STDs Basic လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္ေသာေရာဂါမ်ားအေျခခံ

ဒီစာကို ေဖ့စ္ဘြတ္မွာ တင္သင့္ မတင္သင့္ အၾကာၾကီး စဥ္းစားရပါတယ္။ ေရးထားတာ ၅ ႏွစ္ရွိပါျပီ။ တခ်ိဳ႕က ကြ်န္ေတာ့ ဘေလာ့ကေနကူယူျပီး တျခားမွာတင္ေနတာေတြရွိတယ္။ စာထက္ ပံုကိုအသားေပး တင္ၾကတာပါေတြ႔ရတယ္။ မၾကိဳက္ပါ။

လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြကိုေဆးပညာမွာ Sexually Transmitted Diseases (STDs) နဲ႔ Sexually Transmitted Infections (STIs) လို႔ အခုေခၚပါတယ္။ အရင္ကေတာ့ Venereal Diseases (VD) လို႔ ေခၚခဲ့တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆီမွာလဲ အရင္က ကာလသားေရာဂါ လို႔ ေခၚခဲ့ၿပီး၊ ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးဌာနေတာင္ ဒီနာမယ္နဲ႔ လုပ္ခဲ့ေသးတာ။ ကာလသားဆိုတာ လူပ်ိဳေပါက္ထက္ႀကီးၿပီး၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ အိမ္ေထာင္လဲမက်ေသးတဲ့ ေယာက္်ားသားေတြကိုေခၚတာပါ။ STDs ေတြက ကာလသားေတြသာမဟုတ္ဘူး၊ အရြယ္မေရြး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေမြးစကေလးေတြေတာင္ ကူးတာ။ ကာလသမီးအမ်ိဳးသမီးမ်ားေတြမွာပါ ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္မွာေပါ့ မဆင္ျခင္ၾကလို႔ တေယာက္ကေန ေနာက္တေယာက္ကို ကူးတာကိုး။

Venereal လို႔ ေခၚတာကလဲ Venus ဗီးနပ္စ္ ကေနလာတာပါ။ ေက်ာင္းသားေတြက ေသာၾကာၿဂိဳဟ္လို႔ သင္ၾကရမယ္။ စာဖတ္သူမ်ားကေတာ့ ဗီးနပ္စ္ကုိ အခ်စ္ နဲ႔ အလွကိုကိုယ္စားျပဳတဲ့ ေရာမနတ္သမီးလို႔ သိၾကမယ္။ ေရာမသာမကပါ၊ ဂရိနတ္သမီး အဖရိုဒိုက္နဲ႔ပါ ဆက္စပ္မႈ ရွိေသးတယ္။ လွလြန္းတယ္လို႔ နာမည္ႀကီးတဲ့ လက္ႏွစ္ဖက္ျပတ္ ေက်ာက္ဆစ္ ရုပ္ထု Aphrodite of Milos ကို Venus de Milo လို႔ ပိုသိၾကတယ္ မဟုတ္လား။ လွတာမက္ေတာ့ ညစာခက္ ဆိုသလို ေရာဂါက အေတာ္ကိုေၾကာက္ဘို႔ ေကာင္းတယ္။

ေဆးေတြမေပၚခင္ကဆို ကုရာနတၴိေရာဂါေတြလို႔ ထင္မွတ္ခဲ့ရေသးတယ္။ ဒီလိုေရာဂါေတြကုဘို႔ ပဌမဆံုးေဆးရံုကို ၁၇၄၆ က်မွ လန္ဒန္မွာစဖြင့္တယ္။ စပိန္ျပည္တြင္းစစ္ (၁၈၂ဝ-၂၃) ေခတ္ကေတာင္ ဒီေရာဂါမ်ိဳးဟာ ရန္သူ႔က်ည္ဆံလို ေၾကာက္ဘို႔ ေကာင္းတယ္လို႔ ပိုစတာေတြ ကပ္ခဲ့ၾကေသးတယ္။ လိင္ဆက္ဆံရာ အသံုးျပဳတဲ့ေနရာမွန္သမွ်မွာ ေရာဂါရတယ္။ လိင္အဂၤါ၊ ပါးစပ္၊ စအို။ ေနာက္ၿပီး မေအကေန ကေလး။ မူးယစ္ေဆး ေသြးျပန္ေၾကာထိုးနည္းေတြကေနပါ ကူးႏိုင္တယ္။ လိင္အဂၤါေတြမွာသာမဟုတ္ဘဲ တျခားေနရာေတြမွာပါ ေရာဂါရတတ္တယ္။ အဲလိုျဖစ္တာေတြကပိုဆိုးတယ္။ Systemic STDs တကိုယ္လံုးကို ျပန္႔တဲ့အဆင့္လို႔ ေခၚတာေတြက HIV, Hepatitis B (ဘီ) ပိုး၊ Hepatitis C (စီ) ပိုးနဲ႔ Herpes လိင္လမ္းေရယံုေတြ ျဖစ္တယ္။

လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေတြဆိုတာ -
(၁) Chlamydia trachomatis ပိုးေတြေၾကာင့္က အျဖစ္အမ်ားဆံုးလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီးယား) အျဖစ္မ်ားဆံုး STD ကို ေရးထားပါတယ္။

(၂) Gonorrhea ဂႏိုရီးယားက ဒုတိယအမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ Gonorrhea ဂႏိုေရာဂါ ကိုလဲေရးထားပါတယ္။

(၃) Syphilis ဆစ္ဖလစ္ ကိုလဲ ေရးထားပါတယ္။

(၄) Genital herpes လိင္လမ္းေရယံု ကိုလဲ ေရးထားပါတယ္။ ေရယံုဆိုတာ ကုိယ္ခႏၶာမွာ ျဖစ္တာတမ်ိဳး၊ ပါးစပ္တဝိႈက္ ျဖစ္တာတမ်ိဳး။ လိင္လမ္းမွာလဲ ျဖစ္ေသးတယ္။ (HSV-2) ဗိုင္းရပ္စ္ ကေနျဖစ္တာ။ အရည္ၾကည္ဖုေတြ ျဖစ္တယ္၊ နာတယ္၊ ယားတယ္။ ေမြးလာမယ့္ ကေလးကိုကူးႏိုင္တယ္။

(၅) ဗဂ်ိဳင္းနားေရာင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစတဲ့ (၃) မ်ိဳးထဲမွာ(ဂါ့ဒ္နီရဲလား ဗဂ်ိဳင္ႏိုက္တစ္)နဲ႔ (ကင္ဒီဒိုင္ေယးဆစ္) ေတြက လိင္နည္းနဲ႔မဆိုင္ဘဲ ျဖစ္ေပမဲ့ (ထြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္) ကေတာ့ လိင္ကေနကူးစက္တယ္။

(၆) Chancroid ရွန္ကာ ဆိုတာျဖစ္ရင္ လိင္အဂၤါမွာအနာ၊ အႀကိတ္ ေပၚလာမယ္။ ေပါင္ၿခံကအႀကိတ္ေတြ ေရာင္လာတယ္။

(၇) LymphogranulomaVenereum (LGV) ဆိုတာက တက္ေစ့ေတြ ေရာင္တာပါ။ လိင္အဂၤါမယ္ မနာတဲ့အနာျဖစ္လို႔ ဆစ္ဖလစ္နဲ႔ မွားတတ္တယ္။

(၈) Genital Warts (1) လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ (၁) နဲ႔ Genital Warts (2) လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ (၂) ေတြကိုလဲ ေရးထားပါတယ္။
Human Papillomavirus (HPV) လိင္လမ္းေၾကာင္း ႂကြက္ႏို႔ကေနတခ်ိန္မွာသားအိမ္ဝကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

(၉) အသည္းေရာင္ (ဘီ) ကိုေတာ့ အမ်ားၾကီးေရးထားပါတယ္။

(၁ဝ) HIV/AIDS ကို အမ်ားၾကီးေရးထားပါတယ္။

ဒီလိုကူးစက္ေရာဂါေတြကေနလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Pubic Lice သန္း။ Parasites ပါရာဆိုက္ ေခၚတယ္။ ဆီးစပ္ေမႊးမွာလဲ ဆံပင္ေတြမွာလို သန္းေတြ ရွိႏိုင္တယ္။ ပံုစံမတူတတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Crabs ေခၚတယ္။ ယားမယ္။ ဥေတြအုခ်တယ္။ ပြါးမယ္။ ကူးမယ္။ Scabies ဝဲ (ယားနာ)။ Mite ေခၚတယ္။ ဒါေပမဲ့ STD ဟုတ္ခ်င္မွဟုတ္မယ္။ ယားမယ္။ နီရဲလာမယ္။ ကူးမယ္။ Ring worm ေပြး။ တျခားေနရာကေပြးလဲ ဆီးစပ္ေနရာတဝိႈက္မွာ ျဖစ္ေနရင္ တေယာက္ကေနတေယာက္ ကူးမယ္။

Pelvic Inflammatory Disease (PID) တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါမ်ားေရာင္ျခင္း။ လိင္ကတဆင့္ကူးတာဟုတ္ခ်င္မွဟုတ္မယ္။ အေသအျခာေဆးမကုရင္ အမ်ိဳးမီးမွာကေလးမရတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းနာေနမယ္။ ကိုယ္ပူမယ္။ ဆက္ဆံရင္ နာမယ္။ ဆီးေအာင့္မယ္။ ၾကားရက္ ေသြးဆင္းမယ္။လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ဆက္ျဖစ္၊ ထပ္ျဖစ္ရာကေန အတြင္းအဂၤါေတြ (သားအိမ္ဝ၊ သားအိမ္၊ သားအိမ္ျပြန္၊ မ်ိဳးဥအိမ္နဲ႔ အတီးအတားကေနရာေတြ) ေရာင္တာ ျဖစ္တယ္။ Chlamydia နဲ႔ Gonorrhea ကေနလဲျဖစ္ေစတယ္။ ဆီးစပ္ေနရာနာမယ္။ တခုခုဆင္းမယ္။ Pelvic Inflammatory Disease (PID) အမ်ိဳးသမီးတင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါမ်ားေရာင္ျခင္း ကိုေရးထားပါတယ္။

STDs ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ။ လိင္မဆက္ဆံဘဲေနပါလို႔ေျပာတာ အမွန္ဆံုးဘဲ။ လက္ေတြ႔မက်လို႔ အၾကံေကာင္း ေပးတာကို လိုက္နာပါ။ အေဖၚကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေမးပါ။ ေဆးစစ္ၾကပါ။ (ကြန္ဒြမ္) အျမဲသံုးပါ။ လကၥဏာရွိရင္ ျမန္ျမန္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆးကုပါ။

 (ကြန္ဒြမ္) ကေနအကုန္လံုးကိုမကာကြယ္ႏိုင္ပါ။ (ကြန္ဒြမ္) ကေန Gonorrhea, Chlamydia, HIV နဲ႔ Trichomoniasis ေတြကိုေတာ့ ေကာင္းေကာင္းကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ Herpes, Syphilis နဲ႔ Genital warts ေတြကိုေတာ့ ေကာင္းေကာင္း မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။ (ကြန္ဒြမ္) မဖံုးတာကိုေတာ့ မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။ Crabs နဲ႔ Scabies ေတြကို လံုးဝ မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ အထူးသတိထားပါ။ ေစာေမြးတာ-ပ်က္တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အထဲကကေလးကိုထိခိုက္ႏိုင္တယ္။ အေသေမြးႏိုင္တယ္။ အေလးခ်ိန္မျပည့္ကေလးေမြးႏိုင္တယ္။ ကေလးမွာေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြ ရွိႏိုင္တယ္။

အမ်ားစုေရာဂါေတြက တခါျဖစ္ျပီး၊ ေရာဂါျပီးသြားသလို မျဖစ္ေစႏိုင္ပါ။ Gonorrhea, Syphilis, Chlamydia နဲ႔ Trichomoniasis ေတြကို ေဆးကုရင္ ရွိေနတာေတြ ေကာင္းသြားမယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ထပ္ျဖစ္ရင္ ေနာက္တခါ ေဆးထပ္ကုရလိမ့္မယ္။ ကိုယ္ကေဆးကုေပမဲ့ အေဖၚကေဆးမကုရင္ ျပန္ကူးလာမယ္။

- Vaginal Discharge ေမြးလမ္းေၾကာင္းမွ အျဖဴဆင္းျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/vaginal-itching.htm
- Vaginal itching မိန္းမကိုယ္ယားျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/vulvovaginitis.html
- Vulvovaginitis အမ်ိဳးသမီးအဂၤါေရာင္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/vaginal-itching.html
- Chlamydia (ကယ္လ္မီဒီးယား) အျဖစ္မ်ားဆံုး STD http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/chlamydia-std.html
- STDs Basic လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္ေသာေရာဂါမ်ားအေျခခံ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/stds-basic.html

Dr. တင့္ေဆြ