COPD နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမ္းပိတ္ေရာဂါ

၁။ ဆရာ ေမးစရာေလးရွိပါတယ္ရွင့္။ လူနာက 56 နွစ္ပါ။ က်ားပါဆရာ။ ပထမစစ္တုန္းက hiv positive ပါဆရာ။ 2016 ခုနွစ္ကပါ။ ခုစစ္တာမေတြ႔ဘူးေျပာလို႔ပါ။ ARTေဆးမွန္မွန္ေသာက္ပါတယ္။ လူနာေဆးစစ္ခ်က္ေလးျကည့္ေပးပါလားဆရာ။ ေဆးထပ္ေသာက္သင့္ပါသလားဆရာ။ ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္ ရိုေသစြာေမးျမန္းပါသည္ဆရာရွင့္။

စမ္းသပ္ ကုသေပးေနတဲ့ဆရာဝန္ကိုသာေမးပါရန္။ ကြ်န္ေတာ္က ေသခ်ာမေျပာႏိုင္။ ေဆာရီး။

ဆရာ ေဆးစစ္ခ်က္ေတြက ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ ေျပာေပးလို႔ရမလားဆရာ။ နယ္ျမိဳ႕အေျခအေနအရ ေမးျမန္းဖို႔ရန္ အခက္အခဲရွိေနလို႔ပါဆရာ။

CD-4 နည္းေန။ COPD ေရာဂါလို႔ေတြ႔ရ။

၂။ ကၽြန္မအမ်ိဳးသားက ပန္းနာရင္ၾကပ္ေရာဂါရိွပါတယ္။ ပံုမွန္လည္း ေဆးခန္းၿပရပါတယ္။ ရင္ၾကပ္ေဆး၊ ရႈေဆးေတြလည္း ပံုမွန္ရႈပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခုဆိုးတာက သူက ေဆးလိပ္အရမ္းေသာက္ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သက္တမ္းက ၁၅ ႏွစ္နီးပါးရိွပါၿပီ။ သူအသက္က အခု ၃၄ႏွစ္ပါ။ အရင္ကဆို တေန႔ကို စီးကရက္ တစ္ဗူးနီးပါးေသာက္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ရင္ၾကပ္တာက ေတာ္ေတာ္ဆိုးလာၿပီး ရာသီအကူးအေၿပာင္းနဲ႔ မိုးတြင္းကာလမွာဆို အသည္းအသန္ၾကပ္တက္ၿပီး ေဆးရံုေၿပးရတာ အခါခါပါ။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ ေဆးလိပ္ေလွ်ာ့ေသာက္ေပမယ့္ တေန႔ကို ၅ လိပ္၊ ၆ လိပ္က ေၿပးမလြတ္ပါဘူး။ ခုေနာက္ပိုင္း နည္းနည္းမွ အေမာမခံႏိုင္ေတာ့ဘဲ ႏွလံုးခုန္သံၿမန္ၿပီး ေၾကာေတြ ရင္ေတြ ေအာင့္တယ္လို႔ ေၿပာပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ဆရာ၀န္ေၿပာင္းၿပီး အဆုတ္အထူးကုနဲ႔ၿပတဲ့အခါ ဆရာ၀န္က COPD ၿဖစ္ေနတာလို႔ ေၿပာပါတယ္။ အဲဒီေရာဂါက ဘယ္လိုမ်ိဳးပါလဲ။ စိုးရိမ္ရပါသလား၊ ဘယ္လိုကုလို့ ရႏိုင္ပါသလဲ။ ေရာဂါလကၡဏာေတြက ဘယ္လိုမ်ိဳးလဲ၊ ဘာေတြေဆာင္ရ ေရွာင္ရမလဲ သိခ်င္ပါတယ္ ဆရာ။

COPD ဆိုတာ Chronic obstructive pulmonary disease နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမ္းပိတ္ဆို႔ေရာဂါလို႔ေခၚတယ္။ တေျဖးေျဖးနဲ႔ အသက္ရွဴဘို႔မွာ ဆိုးဆိုးလာတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးမယ္။ ခြ်ဲသလိပ္ေတြပါမယ္။ အသက္ရွဳသံက စီစီမည္ေနမယ္။ စီးကရက္ေသာက္ရာေန အမ်ားဆံုးျဖစ္ေစတယ္။ အသက္ရွဴတာထဲမွာ မသင့္တာေတြ ပါေနလို႔လဲ ျဖစ္တယ္။ COPD ေရာဂါရွိေနသူမွာ ေလအလံုအေလာက္ မဝင္ႏိုင္-မထြက္ႏိုင္ျဖစ္မယ္။ ေလအိပ္ေလးေတြက ဆန္႔ႏိုင္ က်ံဳ႕ႏိုင္စြမ္း ေလွ်ာ့လာမယ္။ ေလအိတ္နံရံေလးေတြ တခ်ိဳ႔႕ထူထဲ၊ ေရာင္ရမ္ျပီး ပ်က္စီးကုန္မယ္။ ေလလမ္းမွာ ရွိေနသင့္တာထက္ အခြ်ဲေတြပိုထြက္မယ္။

ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့ -
၁။ အသက္ရွဴမဝျခင္း၊
၂။ တာရွည္ေခ်ာင္းဆိုးေနျခင္း၊
၃။ သလိပ္ေတြထြက္ျခင္း၊
၄။ အသက္ရွဴသံေတြမည္ျပီး ရင္ၾကပ္ျခင္း၊
၅။ အားယုတ္ျခင္း၊
၆။ အစားအေသာက္ပ်က္ျပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်လာျခင္း နဲ႔
၇။ စိုးရိမ္စိတ္ကဲျပီး စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း။

ဒီေရာဂါထဲမွာ ၂ မ်ိဳးတြဲေနတယ္။ (၁) Emphysema (အင္ဖိုက္ဆီးမား) ေလအိတ္နံရံေလးေတြ ပ်က္စီးရာကေန ဆက္ျဖစ္တယ္။  (၂) Chronic bronchitis နာတာရွည္ေလျပြန္ေတြေရာင္ျခင္း ေလထဲက မသင့္တာေတြကို တာရွည္ရွဴေနရလို႔ျဖစ္တယ္။ ေလအိပ္နံရံေတြထူလာေတာ့တယ္။ ျဖစ္လာကေတာ့ တေျဖးေျဖးျခင္းဘဲ။ ၾကာေတာ့ ခါတိုင္းလို မလုပ္ႏိုင္မကိုင္ႏိုင္နဲ႔ ဒုကၡိတလိုျဖစ္လာမယ္။ အသက္တိုတယ္။ လူလတ္ပိုင္းနဲ႔ အသက္ၾကီးေတြမွာျဖစ္တယ္။ သူမ်ားကို မကူးစက္ပါ။ ပ်က္စီးသြားတာေတြကို ေပ်ာက္ေအာင္လုပ္လို႔ မရႏိုင္ေသးပါ။ ဒီေရာဂါမ်ိဳးကို အရွိအတိုင္းေရးရတာ ေမးတဲ့သူကိုအားနာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူနမႈပံုစံေျပာင္းတာနဲ႔ ေဆးကုနည္းေတြကေန အမ်ားၾကီး သက္သာရာရေစမယ္။

Inhalers (bronchodilators) ေလျပြန္က်ဥ္းလို႔ အသက္ရွဴက်ပ္လာခ်ိန္မွာ ရွဴေဆးသံုးႏိုင္တယ္။
Inhaled or oral steroids to reduce lung inflammation အဆုပ္ေရာင္ရမ္းျဖစ္စဥ္သက္သာေစေအာင္ ရွူႏိုင္တယ္။
Anti-inflammatory drugs to reduce swelling in the airways အေရာင္က်ေဆးကို ေလ လမ္းမွာ ေရာင္ေနတာေတြ သက္သာေစေအာင္ သံုးႏိုင္တယ္။

ပိုဆိုးလာခ်ိန္မွာ -
Steroids by mouth or through a vein စတီရြိဳက္ေဆး စားေဆး + ထိုးေဆးေပးႏိုင္တယ္။
Bronchodilators through a nebulizer ေလျပြန္က်ဥ္းလို႔ အသက္ရွဴက်ပ္လာခ်ိန္မွာ ရွဴေဆးသံုးႏိုင္တယ္။
Oxygen therapy ေအာက္စီဂ်င္ေပးႏိုင္တယ္။
Mask, BiPAP, Endotracheal tube အသက္ရွဴစက္သံုးႏိုင္တယ္။
Antibiotics ပိုးေသေဆးေပးႏိုင္တယ္။
Surgery ခြဲစိတ္ကုသမႈကိုလိုသူေတြကိုသာလုပ္ေပးမယ္။

COPD နာတာရွည္ အသက္ရွဴလမ္းပိတ္ေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/copd_28.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ