အာဖကန္ ႏွင့္ အေမရိကန္
အာဖကန္စၥတန္နဲ႔ ယူအက္စ္ေအတို႔ရဲ႕ ျပိဳင္မႈက ၁၁-၉-၂၀၀၁ ေန႔မွာ နယူေယာက္ျမိဳ႕က ကုန္သြယ္ေရးတာဝါၾကီး ႏွစ္ခုကို ေလယာဥ္ေတြနဲ႔ ဖ်က္ဆီးခဲ့တာကေန စတင္ပါတယ္။ အေမရိကန္လူမ်ိဳး ၂၉၇၇ ေယာက္ ေသဆံုးခဲ့ရတယ္။
အိုဆာမာဘင္လာဒင္ လက္ခ်က္။ သူက အယ္လ္ကိုင္ဒါ အစၥလားမစ္ အုပ္စုေခါင္းေဆာင္။ အာဖကန္စၥတန္မွာ ေျခခ်ထားတဲ့ တာလီဘန္အဖြဲ႔က သူ႔ကိုအကာအကြယ္ေပထားတာ။ ဘင္လာဒင္ကို လႊဲေပးခိုင္းတာကို ျငင္းဆန္ကတည္းက တိုက္ပြဲေတြ စတယ္။ ၇-၁၀-၂၀၀၁ ကေန ကေန႔အထိ။ အေမရိကန္ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြကပါ ေလေၾကာင္းတိုက္ပြဲမွာ ပါၾကတယ္။ ေလေၾကာင္းကေန ဗံုးေတြနဲ႔ တိုက္ခိုက္ေနစဥ္ အာဖကန္အစိုးရ ျပဳတ္မက်ေအာက္လည္း လုပ္ရေသးတယ္။ တာလီဘန္ က်ဆင္းသြားတယ္။ ေပ်ာက္ကြယ္သြားတာေတာ့ မဟုတ္ပါ။
၁၈ ႏွစ္ၾကာျပီျဖစ္ေပမဲ့ တိုက္ပြဲရည္မွန္းခ်က္ မေရာက္ႏိုင္ေသးပါ။ ၁၉၉၆ အထိ တာလီဘန္ေတြက ကာဗူးလ္ျမိဳ႕ေတာ္အထိ ေနရာယူထားႏိုင္ခဲ့တယ္။ အာဖကန္တိုင္ျပည္ထဲ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားကို အုပ္စီးထားႏိုင္ခဲ့တယ္။ လူျမင္ကြင္းမွာ ျပန္ေပးဆြဲသူေတြကို သတ္ျဖတ္စီရင္ျပခဲ့တယ္။ ဘိန္းနဲ႔ မူးယစ္ေဆး ကုန္သြယ္မႈ၊ ေရနံတြင္းနဲ႔ အခြန္ေကာက္တာေတြကေန ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာရခဲ့ၾကတယ္။
၂၀၁၄ မွာ ေနတိုးအဖြဲ႔က စစ္ဆင္ေရးေတြကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္တယ္။ အာဖကန္အစိုးရကသာ တာလီဘန္ကို ဆက္တိုက္ေနရတယ္။ အဲေတာ့ အာဖကန္မွာ တာဘီဘန္ေတြ ေျခကုပ္ျပန္ယူလာၾကတယ္။
ယူအက္ကမတိုက္ခင္ ႏွစ္ ၂၀ ကလည္းက အဖာကန္မွာ စစ္ပြဲေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေနခဲ့တာပါ။ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္မွာ ဆိုဗီယက္တပ္ေတြ ဝင္ျပီး ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရကိုကူညီတာကေန စတယ္။ မူဂ်ာဟစ္ဒင္ေတြ ေပၚလာတယ္။ ယူအက္စ္၊ ပါကစၥတန္၊ တရုပ္နဲ႔ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားတို႔က ေထာက္ခံကူညီၾကတယ္။
၁၉၈၉ မွာ ဆိုဗီယက္တပ္ေတြ ျပန္ရုပ္တယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္တယ္။ တာလီဘန္ ေပၚလာတယ္။ သူတို႔ေပၚကာစ ၁၉၉၄ မွာ ပါကစၥတန္ေျမာက္ပိုင္းနယ္စပ္မွာ။ အမွန္က တာလီဘန္ဆိုတာ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားမွာရွိတဲ့ ျပင္းထန္တဲ့အစၥလမ္ ဘာသာသင္ ေက်ာင္းေတြကျဖစ္တယ္။ သူတို႔က ရွာရီယာဥပေဒလိုက္တယ္။ ဘင္လာဒင္ကလည္း ေဆာ္ဒီႏိုင္ငံသား။ ဘင္လာဒင္ဟာ ပါကစၥတန္မွာ စီးနင္းသတ္ျဖတ္ခံရတယ္။
၂၀၀၉ ဘာရက္ကိုဘားမားလက္ထက္ အာဖကန္မွာ အေမရိကန္ စစ္သား တသိန္းထိထားခဲ့တယ္။ အဲတာေၾကာင့္သာ တာလီဘန္ေတြ ထြက္ေျပးရတာ။ အခုေတာ့ တာလီဘန္ေတြက ပါကစၥတန္မွာ ခိုလံႈေနၾကရျပီ။ ဆူဆိုဒ္နည္းနဲ႔ ဆက္ျပီးလုပ္ၾကတယ္။
အာဖကန္စစ္သား ဘယ္ေလာက္ထိေသျပီးသလဲ။ အာဖကန္သမတ အဆိုအရ ၂၀၁၄ ကေန ေရတြက္ရင္ ၄၅၀၀၀ ေသျပီတဲ့။ ႏိုင္ငံတကာ တပ္ဖြဲ႔ေပါင္း ၃၅၀၀ ေသျပီ။ အေမရိကန္စစ္သား ၂၃၀၀ ပါတယ္။ ယူအင္အဆိုအရ အရပ္သားေပါင္း ၃၂၀၀၀ ေသဆံုးျပီးျပီးျပီ။ ေနာက္ေလ့လာမႈတခုအရ ၄၂၀၀၀ ေသသတဲ့။ အဲဒီ ေနာက္ေလ့လာမႈလုပ္တဲ့ အဖြဲ႔အဆိုအရ ၂၀၀၁ ကေနတြက္ခ်က္ရင္ အီရတ္၊ ဆီးရီးယား၊ အာဖကန္နဲ႔ ပါကစတန္တို႔ဟာ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ $5.9 ထရီလီယန္ ကုန္က်ခဲ့ျပီးျဖစ္ပါသတဲ့။
စစ္ပြဲကိုတိုက္ေနတဲ့ တတိယေျမာက္ အေမရိကန္သမတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ လက္ထက္မွာလည္း ေလေၾကာင္းတိုက္ပြဲေတြ ဆက္လုပ္တယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမဲဆြယ္ရာမွာ အေမရိကန္တပ္သားဦးေရ ေလွ်ာ့ခ်မယ္ေျပာတယ္။ ႏိုင္ငံတကာအျမင္အရ အဲလိုသာ အေမရိကန္တပ္ေတြနည္းရင္ ေလဟာနယ္ျဖစ္ျပီး စစ္ေသြးၾကြေတြ ထပ္ျပီး စခန္းထၾကဦးမယ္။ အာဖကန္အရပ္သားေတြကေတာ့ ဆက္ျပီးေပးဆပ္ေနၾကရပါလိမ့္မယ္။ ေဆာရီး။
အခုထိ တာလီဘန္ေတြက တႏွစ္မွာ $1.5 ဘီလီယန္ဝင္ေနၾကတယ္။ ဘန္းမည္းနဲ႔ ဘိန္းျဖဴကေန အမ်ားဆံုးရတယ္။ အခြန္လည္းေကာက္တယ္။ ကိုယ္ပိုင္စီးပြါးေရးေတြလည္းရွိတယ္။
အာဖကန္စၥတန္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကေတာ့ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈမွာ ဗိုလ္လုေနၾကတယ္။ သူတို႔က ဘိန္းမွာ သာတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က စိတ္ၾကြေဆးမွာ သာတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲေတြနဲ႔ မူးယစ္ေဆးနဲ႔ ဘိန္းက ေဆြမ်ိဳးအရင္းေတြ။ ဘာသာေရးနဲ႔ လူမ်ိဳးစုအေရးက တဝမ္းကြဲေတြ။
ေျမပံုက အာဖကန္မွာရွိတဲ့ ဘိန္းခင္းေတြ။ အေရာင္ရင့္ေလ ဘိန္းခင္းထူထပ္ေလ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၈-၁၁-၂၀၁၉
Comments
Post a Comment