Rheumatic skin disease အေရျပားေလးဖက္နာ

၁။ ျဖစ္တဲ့သူက အသက္ ၆၁ ႏွစ္ပါ အေရျပားေလးဘက္နာအေျကာင္းလဲ တင္ေပးပါဆရာ တခါမွမျကားဖူးထားေသးလို႔ပါ

၂။ အရင္က ကြၽန္ေတာ္မၾကားဖူးေသာေရာဂါအေၾကာင္းေလးေမးပါရေစ။ ကြၽန္ေတာ့္တူမေလး အသက္ ၂၄ ႏွစ္၊ ေလးဘက္နာျဖစ္တာ ၃ႏွစ္ေလာက္႐ွိၿပီဆရာ။ အစကေတာ့႐ိုး႐ိုးေလးဘက္နာလို႔ပဲသိခဲ့ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၉ လ ေလာက္ကမွ အေရျပားေလးဘက္နာမွန္းသိရပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာေဆးေတာ္ေတာ္ကုၿပီးပါၿပီ။ မသက္သာဘူးဆရာ။ အေရျပားေလးဘက္နာေရာဂါရဲ႕အေၾကာင္းကို ေက်းဇူးျပဳ၍ အေသးစိတ္႐ွင္းျပေပးပါဆရာ။

အေရျပားေလးဘက္နာ အရပ္ေခၚအသံုးကို ခဏခဏေမးၾကတယ္။ ဆရာဝန္ေတြမွာ ေခါင္းရႈတ္ရပါတယ္။ ေရာဂါေဗဒမွာ Rheumatic Manifestations of Skin Disease လို႔ေတာ့ရွိပါတယ္။ ရူမက္တစ္ေရာဂါကေန အေရျပားကို သက္ေရာက္တာေတြကို ေခၚပါတယ္။

၁။ Rheumatoid Arthritis ရူမတြိဳက္ အဆစ္နာ၊
၂။ Rheumatoid Nodules ရူမတြိဳက္ အက်ိတ္၊
၃။ Rheumatoid Vasculitis ရူမတြိဳက္ ေသြးေၾကာေရာင္ျခင္း၊
၄။ Granulomatous Dermatitis အေရျပားေရာင္ျခင္းေတြရွိတယ္။

ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြကေတာ့ TNFa ေဆးနဲ႔ Interferon ေဆးေတြကေန Cutaneous lupus အေရျပား (လူးပတ္စ္) ေရာဂါကို အစပ်ိဳးေစတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တာနဲ႔ဆက္စပ္ေနတယ္။ Rheumatoid arthritis ေလးဘက္နာအဆစ္ေရာင္ ေရာဂါနဲ႔ Cutaneous lupus erythematosus (CLE) ေရာဂါ၊ (SLE) ေရာဂါ၊ Dermatomyositis ေရာဂါနဲ႔ Systemic sclerosis ေရာဂါေတြက ဆင္တယ္။

ေဆးကုရတာ အင္မတန္ခက္တယ္။ မထိေရာက္တာကမ်ားတယ္။
- Topical corticosteroids နဲ႔ Calcineurin inhibitors လိမ္းေဆးေတြက ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့အေရျပားကေန စုပ္ယူတာနည္းလို႔ အက်ိဳးျဖစ္တာသိပ္မသိသာဘူး။
- Phototherapy အလင္းေရာင္ေပးကုသနည္းကေန အေရျပားကို ႏူးညံ့ေစႏိုင္တယ္။ ထူေနတာ ပါးလာေစႏိုင္တယ္။
- ေနေရာင္ေရွာင္ရမယ္။ Sunscreens ေနေလာင္ခံသံုးရမယ္။ သူတို႔မွာ ေနေရာင္ရတာနည္းလို႔ ဗီတာမင္ဒီနည္းေနမယ္။ ဗီတာမင္ဒီ ေဆးေသာက္ရမယ္။
- Topical calcineurin inhibitors ေဆးလိမ္းႏိုင္တယ္။
- Hydroxychloroquine <6.5 mg/kg/day ေဆးေပးႏိုင္တယ္။
- Quinacrine 50–100 mg/day ေဆးေပးႏိုင္တယ္။
- Antimalarial ငွက္ဖ်ားေဆးလည္းသံုးတာမ်ားတယ္။
- Thalidomide ေဆးကိုလည္းသံုးတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ဆိုးတယ္။

- Systemic immunosuppressive agents လို႔ေခၚတဲ့ ခုခံအားစနစ္ကိုသက္ေရာက္ေစတဲ့ေဆးေတြ ဥပမာ Corticosteroids, Methotrexate, Cyclophosphamide နဲ႔ Cyclosporine ေဆးေတြေပးရင္ တိုးတက္လာတာ ေတြ႔ရတယ္။
- D-penicillamine ေဆးကိုေတာ့ ဆရာဝန္ေတြအျမင္မတူၾကပါ။
- Mycophenolate mofetil နဲ႔ Corticosteroids တြဲေပးနည္းကို မၾကာခင္ကစမ္းသပ္ေတာ့ တိုးတက္မႈရွိတာေတြ႔တယ္။
- အေရျပားမွာျဖစ္တာေတြအျပင္ ေသြးေၾကာမွာျဖစ္လာလည္းရွိတယ္။ အနာေပါက္တယ္။ ကုသရတာခက္တယ္။ Intravenous iloprost ထိုးေဆးကို အသိအမွတ္ျပဳထားတယ္။

ေရာဂါျပီးစနစ္ကေမာက္ကမျဖစ္လို႔ဒီလိုေရာဂါမ်ိဳးေတြျဖစ္ပါတယ္။ အဲလိုျဖစ္ေနရင္ ကိုယ္ပိုင္အရာေတြကို ရန္သူလို သေဘာထားျပီး တိုက္ထုတ္ေနေတာ့မယ္။ ေသြးထဲမွာ Autoantibodies ေအာတိုအင္တီေဘာ္ဒီေတြရွိေနမယ္။
Rheumatic diseases ရူမက္တစ္ေရာဂါေတြထဲမွာ rheumatoid arthritis ရူမက္တစ္အဆစ္နာ (ေလးဘက္နာ)၊ lupus (လူးပတ္စ္) ေရာဂါ၊ dermatomyositis အေရျပားနာတမ်ိဳးနဲ႔ scleroderma အေရျပာမေရာဂါေတြပါဝင္တယ္။

ေရာဂါအမည္တပ္ႏိုင္ေအာင္ ANA, C&P ANCA, LP, and CFS စစ္ေဆးနည္းေတြလုပ္ႏိုင္တယ္။

Corticosteroids ေကာ္တီကိုစတီရြိဳက္ေခၚ Steroids စတီရြိဳက္ေဆးေတြကေန ေရာဂါျပီးစနစ္ကို ႏွိမ္ထားေပးလို႔ သံုးရတယ္။ ဥပမာ Prednisone ေဆး။ ေရရွည္သံုးရင္ ေဘးထြက္ဆိုက်ိဳးေတြကိုေတာ့ သတိထားရမယ္။ Methotrexate ေဆးကိုလည္းသံုးတယ္။ အေရျပားမွာျဖစ္တာေတြကို sunscreens ေနေလာင္ခံေဆး၊ cortisosteroid-containing ေကာ္တီကိုစတီရြိဳက္ပါလိမ္းေဆးေတြက အက်ိဳးမရွိတာမ်ားတယ္။ lupus skin disease ဆိုရင္ေတာ့ အဲလို လိမ္းေဆးေတြက အေထာက္အကူေပးႏိုင္တယ္။ စားေဆးပါေပးရတယ္။ hydroxychloroquine ငွက္ဖ်ားေဆးလည္းေပးႏိုင္တယ္။

တကိုယ္လံုးမွာ လူးပတ္စ္ျဖစ္တာကို (SLE) လို႔ေခၚျပီး အေရျပားမွာသာျဖစ္တာကို Cutaneous Lupus Erythematosus (CLE) လို႔ေခၚတယ္။ အေရျပားမွာျဖစ္တာကို Sunscreens ေနေလာင္ခံလိမ္းႏိုင္တယ္။ ေနေရာင္ကိုေရွာင္ရမယ္။ Vitamin D ဗီတာမင္ (ဒီ) ေပးရမယ္။ Calcineurin inhibitors ေဆးလိမ္းႏိုင္တယ္။ အမာရြတ္ျဖစ္စဥ္ရွိတဲ့ ဆိုးတဲ့သူကို hydroxychloroquine <6.5 mg/kg/day ေပးတယ္။ quinacrine 50–100 mg/day ေဆးကိုလည္းတြဲေပးတတ္တယ္။ ငွက္ဖ်ားေဆးေပးရင္ ၆၁% သက္သာတာေတြ႔ရတယ္။ Lenalidomide ေဆးကိုစမ္းသံုးေနတယ္။ Thalidomide ေဆးကိုလည္းသံုးတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးသတိထားရမယ္။ sensory axonal neuropathy အာရံုေၾကာထိခိုက္ႏိုင္တယ္။

Scleroderma အေရျပားမာတာကို corticosteroids နဲ႔ calcineurin inhibitors လိမ္းေဆးေတြသံုးႏိုင္တယ္။ Phototherapy အလင္းေရာင္ေပးနည္းလည္းသံုးတယ္။ Systemic immunosuppressive agents ခုခံအား ႏွိမ္ေဆးေတြလည္းသံုးရတယ္။ corticosteroids, methotrexate, cyclophosphamide နဲ႔ cyclosporine ေဆးေတြ ျဖစ္တယ္။ D-penicillamine ေဆးထိေရာက္မႈကိုျငင္းခုန္ေနတယ္။

Rheumatoid Arthritis ေလးဘက္နာ၊ Rheumatoid Nodules ေလးဘက္နာအက်ိတ္ေတြရွိသူေတြထဲက RA စမ္းေတြ႔သူ ၂ဝ-၃ဝ% ရွိတယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာပိုမ်ားတယ္။ leflunomide, methotrexate, TNF-inhibitors နဲ႔ aromatase inhibitor (ရင္သားကင္ဆာေဆး) ေတြေပးႏိုင္တယ္။ Rheumatoid Vasculitis ေလးဘက္နာေသြးေၾကာေရာင္တာလည္း ရွိတယ္။ Interstitial granulomatous dermatitis (IGD) ေက်ာက္ကပ္ေရာင္တာလည္းရွိတယ္။ NSAIDS, prednisone, dapsone, colchicine, oral tacrolimus နဲ႔ TNF-inhibitors ေဆးေတြေပးတယ္။

- Multiple sclerosis မာလ္တီပယ္ စကယ္လရိုးဆစ္
- Pregnancy and Rheumatism ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ႏွင့္ ေလးဘက္နာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/pregnancy-and-rheumatism.html
- Rheumatic skin disease အေရျပားေလးဘက္နာ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/01/rheumatic-skin-disease.html
- Rheumatism (1) ေလးဘက္နာ (၁) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/rheumatism-1.html
- Rheumatism (2) ေလးဘက္နာ (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/rheumatism-2.html
- Scleroderma (စကယ္လရိုဒါးမား) အေရျပားမာတဲ့ေရာဂါ
- SLE ထူးျခားတဲ့ေရာဂါ https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/sle.html
- Systemic Sclerosis စကယ္လယ္ရိုးဆစ္ေရာဂါ Systemic Sclerosis

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁ဝ-၉-၂ဝ၁၆၁ဝ-၉-၂ဝ၁၇

၂၈-၁၁-၂၀၁၉