CD4 T-cells အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ
အသက္-က်ား-မ မသိပါ။ CD4 မ်ားေလေကာင္းေလျဖစ္တယ္။ ART ေဆး အျမဲေသာက္ေနရမယ္။
HIV/AIDS ေရာဂါအေၾကာင္း ေကာင္း-ဆိုး သိခ်င္ရင္ စမ္းသပ္တဲ့နည္းတခုကို CD4 (Cluster of differentiation 4) လို႔ ေခၚတယ္။ အလြယ္ေခၚ T4 count; T-helper cells; T-suppressor cells; Cytotoxic T-cells နဲ႔ တရားဝင္အေခၚက CD4 lymphocyte count; CD8 lymphocyte count; CD4/CD8 ratio; CD4 percent ျဖစ္ပါတယ္။
လူတိုင္းမွာ ခုခံႏိုင္စြမ္းရွိေအာင္လုပ္ေပးေနတဲ့ (ဆဲလ္) ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ အဲဒီဟာေတြထဲက (လင္ဖိုဆိုက္) ေခၚတဲ့ ေသြးျဖဴဥတမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ HIV ပိုးဝင္လာရင္ T-cells ကို တိုက္ခိုက္တယ္။ CD4 က T cells ထဲကို HIV-1 ဝင္လာေစဘို႔ ဧည့္ၾကိဳတာဝန္ယူသလို ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီ (ဆဲလ္) ေတြကို အသံုးခ်ျပီး၊ ပံုတူပြါးတာမို႔ ခုခံအားစနစ္ကို ဖ်က္ဆီးရာ ေရာက္ေစတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီ (ဆဲလ္) ေတြ နည္းေနတာဟာ ခုခံစြမ္းအားေတြ က်ဆင္းတယ္လို႔ သြယ္ဝိႈက္ျပီး ေျပာတယ္။ ေရာဂါျဖစ္စပိုင္းမွာေတာ့ လူဟာ ပ်က္စီး-ေျပာင္းသြားတဲ့ CD4 ကို အစားထိုးေပးႏိုင္ေသးတယ္။ ေနာက္ပိုင္းၾက ဒီလို မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ CD4 ေတြ နည္းလာေလေလ ခုခံအားက်ဆင္းေလ။ ေနာက္ဆံုးမေတာ့ ဘာဆိုဘာမွ မခုခံႏိုင္ေတာ့ပါ။
CD4 Count ကို တခါထဲ စမ္းရတာ မဟုတ္ပါ။ ေနာက္စမ္းရင္ အေျဖ မတူတာေတြ ထြက္မယ္။ ယွဥ္ၾကည့္ရတယ္။ တေယာက္တည္းမွာေတာင္ မနက္ခင္းမွာ ညေနထက္ နည္းတတ္တယ္။ HIV မဟုတ္ဘဲ ႏူမိုးနီးယား၊ ေရယံု၊ တုပ္ေကြး တို႔လို ေရာဂါ တခုခု ရေနရင္လည္း CD4 count ခဏတျဖဳတ္ နည္းတယ္။ ကင္ဆာေဆး ေသာက္ေနရရင္လည္း နည္းတယ္။
CD4 500 -1500/mm3 အတြင္းရွိတယ္။ ပံုမွန္အေရအတြက္က ဓါတ္ခြဲခမ္း တခုႏွင့္တခု မတူပါ။ 500-1200 x 106/L လို႔ သတ္မွတ္တာလဲ ရွိတယ္။ CD4 Count 200 cells/mm3 ရွိတာေတြ႔ရင္ AIDS ေရာဂါသည္လို႔ ေျပာတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေဆးရံုေတြက 350 cells/mm3 ရွိကတည္းက ေရာဂါလကၡဏာ ရွိရွိ- မရွိရွိ ေဆးေပးတယ္။ CD4 နည္းေပမဲ့ က်န္းမာေနသူလဲ ရွိတယ္။ မနည္းေပမဲ့ ေနမေကာင္း ျဖစ္ေနသူလဲ ရွိျပန္တယ္။
HIV ပိုးဝင္လာရင္ CD4 အေရအတြက္ က်ဆင္းတယ္။ ART ေဆးေပးျပီးေနာက္ နလံထမွာ ျပန္တက္လာတယ္။ CD4 နဲ႔ Viral load (VL) ဆက္စပ္ေနတာ ရွိသလို တခါတေလ အဲလို မဟုတ္တာလဲ ေတြ႔ေနရတယ္။ ၁ဝ% ေလာက္မွာ VL က်ေနေပမဲ့ CD4 မတက္ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ CD4 တံု႔ျပန္မႈ မရွိတာနဲ႔ ေဆးကုတာ မထိေရာက္ဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ပါ။ VL ဟာလဲ CD4 ေလာက္ေတာ့ မတိက်ပါ။
CD4 ဟာ HIV ပိုးက ဘယ္ေလာက္ ဖ်က္ဆီးထားျပီလဲ ဆိုတာကို သိေစႏိုင္ျပီး၊ VL ကေတာ့ ေသြးထဲမွာ HIV ပိုး ဘယ္ေလာက္ မ်ားမ်ား ရွိေနသလဲကို သိေစတယ္။ VL မ်ားေနတာ မေကာင္းဘူး။ 100,000 ေက်ာ္ဆိုရင္ ေဆးကုပါလို႔ ဆိုတယ္။ အေျခခံ အက်ဆံုးအခ်က္ကို ေျပာရရင္ ေဆးစစ္နည္းေတြဆိုတာ လူေတြလိုဘဲ ပါဖက္မျဖစ္ၾကပါ။
VL နည္းေလေလ ေကာင္းေလေလျဖစ္တယ္။ ၅ ေသာင္း၊ ၁ သိန္းသာမက၊ ၁ သန္း အထိလဲရွိႏိုင္တယ္။ VL ရွာမေတြ႔တိုင္းလဲ ေရာဂါေပ်ာက္ျပီလို႔ မသတ္မွတ္ပါ။ သူမ်ားကိုလဲ ကူးေစႏိုင္တယ္။ ေသြးထဲမွာ နည္းေနရင္ စမ္းမေတြ႔ပါ။ HIV ပိုးကလဲ ေသြးထဲမွာေနတာက ၂% သာရွိတယ္။ HIV မဟုတ္တဲ့ တျခားေရာဂါ-အေျခအေနေတြမွာလည္း ဒီနည္း သံုးပါေသးတယ္။
CD4 count အေရအတြက္ 500 cells/cumm ေအာက္နည္းလာတာနဲ႔ ေဆးေပးရပါမယ္။ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ လမ္းညႊန္ခ်က္ဟာ CD4 ၃၅ဝ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁ဝ ႏွစ္ေက်ာ္တံုးကေတာ့ ၂ဝဝ ဆိုမွ ေဆးဝယ္ၾကရပါတယ္။ သီးျခား အုပ္စုေတြကိုေတာ့ HIV ပိုးေတြ႔တာနဲ႔ CD4 အေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ရွိေနေန၊ ေဆးေသာက္ေစရပါမယ္။ တီဘီပိုးရွိေနသူေတြနဲ႔ အသည္းေရာင္ (ဘီ) ေရာဂါရေနသူေတြကို ေျပာတာပါ။ ေနာက္ျပီး လိင္အတူေနဘက္မွာ ပိုးရွိေနျပီး ကုိယ့္မွာမရွိေသးသူေတြ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနသူေတြနဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္ေနရသူေတြလဲ ဒီစာရင္းထဲမွာပါသလို အသက္ ၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြကလဲ ပါပါေသးတယ္။
Antiretroviral therapy (ART) ေဆးဆိုတာ Antiretroviral (ARV) ေဆးေတြကိုေရာေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ဆရာဝန္ေတြကေတာ့ CD4 levels ကိုၾကည့္မေနေတာ့ဘဲ ေဆးေပးပါမယ္။ ဒီလိုုလပ္ႏိုင္ရင္ ကူးစက္ေရာဂါပိုးေတြ ဝင္မွာကို တားဆီးႏိုင္မယ္၊ အသက္ပိုရွည္ႏိုင္မယ္လဲ ထင္ရတယ္။
လမ္းညႊန္သစ္အရ ရိုးရွင္းတဲ့ေဆး ၃ မ်ိဳးကို ေဆးတေတာင့္ထဲမွာသာ ထည့္ထားတာကို သံုးပါမယ္။ Tenofovir + Efavirenz နဲ႔ Lamivudine ဒါမွမဟုတ္ Emtricitabine ကိုေရာထားပါတယ္။ လမ္းညႊန္သစ္ကေန ကူးႏိုင္ေျခ ရွိေနသူတိုင္းကိုေတာ့ ေဆးေသာက္ဘို႔ ေျပာမထားပါ။ ဥပမာ မူးယစ္ေဆးစြဲေနသူေတြ၊ လိင္လုပ္ငန္း လုပ္ေနသူေတြ၊ ေဂးေတြ၊ ေယာက္်ား အက်ဥ္းသားေတြ၊ ဖနီးခင္ပြန္းမွာ ပိုးရွိေသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကို ေန႔စဥ္ Tenofovir pill ေပးေနရင္ ကူးလာမွာကို တားႏိုင္ပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးေရာ၊ ေပ်ာက္ကင္းေစမဲ့ေဆးပါ မရွိေသးပါ။ လူေတြမ်ားမ်ားၾကီးကို HIV ပိုး ရွိ-မရွိ စမ္းသပ္ႏိုင္မွသာ၊ ေဆးကုသမႈကိုလည္း ခံယူႏိုင္မွသာ ကူးစက္ျပန္႔ပြါးမႈကို ထိုးက်သြားေစေအာင္ လုပ္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာ HIV/AIDS ေရာဂါ က်ဆင္း၊ ပေပ်ာက္ပါေစ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၃-၁၁-၂ဝ၁၆
Comments
Post a Comment