CPR ႏွလံုး-အဆုပ္ ျပန္လည္အလုပ္လုပ္ေစရန္ျပဳစုနည္း

မေန႔က အေပါင္းအသင္းေတြ မူးယစ္ေဆးထိုးရာကေန ပါးစပ္ကအျမွဳပ္ထြက္ျပီး သတိလစ္ရာကေန ေသၾကတယ္၊ အဲလိုမ်ိဳးေတြ႔ရင္ ဘယ္လိုလုပ္ေပးရမလဲ ေမးတာတယ္။ Cardio-Pulmonary Resuscitation (CPR) ႏွလံုး-အဆုပ္ ျပန္လည္အလုပ္လုပ္ေစရန္ အေရးေပၚျပဳစုေပးနည္း လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

ႏွလံုး-အဆုပ္ရုတ္တရက္ ရပ္သြားေစတတ္သည့္အေၾကာင္းမ်ား
၁) Cardiac Arrest ႏွလံုးခုန္ရပ္သြားျခင္း၊
၂) Cardiac Attack ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း၊
၃) Drowning ေရနစ္ျခင္း၊
၄) Drug Overdose ေဆးအလြန္မ်ားသြားျခင္း၊
၅) Poisoning အဆပ္သင့္ျခင္း၊
၆) Electrocution လွ်ပ္စစ္ဓါတ္လိုက္ျခင္း၊

ႏွလံုး-အဆုပ္ ျပန္လည္အလုပ္လုပ္ေစရန္ အေရးေပၚျပဳစုေပးျခင္း ေအ-ဘီ-စီ-ဒီ
A for Airway ေအ အသက္ရွဴလမ္းစစ္ေဆးပါ၊
B for Breathing အသက္ရွဴျခင္းရွိ-မရွိစစ္ေဆးပါ၊
C for Circulation ေသြးလည့္လည္ျခင္းရွိ-မရွိစစ္ေဆးပါ၊
D for Defibrillation လ်ပ္စစ္ဓါတ္ႏွင့္ ႏွစ္လံုးခုန္ေစသည့္စက္သံုးျခင္း၊

A for Airway အသက္ရွဴလမ္းစစ္ေဆးျခင္း၊
• ႏွာေခါင္း-ပါးစပ္တို႔ပိတ္ေန-မေနစစ္ပါ။ လည္ပင္ရိုး က်ိဳးေန-မေနစစ္ပါ၊
• လူနာကို မာေသာၾကမ္းျပင္ေပၚ တင္ထားပါ၊ သတိလစ္ေနသည့္လူနာ၏လ်ာသည္ အသက္ရွဴလမ္း အာေခါင္ကို ပိတ္ေနတတ္သည္၊
• ထိုသို႔မပိတ္ေစရန္ လူနာ၏လည္ပင္းကို ဆန္႔လ်က္ ေမးေစ့ကို အထက္(ေရွ႕)သို ့ မ-တင္ေပးထားရမည္။

B for Breathing အသက္ရွဴျခင္းရွိ-မရွိစစ္ေဆးျခင္း၊
• အသက္ရွဴေနလ်င္ ရင္ပတ္-ဝမ္းဗိုက္ လွဳပ္ေနမည္၊ ႏွာေခါင္းကေလထြက္မည္၊ ထြက္ေလသည္ အျပင္ေလထက္ အနည္းငယ္ပိုပူသည္။
• အသက္မရွဴပါက ခ်က္ခ်င္း Mouth-to-Mouth ပါးစပ္မွပါးစပ္ ေလမွဳတ္သြင္းနည္းလုပ္ပါ။

Mouth-to-Mouth ပါးစပ္မွပါးစပ္ ေလမွဳတ္သြင္းနည္း
• ပါးစပ္၊ အာေခါင္၊ လည္ေခ်ာင္းထဲ ပစၥည္းမ်ား (အမိႈက္၊ အန္ဖတ္၊ အဝတ္စ) ဆို႔ပိတ္ေနပါက ဖယ္ရွားပါ။
• လူနာကို ပက္လက္လွန္ထားပါ။ မာေသာၾကမ္းျပင္ျဖစ္က ပိုေကာင္းသည္။
• လူနာ၏လည္ပင္းကို ဆန္႔လ်က္ ေမးေစ့ကို အထက္(ေရွ႕)သို႔မတင္ေပးပါ။
• လူနာ၏ပါးစပ္ကို ဖြင့္ထားပါ၊
• မိမိက ေလတဝၾကီးရွဴလိုက္ျပီး၊ လူနာ၏ပါးစပ္ကို မိမိပါးစပ္ႏွင့္ ေတ့ပိတ္လ်က္ ေလသြင္းေပးပါ။
• ပါးစပ္ဖြင့္မရပါက ႏွာေခါင္းကေနေလသြင္းေပးပါ။
• ပါးစပ္ဖြင့္ရပါက ႏွာေခါင္းကိုမိမိလက္ႏွင့္ပိတ္ျပီး၊ ပါးစပ္ကေနေလသြင္းပါ။
• ပဌမဦးစြာ (၂) ၾကိမ္လုပ္ပါ။
• ထိုသို႔လုပ္ရသည္မွာ အခ်ိန္ (၁) စကၠန္႔သာၾကမည္။
• လူနာ၏အဆုပ္ကို ေလဘူေဘာင္းကဲ့သို႔ အတင္းေဖါင္းသြားေအာင္လုပ္ရန္မလိုပါ။
• ႏွစ္ၾကိမ္လုပ္ျပီး ျပန္လည္ရွဴလာမည္။
• မရွဴေသးပါက (စီ-ပီ-အာရ္) လုပ္ပါ။

C for Circulation ေသြးလည့္လည္ျခင္းရွိ-မရွိစစ္ေဆးျခင္း၊
• လည္ပင္းေဘးတဖက္တခ်က္ရွိ ေသြးလႊတ္ေၾကာအားစမ္းပါ။ (ကေရာတစ္အာထရီ) ဟုေခၚသည္။ ၄င္းသည္ ေသြးခုန္ျခင္းမရွိပါက (စီ-ပီ-အာရ္) လုပ္ပါ။

CPR (စီ-ပီ-အာရ္) လုပ္နည္း
• လူနာကို မာေသာၾကမ္းျပင္ေပၚထားပါ၊
• မိမိက လူနာ၏ေဘးမွာ ဒူးႏွစ္ဖက္ေထာက္ထိုင္ပါ။
• လူနာမွ တင္းၾကပ္ေနေသာအဝတ္အစားမ်ား ေလ်ာ့ပါ-ဖယ္ပါ။
• မိမိ၏လက္ဝါးႏွစ္ဖက္ကို ထပ္လ်က္ လူနာ၏ရင္ပတ္အလယ္ေကာင္တည့္တည့္ ႏို႔အံုႏွစ္ဖက္၏အလယ္၊ ရင္ညြန္႔ရိုးအေပၚမွာ တင္ပါ၊
• မိမိ၏လက္ႏွစ္ဖက္ကို ဆန္႔တန္းထားျပီး၊ မိမိ၏ကုိယ္အေလးခ်ိန္ကို လက္ႏွစ္ဖက္အေပၚသို႔ေျပာင္းေရႊ႕ကာ မိမိ၏လက္ပါးႏွစ္က လူနာ၏ရင္ပတ္ကို ဖိခ်ေပးရမည္။
• ႏွစ္လက္မခန္႔က်သြားေအာင္ဖိလိုက္ျပီးေနာက္ လံုးဝၾကြလိုက္ရမည္။
• တမိနစ္လ်င္ အၾကိမ္ ၁ဝဝ ႏွဳန္းျဖင့္ ထိုအတိုင္း ဖိလိုက္-ၾကြလိုက္လုပ္ရမည္။
• အၾကိမ္ ၃ဝ လုပ္ျပီးတိုင္း ပါးစပ္မွေလးသြင္းျခင္း (၂)ခါလုပ္ရမည္။
• ရင္ပတ္ဖိ-ၾကြျခင္းႏွင့္ပါးစပ္မွေလသြင္ျခင္းကို စုစုေပါင္း (၂)မိနစ္ သို ့မဟုတ္ (၅)ပါတ္ လုပ္ရမည္။

တႏွစ္ေအာက္ကေလးအား (စီ-ပီ-အာရ္) လုပ္နည္း
• အသက္ရွဴလမ္းစ္ေဆးပါ။ ပိတ္ေနလ်င္ဖြင့္ပါ။
• ေလႏွစ္ၾကိမ္ ညင္သာစြာသြင္းေပးပါ။ ကေလး၏ ပါးစပ္ေရာႏွာေခါင္းပါ မိမိ၏ပါးစပ္က ငံုလ်က္သြင္းပါ။
• ကေလး၏ရင္ပတ္ေပၚ မိမိလက္ဝါးႏွစ္ဖက္ ထပ္တင္လ်က္ ကေလးရင္ပတ္၏ သံုးပံုတပံု ျပားသြားေအာင္ ဖိေပးပါ။ တမိနစ္လ်င္ အၾကိမ္ ၂ဝဝ ႏႈန္းျဖင့္ အခါ ၃ဝ လုပ္ျပီးတိုင္း ပါးစပ္မွေလသြင္းရမည္။
• လူၾကီးကဲ့သို႔ အၾကိမ္ ၃ဝ ဖိျပီးတိုင္း၊ ေလႏွစ္ခါမွုတ္ေပးရမည္။
• စုစုေပါင္း (၂)မိနစ္ သို႔မဟုတ္ (၅)ပါတ္ လုပ္ရမည္။

ႏွလံုး-အဆုပ္ ျပန္လည္လုပ္ေစရန္ အေရးေပၚ ေဆာင္ရြက္နည္း ၂ဝ၁ဝ မွာ ထူးျခားတာကေတာ့ ႏွလံုးေနရာ ဖိေပးတာကို ဦးစားေပး အရင္ဆံုး လုပ္ပါတဲ့။ လူတေယာက္ ေကာက္ခါ-ငင္ကာ ႏွလံုးေသြးရပ္ မတ္တပ္ကေနလဲရင္ ခ်က္ခ်င္း ရင္ညြန္႔ရိုးေပၚမွာ ဖိခ်ေပးပါ။ ပါးစပ္ကေန မႈတ္တာ ေနာက္မွ၊ လိုမွ လုပ္ပါ။ ၾကမ္းျပင္မာမာမွာ လူနာကို လွဲထား။ သူ႔ ရင္ညြန္႔ရိုးေပၚမွာ ကိုယ့္လက္ဝါးျပင္ ႏွစ္ခုထပ္ျပီး လက္ဖေနာင့္နဲ႔ မိမိရရ ဖိခ်ပါ။ လူၾကီးဆိုရင္ ေအာက္ကို ၂ လကၼ က်သြားေအာင္၊ ကေလးဆိုရင္ ၁ လကၼခြဲ ပိက်သြာေစေအာင္ ဖိရမွာပါ။ တမိနစ္မွာ အၾကိမ္ ၁ဝဝ ႏွဳန္း။ ဆိုခ်င္တာက တခါနဲ႔ တခါ ၁ စကၠန္႔ေတာင္ မၾကာေစပါနဲ႔။

မေမ့ေအာင္ေျပာရရင္ ဟိုအရင္ ၁၉၇၇ စေန-ညခ်မ္း-အဖ်ားထဲက ေပါ့ပ္-ဒစ္စကို သီခ်င္းဟာ နံပါတ္တစ္စြဲခဲ့တယ္။ သူတို႔ သီခ်င္းက (ပါကားရွင္း) ကလဲ တမိနစ္မွာ ၁ဝဝ၊ နာမယ္ကလည္း Stayin' Alive ပါ။ ႏွလံုးရပ္ရင္ အသက္ျပန္ရွင္ေအာင္ တမိနစ္မွာ အၾကိမ္ ၁ဝဝ ဖိခ်ေပးပါေလ။

Dr. တင့္ေဆြ