Cancer Tests ကင္ဆာစစ္ေဆးျခင္း လမ္းညႊန္သစ္

ကြ်န္ေတာ့္ဇနီး ရင္သားကင္ဆာ ပံုမွန္စစ္ေဆးဘို႔ရာ စိန္႔ဖရန္႔စစ္ေဆးရံုၾကီးကို လိုက္သြားရပါတယ္။ သူ႔ေစာင့္ေနရင္း သုတျဖစ္စရာေလးေတြ မွ်ေဝပါရေစ။ လူေစာင့္စရာ ေနရာတိုင္းမွာ ေခ်ာင္းဆိုးရင္ကာကြယ္ဘို႔အသံုးအေဆာင္၊ လက္ေဆး ပိုးသတ္ရည္၊ ထီးမိုးစိုလာရင္ထည့္စရာစတာေတြပါ စနစ္တက်လုပ္ေပးထားတာကို အလြန္သေဘာက်တယ္။ ေဆးရံုထဲမွာ ဝိုင္ဖိုင္လည္းရတယ္။ Mediaid/Medicare ရသူေတြကပိုက္ဆံမကုန္ပါ။ Mediaid taxi ေခၚျပီး သြားၾကတယ္။ ေဆးရံုၾကီးက အေတာ္ၾကီးေတာ့ (မင္မိုဂရမ္) ရိုက္တဲ့ေနရာ အတိအက်မသိေသးလို႔ (ရီဆက္ပရွင္း) မွာ ဆင္းျပီး ေမးရေတာ့လည္း ေဆးရံုဘတ္စ္ကားကေန ေနရာအထိလိုက္ပို႔ေပးတယ္။ ေကာင္းတာေတြခ်ည္း ေရးျပတယ္ေတာ့ မထင္ေစလိုပါ။ ဒီတိုင္းျပည္မွာ စိတ္ဖိအားမ်ားစရာေတြကိုလည္း အလ်ဥ္းသင့္တိုင္းေရးပါတယ္။ Mediaid/Medicare ကို ေဒၚနယ္ထရမ့္က ျပင္ေတာ့မယ္။

ကင္ဆာကို ျပည္တည္နာေပါက္တာမ်ိဳးလို ေပ်ာက္သြားေအာင္ကုသလို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါ။ ကင္ဆာျဖစ္ျပီဆိုတာနဲ႔ ၅ ႏွစ္ အသက္ရွင္ႏွဳန္းကိုသာ တြက္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ကင္ဆာအမ်ားစုကို ေစာေစာသိလို႔ ေစာေစာေဆးကုသမႈ စနစ္တက် ခံယူေလ ရွင္ႏိုင္မ်ားေလေလျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ဆိုေပ်ာက္တယ္လို႔ေတာင္ ေျပာႏိုင္လာပါတယ္။ ေစာေစာသိေအာင္ ၾကိဳတင္ ေဆးစစ္တာလုပ္ဘို႔ လမ္းညႊန္သစ္ေတြလုပ္ေပးထားပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြက မတူတဲ့အယူအဆေတြရွိတယ္။ ႏွစ္ကာလ ေျပာင္းလာတာနဲ႔လဲ လမ္းညႊန္သစ္ေတြထုတ္ေပးပါတယ္။ ဒီစာမွာ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ဝက္က ထုတ္ထားတဲ့လမ္းညႊန္ျဖစ္ပါတယ္။

၁။ ရင္သားကင္ဆာ
လမ္းညႊန္ေဟာင္း = အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္ရင္ အမ်ိဳးသမီးတိုင္း Mammogram ႏွစ္စဥ္ရိုက္ပါ။
လမ္းညႊန္သစ္ = ၂ဝဝ၉ ကစျပီး USPSTF အဆိုအရ အသက္ ၅ဝ ကေနစျပီး Memogram ရိုက္ပါ။ ACS အဆိုအရ အရင္လမ္းညႊန္အတိုင္းသာလုပ္ပါ။ မိသားစုမွာ ရင္သားကင္ဆာရာဇဝင္ရွိသူတိုင္း ဆရာဝန္နဲ႔ေဆြးေႏြးပါ။

၂။ အဆုပ္ကင္ဆာ
လမ္းညႊန္ေဟာင္း = ေဆးလိပ္ေသာက္သူတိုင္း လူအစုလိုက္စစ္ေဆးျခင္း (ဆခရင္လုပ္ျခင္း) က အက်ိဳးမ်ားေစတယ္။
လမ္းညႊန္သစ္ = ၂ဝ၁၃ ကစျပီး USPSTF အဆိုအရ ေဆးလိပ္မ်ားမ်ားေသာက္သူေတြ အသက္ ၅၅ ေက်ာ္ရင္ CT scan လုပ္ပါ။

၃။ ေယာက္်ားဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ
လမ္းညႊန္ေဟာင္း = ေယာက္်ား အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္ရင္ PSA test + Rectal exam လုပ္ပါ။ အသက္ ၇၅ ေက်ာ္ရင္ မလို။
လမ္းညႊန္သစ္ = USPSTF အဆိုအရ PSA test မလို။ Rectal exam အစာေဟာင္းအိမ္ (စအိုကတဆင့္) လက္ေခ်ာင္းထည့္ စမ္းတာလုပ္ပါ။ ACS အဆို အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္ရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ေဆြးေႏြးပါ။

၄။ အေရျပားကင္ဆာ
လမ္းညႊန္ေဟာင္း = လူအစုလိုက္စစ္ေဆးျခင္း (ဆခရင္လုပ္ျခင္း) ကိုအားေပးတယ္။
လမ္းညႊန္သစ္ = USPFTF အဆို အဲလိုလုပ္ဘို႔မလိုပါ။ အသားအေရျဖဴသူေတြမွာ Melanoma အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားတယ္။ ACS အဆို ကိုယ့္ဖါသာ အေရျပားစစ္ၾကည့္ေနပါ။ ေျပာင္းလဲမႈထူးျခားတာေတြ႔ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။

၅။ သားအိမ္ဝ (ေခါင္း) ကင္ဆာ
လမ္းညႊန္ေဟာင္း = USPSTF အဆိုအရ အသက္ ၂၁ ႏွစ္ကေန ၆၅ ႏွစ္ၾကား အမ်ိဳးသမီးတိုင္း Pap smear စစ္ေဆးတာ ၃ ႏွစ္တခါ လုပ္ပါ။
လမ္းညႊန္သစ္ = လမ္းညႊန္ေဟာင္းအတိုင္း လိုက္နာပါ။ USPSTF အဆိုအရ စစ္ေဆးမႈလုပ္ရတာနည္းခ်င္သူေတြ အသက္ ၃ဝ ကေန ၆၅ ႏွစ္ၾကား Pap smear + HPV test တြဲျပီး ၅ ႏွစ္တခါလုပ္ပါ။
၆။ အူမၾကီးကင္ဆာ
လမ္းညႊန္ေဟာင္း = အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္သူတိုင္း Colonoscopy ကိရိယာနဲ႔စစ္ေဆးတာခံယူပါ။
လမ္းညႊန္သစ္ = USPSTF အဆိုအရ အသက္ ၅ဝ ကေန ၇၅ ႏွစ္ရွိသူ ေယာက္်ားမိန္းမတိုင္း အစုလိုက္စစ္ေဆးမႈခံယူပါ။ ၇၆ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္မလိုပါ။ မိသားစုရာဇဝင္မွာ အူမၾကီးကင္ဆာရွိထားရင္ ေစာျပီးစစ္ေဆးမႈခံယူပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၂-၂-၂ဝ၁၆
၂၂-၂-၂ဝ၁၇