ပါတယ္။ လည္ပင္းႀကီးေရာဂါျဖစ္ေနလို႔ပါဆရာ။ ၂လေလာက္ရိွပါၿပီ။ ေဆးေသာက္ေနရတာတလေက်ာ္ပါၿပီ။ ကြၽန္မကတခါတေလ ကြမ္းစားတတ္ပါတယ္။ အဲတာနဲ႔ေကာ ဆိုင္ပါသလားဆရာ။ ဒီေရာဂါက သက္သာေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါသလားဆရာ။ နည္လမ္းေလးမ်ား႐ွိရင္ ၫြန္ၾကားပါဦး႐ွင့္ အာထရာေဆာင္းနဲ႔ ေသြးစစ္ခ်က္မွတ္တမ္းပံုပါ ပို႔လိုက္ပါတယ္ဆရာ။

ေမးခြန္းေတြထဲမွာ သတ္ပံုမွန္ေအာင္ေရးတာအလြန္ရွားတယ္။ ဒီေမးခြန္းမွာ ျပင္စရာ တလံုးမွမပါ။ ကြန္ဂရက္က်ဴေလးရွင္း။ ေဆးစစ္ခ်က္မွာ TSH = <0.01 လို႔ဖတ္ရတယ္။ လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းမ်ားေရာဂါျဖစ္တယ္။ ေဆာရီး။ ကြမ္းယာနဲ႔ မဆိုင္။

၂။ အသက္က ၅၉ ႏွစ္ပါဆရာ။ အမ်ိဳးသားပါ။ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္ေလာက္ကစျဖစ္တာပါ။ Thyroid gland ညာဘက္ျခမ္းက နည္းနည္းႀကီးတာပါ။ hyperthyroid ျဖစ္လို႔ေဆးေသာက္္ျပီး ေဆးဆက္မေသာက္တာ ၃ ႏွစ္ေလာက္ရိွပါၿပီ၊ အခုေသြးေပါင္က ၉ဝ ေက်ာ္ ၁၅ဝ အၿမဲလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ weight လဲက်သြားပါတယ္။ အရမ္းက်တာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔ပါလဲ။
ေဆးျပန္ေသာက္ရမွာလားဆရာ။ ေဆးျပန္စစ္ၾကည့္ရမလားဆရာ။ ဘာေတြဆိုးဆိုး႐ြား႐ြား ျဖစ္ႏုိင္ပါသလဲဆရာ။ ေဆးျပန္ မေသာက္ဘဲေနရင္ေကာဆရာ ဘာျဖစ္ႏိုင္လဲဆရာ။

၃။ ဆရာရွင့္ ကြ်န္မအသက္က ၂၄ပါ။ ကေလးအေမပါ။ thyroid ေရာဂါျဖစ္တာ ၆ နွစ္ရွိပါျပီ။ ေဟာ္မုန္းမ်ားတာလို႔ ဆရာဝန္ေျပာပါတယ္။ မ်က္စိလဲျပဴးပါတယ္။ လည္ပင္းလည္းၾကီးပါတယ္။ လည္ပင္းၾကီးတာက အနည္းငယ္ ေသးသြားေပမ့ဲ မ်က္စိကေတာ့ျပဴးတုန္းပါပဲ။ ေရာဂါကေပ်ာက္နိုင္ပါသလားရွင့္။ ခြဲဖို႔မလိုဘူးလို႔ေျပာပါတယ္။ ေဆးေသာက္ေနရေတာ့ ကေလးနို႔တိုက္တာကေလးအတြက္ ဥပဒ္ရွိပါသလားရွင့္။ ဆရာက်န္းမာခ်မ္းသာပါေစ။

၄။ က်မ အသက္ ၂၇ႏွစ္၊ အိမ္ေထာင္မရွိေသးပါရွင့္။ ႏွလံုးခုန္တာနည္းနည္း ျမန္ပါတယ္။  ညဆိုေတာ္ေတာ္နဲ႔ အိပ္မေပ်ာ္ပါ။ မနက္ ၅ နာရီဆို ႏိုးေနပါျပီ ေန႔လည္ဆို တအားအိပ္ခ်င္ပါတယ္။ ရာသီလည္းမွန္ပါတယ္ရွင့္။ က်မ လည္ပင္းက ပံုမွန္လို မဟုတ္ပဲ လည္ပင္းႀကီးတ့ဲသူေတြလို ျဖစ္ေနပါတယ္ရွင့္ဆရာ။ တခါမွ ေဆးခန္းမျပဖူးေသးပါဘူးရွင္။ ေဆးခန္းျပဖို႔လည္း အဆင္မေျပျဖစ္လို႔ပါ က်မခု အေဝးမွာ အလုပ္ေနရသူတေယာက္ပါရွင့္။ က်မရဲ႕ လည္ပင္းက လည္ပင္းႀကီးေရာဂါ ဟုတ္ပါသလားဆရာ။ ေက်းဇူးၿပီး ေျဖၾကားေပးပါဆရာ။

လည္ပင္းၾကီးေနတာ မျမင္ရဘဲ ေဟာ္မုန္းမ်ားေနတာရွိတယ္။ Hyperthyroidism ေခၚတယ္။ Toxic Goitre လို႔လည္း ေခၚတယ္။ Hypothyroidism ဆိုတာကေတာ့ ေဟာ္မုန္းနည္းေရာဂါျဖစ္တယ္။ ကင္ဆာနဲ႔ တျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ၾကီးေနတာဆိုျပီးရွိတယ္။ ျဖစ္တာမတူၾကလို႔ ကုရတာလဲ တျခားဆီ။

Hyperthyroidism ထဲမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ Graves disease ဆိုတာက Autoimmune disease အမ်ိဳးအစား ျဖစ္တယ္။ ေရာဂါျပီးစနစ္ ကေမာက္မျဖစ္လို႔ ေဟာ္မုန္းေတြ လိုတာထက္ ပိုထုတ္ေပးေနလို႔ပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြက ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ ၂၅-၃ဝ% မွာ မ်က္လံုးျပဴးလာတာ ျဖစ္ၾကတယ္။ ေျခသလံုးေရွ႕ပိုင္း ေရာင္ေနမယ္။ ေသြးတိုး (အထက္ေသြး) မ်ားမယ္။ ဘာျဖစ္ျဖစ္ တုန္႔ျပန္တာျမန္ဆန္တယ္။ ဘာဘဲလုပ္လုပ္ သြက္လက္ တက္ၾကြေနမယ္။ အားယုတ္တယ္လို႔ ခံစားရမယ္။ အိပ္မေပ်ာ္ဘူး။ လက္တံုေနမယ္။ ပိန္လာမယ္။ စားျခင္စိတ္ ပိုေနမယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕က ဝလာမယ္။ အပူမခံႏိုင္ဘူး။ မအိုက္လွတာေတာင္ ေရာဂါသည္ ဇနီးက ပန္ကာဖြင့္အိပ္ခ်င္ေနမယ္။ ေခြ်းထြက္မ်ားေနမယ္။ ဆံပင္ပါးမယ္။ လက္သည္း ေျခသည္း ၾကြပ္တယ္။ ဆိုင္းနပ္ေရာဂါဝင္လာမယ္။ ဝမ္းပ်က္မယ္။ ေယာက္်ားမွာ ရင္သားထြက္လာမယ္။ စိတ္ဓါတ္က်တယ္။

Thyroid Storm လည္ပင္းၾကီးမုန္တိုင္းဆိုတာရွိတယ္။ Graves’ disease ျဖစ္ေနရင္းကေန မုန္တိုင္းဝင္လာသလို အေရးေပၚဌာန ေရာက္လာၾကတဲ့ အေျခအေနပါ။ ကုိယ္ပူ၊ လူက ရင္တံု၊ စိတ္က ပံုမွန္မဟုတ္ ျဖစ္ေနမယ္။ ခ်က္ခ်င္းဘဲ ေအာက္စီဂ်င္ေပး၊ ေသြးျပန္ေၾကာထဲေဆးသြင္း၊ Dexamethasone ထိုး၊ Propranolol ေဆး IV ၁ဝ မိနစ္တခါ ထိုးေပးရတယ္။ Reserpine နဲ႔ Guanethidine ေဆးေတြအျပင္ Propylthiouracil, Methimazole ေတြကိုလည္း ေပးတယ္။

ကုသမႈလမ္းညႊန္ အခ်ဳပ္
(၁) Anti-thyroid medicine ေဆးေပနည္း၊
(၂) Radioactive iodine ႏူကလီယာေဆးေပးနည္း နဲ႔
(၃) Surgery ခြဲစိတ္ကုသနည္း။

အသက္၊ ေဟာ္မုန္းဘယ္ေလာက္မ်ားေနသလဲ၊ ကိုယ္ခံက်န္းမာေရးအေျခအေနေတြကိုၾကည့္ျပီး ေဆးကုသနည္း ေရြးရမယ္။ အစပ်ိဳးကုသနည္းအျဖစ္ ေဆးေပးနည္းနဲ႔ ႏူကလီယာေဆးေပးနည္းကို သံုးတယ္။ အသင့္အတင့္သာ ဆိုးသူေတြကို ရိုးရိုးေဆးေပးႏိုင္တယ္။ အသက္လဲ ၅ဝ ေအာက္နဲ႔ လည္ပင္းလဲသိပ္မၾကီးသူေတြအတြက္ ေကာင္းတယ္။ အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္ရင္၊ ေဟာ္မုန္းေတြအမ်ားၾကီးထုတ္ေပးေနတဲ့ Thyroid nodules (Toxic multinodular goiter) လည္ပင္းမ်ာအဖုအက်ိတ္ရွိေနရင္ ႏူကလီယာေဆးေပးနည္းကို သံုးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိေနရင္၊ ကေလးႏို႔တိုက္ေနရင္၊ Thyroiditis လည္ပင္းၾကီးေရင္ရမ္းေရာဂါျဖစ္ေနရင္ ႏူကလီယာေဆး ေပးနည္းကို မသံုးရပါ။ ဒီေဆးနည္းခံယူျပီး ၆ လ အတြင္းကိုယ္ဝန္မေဆာင္ရပါ။ ႏွလံုးခုန္ျမန္ေနရင္၊ ေျခလက္တုန္ေနရင္၊ ေခြ်းထြက္မ်ားေနရင္၊ ဂဏာမျငိမ္ျဖစ္ေနရင္ တျခားေဆးကုိပါ တြဲေပးမယ္။ Propranolol ေဆး။ ခြဲစိတ္ကုသနည္းကို အျမဲမေရြးပါ။ လည္ပင္းသိပ္ၾကီးေနသူေတြ၊ လည္ပင္းၾကီးအက်ိတ္တခုကေန ေဟာ္မုန္းေတြ မ်ားမ်ားထုတ္ေပးနရင္ ခြဲသင့္တယ္။

1. Carbimazole လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းမ်ားျခင္းအတြက္ေဆး၏ ဆိုးက်ိဳးမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/carbimazole.html
2. Hyperthyroidism and Fertility လည္ပင္းၾကီး ေဟာ္မုန္းမ်ားေရာဂါ နဲ႔ သား-သမီးရႏိုင္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/hyperthyroidism-and-fertility.html
3. Hyperthyroidism လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းမ်ားေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/01/hyperthyroidism.html
4. Hypoparathyroidism လည္ပင္ၾကီး ခြဲျပီးသည့္ေနာက္ (၂) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2011/01/hypoparathyroidism.html
5. Hypothyroid in Children (1) လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းနည္းေရာဂါ ကေလးမွာလာျဖစ္ (၁) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/10/hypothyroid-in-children.html
6. Hypothyroid in Children (2) လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းနည္းေရာဂါ ကေလးမွာလာျဖစ္ (၂) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/10/hypothyroidism-in-infants-and-children.html
7. Hypothyroidism လည္ပင္းၾကီး ခြဲျပီးသည့္ေနာက္ (၁) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2010/09/hypothyroidism.html
8. Iodine ပင္လယ္နဲ႔မနီး လည္ပင္းၾကီး http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2011/01/iodine.html
9. Levothyroxine and Breastfeeding လည္ပင္းၾကီးေဆးနဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2015/12/levothyroxine-and-breastfeeding.html
10. Nuclear Medicine အႏုျမဴေဆးပညာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/nuclear-medicine.html
11. Papillary carcinoma of the thyroid လည္ပင္းၾကီးအိတ္ကင္ဆာတမ်ိဳး http://doctortintswe.blogspot.com/2016/01/papillary-carcinoma-of-thyroid.html
12. Thyroid Disorders လည္ပင္းၾကီးေရာဂါေတြ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/01/thyroid-disorders.html
13. Thyroid လည္ပင္းၾကီးေရာဂါ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/03/thyroid.html
14. Thyrosit လည္ပင္းၾကီး-ေဟာ္မုန္းေဆး http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/thyrosit.html
15. Toxic goiter Q and A လည္ပင္းၾကီး ေဟာ္မုန္းမ်ားေနျခင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2010/05/q-and-toxic-goitre.html

Dr. တင့္ေဆြ