Respiratory tract infections (2) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၂)

Chest infections အသက္ရွဴလမ္းေရာင္ျခင္း
1. Bronchiolitis ေလျပြန္ငယ္ေလးေတြ ေရာင္တာ ကေလးေတြမွာသာ ျဖစ္တယ္။ အသက္ရွဴတာ ျမန္မယ္၊ ကိုယ္ပူမယ္။
2. Bronchitis ေလျပြန္ အလတ္စားေတြ ေရာင္တာကိုသာ Chest infection လို႔ ေခၚတာမ်ားတယ္။ အေအးမိရာကေန ဆက္ျဖစ္တတ္တယ္။ အေပၚပိုင္းကေန ေအာက္ဆင္း ေရာင္လာတာ။ ေခ်ာင္းတိုး၊ ဖ်ား၊ ေနမေကာင္း။
3. Bronchiectasis နာတာရွည္ ကေန ဆိုးလာတယ္။ Antibiotics ေပးရမယ္။

4. Pneumonia ႏူမိုးနီးယား။ ကိုယ္ပူ၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ အသက္ရွဴမဝ၊ ေနမေကာင္း၊ ရင္ပတ္နာ၊ ဆိုးဝါရင္ ေဆးရံုတက္ရမယ္။ အသက္ကိုပါ ရန္ရွာႏိုင္တယ္။
5. Pleurisy အဆုပ္ကို ဖံုးထားတဲ့ အလႊာေရာင္တာက နာမယ္။ တျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ နာတာနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။ ဥပမာ pulmonary embolus အဆုပ္-ေသြးေၾကာထဲ အခဲပိတ္တာ။
6. Tuberculosis တီဘီ၊ သပ္သပ္ေရးထားပါတယ္။

Chest infections အသက္ရွဴလမ္းေရာင္ျခင္းေတြထဲက Bronchiolitis ေလျပြန္ငယ္ေလးေတြ ေရာင္တာ၊ Bronchitis ေလျပြန္ အလတ္စားေတြ ေရာင္တာ Bronchiectasis နာတာရွည္ ကေန ဆိုးလာတာေတြကို တပုဒ္ေရးပါမယ္။ တီဘီ၊ သပ္သပ္ေရးထားပါတယ္။

Pleurisy (Pleuritis) အဆုပ္ဖံုးအလႊာ ေရာင္ျခင္း
အဆုပ္ေတြကို Pleura အလႊာ ႏွစ္ထပ္နဲ႔ ဖံုးထားတယ္ အလႊာက Sac အိတ္လိုျဖစ္ျပီး အထဲမွာ အရည္ပါးပါးေလး အျမဲရွိေနတယ္။ အသက္ အရွဴ-အထုတ္ လုပ္လို႔ လႈတ္ရွားတဲ့အခါ (၁) ႏွလံုး၊ (၂) (ဒိုင္ယာဖရမ္) ေခၚတဲ့ ဗိုက္နဲ႔ ရင္ေခါင္းကို ပိုင္းထားတဲ့ ၾကြက္သားၾကီး၊ (၃) နံရိုးေတြရွိတဲ့ ရင္ပတ္နံရံေတြနဲ႔ ထိခိုက္ ပြန္းပဲ႔တာ မျဖစ္ေစေအာင္ အရည္ ရွိေနရတာပါ။ အိတ္ေရာင္တာကို Pleurisy (ပလူရယ္စီ) လို႔ ေခၚတယ္။ နဲနဲျဖစ္ရင္ ေပ်ာက္သြားႏိုင္တယ္။ အမာရြတ္ က်န္ရစ္မယ္။

ဘာလို႔ ျဖစ္ရသလဲ
Viral infection (ဗိုင္းရပ္စ္) ေၾကာင့္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ရတယ္။ Bacteria, ဗက္တီးရီးယား၊ Fungus ဖန္းဂတ္စ္၊ Tuberculosis တီဘီ၊ Parasites (ပါရာဆိုက္) ေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္တယ္။ Mesothelioma ကင္ဆာကေန ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ Lupus, Rheumatoid arthritis, Sarcoid disease, Scleroderma ေရာဂါေတြကေနလဲ ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

Broken ribs နံရိုးခိုက္မိလို႔လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Pancreatitis, Peritonitis, Pus under the diaphragm ေရာဂါေတြ ကေနလဲ ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Methotrexate နဲ႔ Penicillin ေဆးေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

တျခားအေၾကာင္းေတြလဲ ရွိေသးတယ္။ Uremia ေကာက္ကပ္အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့တာ၊ Blood clot in lung အဆုပ္ထဲ ေသြးေၾကာ ပိတ္တာ၊ Radiation therapy ဓါတ္ကင္တာ၊ Sickle cell disease ေသြးအားနည္းေရာဂါ၊ Chemotherapy drugs ကင္ဆာေဆး၊ Asbestos မ်က္ႏွာက်က္လုပ္ အမံႈေတြဝင္တာ နဲ႔ HIV ပိုးဝင္တာေတြကေနလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

ဘယ္လို ခံစားရမလဲ
• ေရာင္ေနတဲ့ အလႊာႏွစ္ထပ္ ထိခိုက္ၾကလို႔ နာတယ္။ Sharp or stabbing pain in the chest စူးရွျပီး ထိုးသလို ရင္ပတ္နာတာက လကၡဏာတရပ္ဘဲ။ အသက္ျပင္းျပင္း ရွဴရင္၊ ေခ်ာင္းဆိုးရင္၊ ႏွာေခ်ရင္၊ ရယ္ေမာရင္ နာတာ ပိုဆိုးမယ္။
• Shortness of breath အသက္ရွဴေအာင့္၊
• Cough ေခ်ာင္းဆိုး၊ ေခ်ာင္းေျခာက္လဲျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ သလိပ္ နဲ႔ ေသြးလဲ ပါႏိုင္တယ္၊
• Fever and chills ကိုယ္ပူ၊ ခ်မ္း၊
• Rapid, shallow breathing အသက္ရွဴျမန္၊
• Unexplained weight loss လူကပိန္လာ၊
• Sore throat followed by pain and swelling in the joints လည္ေခ်ာင္းေတြ အဆစ္ေတြနာ၊
• Diarrhea ဝမ္းပ်က္၊
• Ventricular tachycardia ႏွလံုးခုန္ျမန္၊
• Erectile dysfunction ေယာက္်ား အဂၤါသန္မာမႈနည္း၊
• Vomiting blood အန္တဲ့အထဲ ေသြးစပါ၊
• Vaginal discharge ေမြးလမ္းက အျဖဴဆင္း၊
• Shortness of breath အသက္ရွဴမဝျဖစ္မယ္၊

Physical examination ဆရာဝန္က ေမးျမန္း-စစ္ေဆးတာေတြ အကုန္လုပ္မယ္၊ Blood pressure ေသြးဖိအား၊ Heart rate ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္း၊ Respiratory rate အသက္ရွဴႏွဳန္း၊ Temperature ကိုယ္ပူခ်ိန္၊ X-ray chest ဓါတ္မွန္ နဲ႔ Electrocardiogram (ECG) ရိုက္ႏိုင္တယ္။ Blood test ေသြးထဲက ေအာက္စီဂ်င္ အေျခအေန စစ္ႏိုင္တယ္။

နာတာသက္သာေအာင္ Indomethacin (Indocin), or Naproxen (Naprosyn), Ibuprofen (Motrin) နဲ႔ Aspirin ေတြ ေသာက္ႏိုင္တယ္။ ဒါနဲ႔ မသက္သာေသးရင္ Codeine, Hydrocodone (Vicodin), or Oxycodone (Percocet) ေတြ လိုႏိုင္တယ္။ အေရမ်ားေနရင္ စုတ္ထုတ္ရမယ္။ Viral infections ေၾကာင့္ ျဖစ္တာဆိုရင္ တပါတ္နဲ႔ ေပ်ာက္ပါမယ္။ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းခံအလိုက္ ေဆးကုသမႈေတြလိုမယ္။

• Respiratory tract infections (1) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၁) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-1.html
• Respiratory tract infections (2) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၂) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-2-pleurisy.html
• Respiratory tract infections (3) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၃) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-3.html
• Respiratory tract infections (4) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၄) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-4.html

Dr. တင့္ေဆြ