Potassium ပိုတက္ဆီယမ္ဓါတ္ဆား

၁။ မဂၤလာပါဆရာရွင္‌့ က်မအ‌ေမက အသက္ ၅၅ နွစ္ပါ။ ရန္ကုန္ကပါပဲ။ ၁၅၊ ၈၊ ၂ဝ၁၅ ရက္ကစဖ်ားပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳ ေသြးတိုး စတဲ့‌ေရာဂါ‌ေတြ‌ေတာ့မရွိပါ။ အနီးအနားက‌ေဆးခန္‌းကိုပဲသြားလိုက္‌‌ေတာ့ ၂ ရက္‌‌ေလာက္‌‌ေန‌ေတာ့ အဖ်ား ‌ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ ဒါ‌ေပမဲ့ လူက‌ေတာ့အစားမစားနိုင္‌‌ေခါင္‌းမထူနိုင္‌ျဖစ္ၿပီးက်န္ခဲ့ပါတယ္။ ဝင္တဲ့အစား မွန္သမ်ွကလည္‌းဝင္ၿပီး ၁ နာရီ‌ေလာက္ၾကာရင္ အကုန္‌ျပန္အန္ထြက္ပါတယ္။ ‌‌ေရ၊ ဓာတ္ဆားရည္ပါမက်န္ပါ။ ေဆးခန္‌းသြားၿပီး ေဆးထိုး၊ အ‌ေၾကာ‌ေဆးသြင္‌း‌ေတာ့လည္‌းပဲမသက္သာပါဘူး။ လူတကိုယ္လံုးကလည္‌း‌ေအးစက္ၿပီး အ‌ေၾကာ‌ေတြကပ္‌‌ေျခ‌ေထာက္က တညလံုးႂကြက္တက္‌‌ေနတာနဲ႔ ေဆးရံုတင္ပါတယ္။ လိုအပ္တာ‌ေတြစစ္‌‌ေဆးၿပီး Hypokalemia နဲ႔ Sodium နည္‌းတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္ဆရာ။

၂။ ဆရာခင္ဗ်ား ေက်းလက္ေနသူေတြၾကားမွာ Potassium ဓါတ္ေတြေလ်ာ့နည္းလာၿပီး၊ ေညာင္းညာကိုင္ခဲျခင္း၊ ေျခလက္ေတြ မသယ္ႏုိင္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုလည္းမထိမ္းႏိုင္ေတာ့၍ ေအာက္သို႔စိုက္ၾကေနျခင္း၊ ဆီးတအားမ်ားလာျခင္းကို ေတာ္ေတာ္မ်ားေတြ႔လာရပါတယ္ဆရာ။ Potassinm ေရာဂါအေၾကာင္းသိပါရေစခ်င္ဗ်ား။

ပိုတက္ဆီယမ္နည္းတာကို Hypokalemia လို႔ေခၚတယ္။ ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းေတြကမ်ားတယ္။ နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ။ Diabetic ketoacidosis ဆီးခ်ိဳ။ ဝမ္းေလွ်ာ။ အန္။ အရက္မ်ား။ ဝမ္းႏုပ္ေဆးမ်ား။ ေခြ်းထြက္မ်ား။ ေဖါလစ္အက္စစ္နည္း။ Diuretics ဆီးသြားေဆး။ Primary aldosteronism ေရာဂါ။

ပိုတက္ဆီယမ္နည္းေနရင္ အစာေျခလမ္း၊ ေက်ာက္ကပ္၊ ၾကြက္သား။ ႏွလံုးနဲ႔ အာရံုေၾကာေတြကိုထိခိုက္တယ္။ ဒါေတြ ခံစားရမယ္။ အားယုတ္ေနမယ္။ ေမပန္းေနမယ္။ ၾကြက္တက္မယ္။ ၾကြက္သားေတြနာမယ္။ ထံုက်င္မယ္။ ပ်ိဳ႕အန္မယ္။ ဗိုက္နာမယ္။ ေလပြမယ္။ ဝမ္းခ်ဳပ္မယ္။ ရင္တုန္မယ္။ ဆီးမ်ားမယ္။ ေရငတ္မယ္။ ေသြးဖိအားက်ရာကေန မူးေမ့ခ်င္ျဖစ္မယ္။ စိတ္ဓါတ္က်မယ္။ စိတ္ေရာဂါရမယ္။ ကေယာက္ေျခာက္ျခားျဖစ္မယ္။ စိတ္ရႈတ္ေထြးမယ္။ သူမ်ား မျမင္မၾကားတာေတြ ျမင္ၾကားေနမယ္။

ေသြးထဲမွာ ပံုမွန္ 3.6 to 5.2 mmol/L ရွိတယ္။ 2.5 mmol/L ထက္နည္းရင္ အေျခအေနမေကာင္းပါ။ 2.5-3.5 mmol/L အထိရွိသူေတြက သိပ္မဆိုးေသးလို႔ မခံစားရသလိုေနႏိုင္တယ္။ 2.5 mmol/L ေအာက္နည္းရင္ေတာ့ cardiac arrhythmias ႏွလံုးခုန္မမွန္တာျဖစ္လာမယ္။ IV potassium ေသြးေၾကာထဲသြင္းေပးရမယ္။ ေသြးတိုးက်ေဆး ACE inhibitors ေပးသူေတြကို ပိုဆက္ဆီယမ္မနည္းေအာင္လုပ္တဲ့အခါ မ်ားသြားမွာကို သတိထားရတယ္။

ပိုတက္ဆီယမ္ လိုအပ္ခ်က္
• ကေလး 0-6 months = 400 mg/day
• ကေလး 7-12 months = 700 mg/day
• ကေလး 1-3 years = 3,000 mg/day
• ကေလး 4-8 years = 3,800 mg/day
• ကေလး 9-13 years = 4,500 mg/day
• ကေလး 14 years and up = 4,700 mg/day
• လူၾကီး 18 years and up = 4,700 mg/day
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ = 4,700 mg/day
• ႏို႔တိုက္မိခင္ = 5,100 mg/day

Potassium Gluconate, Potassium Citrimax, Potassium Chelate, Potassium Acetate ေတြကို နာမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေရာင္းတယ္။ Effer-K, Glu-K, KCare ET, K-Lyte, K-Lyte Cl, K-Tab, Potassimin, Tri-K, Urocit-K 10, K-10 Solution, Kaochlor 10, Kaochlor 20, Kaon, K-Lor, K-LyteCi, Potassium Chloride, Potassium-Rougier, Roychlor

ပိုတက္ဆီယမ္ေဆးက ေဆးပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔လာတယ္။ ေဆးျပား၊ ေဆးရည္၊ ေဆးေတာင့္၊ ေဆးမံႈ႕။ ကေလးေတြနဲ႔ အသက္ၾကီးသူေတြကိုေပးရင္ အထူးသတိထားရမယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကိုေပးတာမွာ ကေလးကိုထိခိုက္တာမရွိပါ။ ပိုတက္ဆီယမ္ေဆးနဲ႔ ဆီးခ်ိဳေဆးတခ်ိဳ႕၊ ေသြးက်ေဆးတခ်ိဳ႕၊ ႏွလံုးေရာဂါေဆးတခ်ိဳ႕နဲ႔ တြဲမေသာက္သင့္ပါ။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳ၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ အစာအိမ္နာရွိသူေတြ မသင့္ပါ။

ပိုတက္ဆီယမ္ေဆး ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = ဝမ္းပ်က္၊ ပ်ိဳ႕၊ အန္၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ ေလထ။ စိတ္ရႈတ္ေထြး၊ ႏွလံုးခုန္မမွန္၊ ေျခလက္ထံုက်င္၊ စိုးရိမ္စိတ္ျဖစ္၊ ေမာပန္း၊

ပိုတက္ဆီယမ္ၾကြယ္ဝသည့္အစာမ်ား = လိမ္ေမာ္သီး၊ သရက္သီး၊ ဟင္းႏုႏြယ္ရြက္၊ ခရမ္းခ်ဥ္းသီး၊ စေထာဘယ္ရီ၊ မက္မြန္းသီး၊ ဆလတ္ရြက္၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ ေထာပတ္သီး၊ အေစ့အဆံမ်ား၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္စိမ္းမ်ား၊ ႏြားႏို႔၊ အာလူး။

Hyperkalemia ပိုတက္ဆီယမ္မ်ားရင္ ၾကြက္သားပင္ပန္းျခင္း။ အားနည္းျခင္း။ ေလျဖတ္ျခင္း။  ႏွလံုးခုန္မမွန္ျခင္း။ ပ်ိဳ႕ျခင္းေတြျဖစ္မယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၆-၈-၂ဝ၁၆
၂၆-၈-၂ဝ၁၇