Beat the summer heat အပူဒဏ္ကာကြယ္ရန္
• အရိပ္ထဲမွာသာေနပါ။ နားႏိုင္သမွ် နားေနပါ။ အိမ္ထဲ-ေက်ာင္းထဲ-ရံုထဲ-ရံုးထဲမွာသာေနပါ။ ျပင္းထန္တဲ့အလုပ္မ်ိဳးေတြ ေရွာင္ထားပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ အဲယားကြန္နဲ႔ ေနပါ။ အျပင္မွာအလုပ္လုပ္ရလဲ အရိပ္ခိုတာ မၾကာခဏလုပ္ပါ။ ေနနဲ႔ေတြ႔ခ်ိန္ နည္းႏိုင္သမွ်နည္းေအာင္လုပ္ပါ။
• အျပင္ထြက္စရာရွိရင္ ျပင္ဆင္ပါ။ ခ်ည္ထည္ အက်ႌလက္ရွည္ဝတ္ပါ။ အနက္ေရာင္မသင့္ပါ။ ထီး၊ ဦးထုပ္၊ ခေမာက္ ေဆာင္းပါ။ ေနကာမ်က္မွန္တပ္ပါ။ ေရယူသြားပါ။ ေရကို ေအးေနေအာင္စီမံပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ေလေအးစက္ပါယာဥ္သံုးပါ။ ေရပန္း-ျဖန္းစရာသံုးႏိုင္ပါတယ္။
• ေရ တေနကုန္ေသာက္ပါ။ မဆာလည္းေသာက္ပါ။ ဆာလာျပီဆိုတာ ေရ + ဓါတ္ဆား ခမ္းလာလို႔ျဖစ္တယ္။ ORS ဓါတ္ဆားထုပ္ေသာက္ပါ။ သိပ္္ေအးတဲ့အရည္ကို မေသာက္ပါနဲ႔။ အစာအိမ္ၾကြက္တက္သလို ျဖစ္ေစႏိုင္လို႔ပါ။
• အနာသက္သာေဆးေတြနဲ႔ ဝမ္းႏုပ္ေဆးေတြကို သိပ္လိုမွသာေသာက္ပါ။
• ေရေအးနဲ႔သာ ေရခ်ိဳးပါ။ အဝတ္အစား ေခ်ာင္ခ်ိတာနဲ႔ ခ်ည္ထည္သာ ဝတ္ဆင္ပါ။ အသက္ၾကီးသူေတြ ပိုသတိထားပါ။ အရက္မေသာက္ပါနဲ႔။ မိုးေလဝသသတင္း နားေထာင္ေနပါ။ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို လိုက္နာပါ။
• အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြက ေခြ်းထြက္ေစတာသတိထားပါ။ ေရဓါတ္နည္းေစတယ္။
• အပူဒဏ္ခံရရင္ဘာေတြျဖစ္လာမလဲ၊ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ သိထားပါ။ သူမ်ားျဖစ္ရင္ အကူအညီေပးပါ။ Heat stroke အပူဒဏ္ဘယ္လိုခံမလဲစာေရးထားပါတယ္။
အေရျပားေျခာက္ေနရင္ ဘာလုပ္ရမလဲ
• အေၾကာင္းခံေဆးဝါးေတြဆိုရင္ ေဆးျဖတ္တာနဲ႔ သက္သာလာမယ္။
• Emollient ေဆး ေန႔စဥ္သံုးပါ။ Moisturizer စနစ္တက်သံုးပါ။ အေျပာ့စားေတြက Cetaphil lotion, Lubriderm lotion နဲ႔ AmLactin 12% lotion ေဆးေတြ။ အျပင္းစားေတြက Vaseline နဲ႔ Aquaphor ေတြျဖစ္တယ္။ Moisturizer နဲ႔ Foundation ေတြဟာ Sunscreen SPF 15 အနည္းဆံုးရွိသင့္တယ္။ ေနေကာင္းေကာင္း ထြက္ေနခ်ိန္ေတြ ေနေရာင္နဲ႔ ထိေတြ႔တာကို ေရွာင္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္ပါ။ Moisturize ကို ဘာလို႔သံုးရသလဲ။ ေရဟာ လူ႔အသက္ျဖစ္တယ္။ အေရျပားရဲ႕အသက္လဲျဖစ္တယ္။ အစိုဓါတ္က ေအာက္ေနအထက္ကို လာရတာျဖစ္တယ္။ ေရဓါတ္နည္းရင္ အေရျပား ေျခာက္ေသြ႔ေနလို႔ Moisturize သံုးရတယ္။
• အဲတာေတြနဲ႔ မရေသးရင္ (စတီရြိဳက္) ပါတဲ့လိမ္းေဆးေတြသံုးႏိုင္တယ္။ Hydrocortisone 1% cream (အေျပာ့စား), Pramosone 2.5% cream (အေျပာ့စား), Triamcinolone 0.1% cream (အလတ္စား), Clobetasol 0.05% cream (အျပင္းစား) ေတြျဖစ္တယ္။ စတီရြိဳက္စားေဆးက တာရွည္သံုးရင္ အေရျပားကို ပါးေစတယ္။
• ယားတယ္ဆိုရင္ Oral antihistamines (အင္တီဟစ္တမင္း) ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ Diphenhydramine (Benadryl), hydroxyzine (Vistaril, Atarax), Loratidine (Claritin) နဲ႔ Cetirizine (Zyrtec) ေတြေသာက္ႏိုင္တယ္။
• Vaseline တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္လိမ္းပါ။
• ေရခပ္ေႏြးေႏြးနဲ႔ခ်ိဳးပါ။
• ဆပ္ျပာ အေျပာ့စားသံုးပါ။ ဥပမာ Dove soapless cleanser, Aveeno cleanser, Cetaphil cleanser ေတြျဖစ္တယ္။
• အထူး Moisturizers ေတြကိုလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ (လက္တစ္အက္စစ္) ပါတဲ့ (Amlactin, Lac-Hydrin) နဲ႔ ယူရီယာပါတဲ့ (Urix or Carmol) ေတြျဖစ္တယ္။
• Mild moisturizers ေတြမွာ ေရေမႊးမပါတာက ေကာင္းတယ္။
• အစားအေသာက္မွာ လံုေလာက္မွ်တေအာင္ စားသံုးရမယ္။
• Omega-3 (အိုမီဂါ သရီး) နဲ႔ ဗီတာမင္ (ေအ) ေကာင္းတယ္။
Calamine lotion လိမ္းေဆးက အေရျပားမွာအေနရခက္တာေတြကို သက္သာေဆးတယ္။ ယားတာသက္သာမယ္။ အင္းဆက္လို အေကာင္ကိုက္တာ သက္သာမယ္။ ေဆးနဲ႔မတည့္သူက မသံုးရပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနခ်ိန္၊ ကေလး ႏို႔တိုက္ေနခ်ိန္ေတြမွာ မသံုးရပါ။ မ်က္စိထဲမဝင္ရ။ အေရျပားႏုကိုမလိမ္းရပါ။ ၆ ေလေအာက္ကေလးေတြကို မသံုးရပါ။ ေဆးနဲ႔မတည့္ရင္ ေဆးလိမ္းရာမွာ နီရဲျပီး ယားလာမယ္။ သိပ္ဆိုးရင္ အသက္ရွဴခက္တာျဖစ္မယ္။
ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ေတာ့ သဘာဝသနပ္ခါးစစ္စစ္ထက္ေကာင္းတာ မရွိပါ။ သခြါးသီးလို အသီးအႏွံေတြ သံုးတာကလဲ ေၾကာ္ျငာေကာင္းေကာင္း တံဆိပ္လွလွေလးေတြနဲ႔ ေစ်းၾကီးၾကီးေပးရတာေတြထက္ အစစ္ကိုသာသံုးပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၅-၆-၂ဝ၁၅
• အျပင္ထြက္စရာရွိရင္ ျပင္ဆင္ပါ။ ခ်ည္ထည္ အက်ႌလက္ရွည္ဝတ္ပါ။ အနက္ေရာင္မသင့္ပါ။ ထီး၊ ဦးထုပ္၊ ခေမာက္ ေဆာင္းပါ။ ေနကာမ်က္မွန္တပ္ပါ။ ေရယူသြားပါ။ ေရကို ေအးေနေအာင္စီမံပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ေလေအးစက္ပါယာဥ္သံုးပါ။ ေရပန္း-ျဖန္းစရာသံုးႏိုင္ပါတယ္။
• ေရ တေနကုန္ေသာက္ပါ။ မဆာလည္းေသာက္ပါ။ ဆာလာျပီဆိုတာ ေရ + ဓါတ္ဆား ခမ္းလာလို႔ျဖစ္တယ္။ ORS ဓါတ္ဆားထုပ္ေသာက္ပါ။ သိပ္္ေအးတဲ့အရည္ကို မေသာက္ပါနဲ႔။ အစာအိမ္ၾကြက္တက္သလို ျဖစ္ေစႏိုင္လို႔ပါ။
• အနာသက္သာေဆးေတြနဲ႔ ဝမ္းႏုပ္ေဆးေတြကို သိပ္လိုမွသာေသာက္ပါ။
• ေရေအးနဲ႔သာ ေရခ်ိဳးပါ။ အဝတ္အစား ေခ်ာင္ခ်ိတာနဲ႔ ခ်ည္ထည္သာ ဝတ္ဆင္ပါ။ အသက္ၾကီးသူေတြ ပိုသတိထားပါ။ အရက္မေသာက္ပါနဲ႔။ မိုးေလဝသသတင္း နားေထာင္ေနပါ။ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို လိုက္နာပါ။
• အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြက ေခြ်းထြက္ေစတာသတိထားပါ။ ေရဓါတ္နည္းေစတယ္။
• အပူဒဏ္ခံရရင္ဘာေတြျဖစ္လာမလဲ၊ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ သိထားပါ။ သူမ်ားျဖစ္ရင္ အကူအညီေပးပါ။ Heat stroke အပူဒဏ္ဘယ္လိုခံမလဲစာေရးထားပါတယ္။
အေရျပားေျခာက္ေနရင္ ဘာလုပ္ရမလဲ
• အေၾကာင္းခံေဆးဝါးေတြဆိုရင္ ေဆးျဖတ္တာနဲ႔ သက္သာလာမယ္။
• Emollient ေဆး ေန႔စဥ္သံုးပါ။ Moisturizer စနစ္တက်သံုးပါ။ အေျပာ့စားေတြက Cetaphil lotion, Lubriderm lotion နဲ႔ AmLactin 12% lotion ေဆးေတြ။ အျပင္းစားေတြက Vaseline နဲ႔ Aquaphor ေတြျဖစ္တယ္။ Moisturizer နဲ႔ Foundation ေတြဟာ Sunscreen SPF 15 အနည္းဆံုးရွိသင့္တယ္။ ေနေကာင္းေကာင္း ထြက္ေနခ်ိန္ေတြ ေနေရာင္နဲ႔ ထိေတြ႔တာကို ေရွာင္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္ပါ။ Moisturize ကို ဘာလို႔သံုးရသလဲ။ ေရဟာ လူ႔အသက္ျဖစ္တယ္။ အေရျပားရဲ႕အသက္လဲျဖစ္တယ္။ အစိုဓါတ္က ေအာက္ေနအထက္ကို လာရတာျဖစ္တယ္။ ေရဓါတ္နည္းရင္ အေရျပား ေျခာက္ေသြ႔ေနလို႔ Moisturize သံုးရတယ္။
• အဲတာေတြနဲ႔ မရေသးရင္ (စတီရြိဳက္) ပါတဲ့လိမ္းေဆးေတြသံုးႏိုင္တယ္။ Hydrocortisone 1% cream (အေျပာ့စား), Pramosone 2.5% cream (အေျပာ့စား), Triamcinolone 0.1% cream (အလတ္စား), Clobetasol 0.05% cream (အျပင္းစား) ေတြျဖစ္တယ္။ စတီရြိဳက္စားေဆးက တာရွည္သံုးရင္ အေရျပားကို ပါးေစတယ္။
• ယားတယ္ဆိုရင္ Oral antihistamines (အင္တီဟစ္တမင္း) ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ Diphenhydramine (Benadryl), hydroxyzine (Vistaril, Atarax), Loratidine (Claritin) နဲ႔ Cetirizine (Zyrtec) ေတြေသာက္ႏိုင္တယ္။
• Vaseline တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္လိမ္းပါ။
• ေရခပ္ေႏြးေႏြးနဲ႔ခ်ိဳးပါ။
• ဆပ္ျပာ အေျပာ့စားသံုးပါ။ ဥပမာ Dove soapless cleanser, Aveeno cleanser, Cetaphil cleanser ေတြျဖစ္တယ္။
• အထူး Moisturizers ေတြကိုလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ (လက္တစ္အက္စစ္) ပါတဲ့ (Amlactin, Lac-Hydrin) နဲ႔ ယူရီယာပါတဲ့ (Urix or Carmol) ေတြျဖစ္တယ္။
• Mild moisturizers ေတြမွာ ေရေမႊးမပါတာက ေကာင္းတယ္။
• အစားအေသာက္မွာ လံုေလာက္မွ်တေအာင္ စားသံုးရမယ္။
• Omega-3 (အိုမီဂါ သရီး) နဲ႔ ဗီတာမင္ (ေအ) ေကာင္းတယ္။
Calamine lotion လိမ္းေဆးက အေရျပားမွာအေနရခက္တာေတြကို သက္သာေဆးတယ္။ ယားတာသက္သာမယ္။ အင္းဆက္လို အေကာင္ကိုက္တာ သက္သာမယ္။ ေဆးနဲ႔မတည့္သူက မသံုးရပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနခ်ိန္၊ ကေလး ႏို႔တိုက္ေနခ်ိန္ေတြမွာ မသံုးရပါ။ မ်က္စိထဲမဝင္ရ။ အေရျပားႏုကိုမလိမ္းရပါ။ ၆ ေလေအာက္ကေလးေတြကို မသံုးရပါ။ ေဆးနဲ႔မတည့္ရင္ ေဆးလိမ္းရာမွာ နီရဲျပီး ယားလာမယ္။ သိပ္ဆိုးရင္ အသက္ရွဴခက္တာျဖစ္မယ္။
ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ေတာ့ သဘာဝသနပ္ခါးစစ္စစ္ထက္ေကာင္းတာ မရွိပါ။ သခြါးသီးလို အသီးအႏွံေတြ သံုးတာကလဲ ေၾကာ္ျငာေကာင္းေကာင္း တံဆိပ္လွလွေလးေတြနဲ႔ ေစ်းၾကီးၾကီးေပးရတာေတြထက္ အစစ္ကိုသာသံုးပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၅-၆-၂ဝ၁၅
Comments
Post a Comment