After Surgery ခြဲစိတ္ထားျပီးသူ

၁။ ဆရာ က်မအသက္ ၃၀ပါ။ ဗိုက္ခြဲကေလးေမြးထားတာ ၂လရွိပါျပီ။ ဗိုက္ခြဲခ်ဳပ္ရိုးျပန္ပြင့္တဲ့အေၾကာင္းသိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေလးေတြ ဘယ္လိုအေျခအေနမွာျပန္ကြဲနိုင္သလဲ ျဖစ္ရင္ဘယ္လိုသိနိုင္လဲ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ ႄကာရင္ စိတ္ခ်ရျပီလဲ အေလးအပင္ဘယ္ေလာက္မနိုင္လဲ ဗိုက္အဆီေပါင္အဆီက်တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းေလးေတြ ဘယ္ေတာ့ေလာက္ လုပ္လို႔ရျပီလဲ သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ အမွားပါရင္ခြင့္လြတ္ပါ ေလးစားပါတယ္ဆရာ။

၂။ ဆရာ႐ွင့္ သမီးက ကေလးေမြးထားတာ ၂ လခြဲ႐ွိပါျပီ။ ခြဲေမြးတာပါရွင့္။ သားသားက နည္းနည္းထြားျပီး weight က ၂ လျပည့္တုန္းကတင္ 5.3 kg ႐ွိပါတယ္။ Breast feeding only ပါ။ ခ်ီထားရရင္ ခ်ဳပ္႐ိုးက နည္းနည္း နာပါတယ္႐ွင့္။ ကိုယ္ခြဲမ႐ွိေတာ့လည္း ခ်ီေနရပါတယ္။ ဘယ္လိုအစားအေသာက္ေတြစားရမလဲ၊ ေ႐ွာင္ရမလဲ ေျပာျပေပးေစခ်င္ပါတယ္႐ွင့္။ ၿပီးေတာ့ သမီး exercise လုပ္ခ်င္တာ ဘယ္ေတာ့ေလာက္လုပ္လို႔ရမွာပါလဲ႐ွင့္။ အခ်ိန္ရရင္ ေျဖၾကားေပးေစလိုပါတယ္႐ွင္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္႐ွင့္။

၃။ ဆရာ႐ွင့္ ကြၽန္မ အသက္ ၃၅ႏွစ္ပါ။ သားဦးကိုယ္ဝန္ကို ခြဲေမြးထားပါတယ္ဆရာ။ ေမြးၿပီးတာ ၃ လခြဲ႐ွိပါၿပီ။ မေန႔က ဗလာစာအုပ္ ၂ ဒါဇင္ထုပ္ေတြကို မမိပါတယ္။ ထိုင္ရက္ ေရႊ႕မိတာမ်ိဳး ထိုင္ရာက ထရာအခ်ိန္မ်ိဳးေတြမွာ တဆစ္ဆစ္နာလို႔ အတြင္းခ်ဳပ္႐ိုးတခုခုျဖစ္သလားေၾကာက္မိပါတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ ခြဲစိတ္ထားသူဟာ ဒဏ္ရာကို အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ထိ ဘယ္လိုေစာင့္ေ႐ွာက္ရတယ္ဆိုတာ သိပါရေစဆရာ႐ွင့္။ ၿပီးေတာ့ ခြဲစိပ္ထားတဲ့ေနရာ အေပၚကစမ္းရင္ အက်ိတ္ေတြလို အေျမာင္းလိုက္ စမ္းမိေနတာႏွင့္ ဒဏ္ရာဝန္းက်င္မွာထံုၿပီး အနည္းငယ္နာတာဟာ ပံုမွန္ပဲလားဆိုတာ သိပါရေစ႐ွင့္။

၄။ တရက္ကို အိပ္ထမတင္ အခါ ၂ဝဝ ေန႔တိုင္းလုပ္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္စရကတည္းက နားထားတာ ခုကေလး ၆ လ ျပည့္ပါၿပီ။ ဗိုက္ခြဲေမြးတာပါ။ အိပ္ထမတင္ျပန္လုပ္လို႔ရၿပီလားရွင့္။

၅။ ကြ်န္မက ၃၃ နွစ္ပါ။ ၃ နွစ္အရြယ္သမီးတေယာက္ ရွိပါတယ္။ အိမ္ေထာင္သက္က ၅ နွစ္ရွိပါျပီ။ ႕႕႕႕႕ ရက္ေန႔က ေရအိတ္ရယ္ အူအတက္ရယ္ထုတ္ထားပါတယ္။ ေရအိတ္က သားဥျပြန္မွာပါ ေဆးရံုကေန တပတ္ေန ဆင္းရပါတယ္။  တပတ္တခါျပန္ျပရပါတယ္။ ၁ နွစ္အတြင္းကိုယ္ဝန္ေဆာင္လို႔မရပါ၊ အေလးအပင္ မမနဲ႔ အေညႇာ္မခံနဲ႔ မွာထားပါတယ္။ ခ်ဳပ္ရိုးကိုေဆးေန႔တိုင္းထည့္ပါတယ္။ အေပၚယံက အနာက်က္ေနပါျပီ။ ကေလးခ်ီရင္ ခ်ဳပ္ရိုးက နာပါတယ္။ တခါတရံ အထဲကနာပါတယ္။ အေပၚယံကအနာ လံုးဝက်က္ပါျပီ။ သူမ်ားေတြကေျပာလို႔ပါ၊ အတြင္းခ်ဳပ္ရိုး မက်က္ရင္ ဗိုက္ျပန္ဖြင့္ရတယ္၊ ျပန္ခ်ဳပ္ရတယ္၊ အေလးအပင္မရင္ သားအိမ္က်တယ္၊ ဗိုက္ခြဲျပီး ၆ လေလာက္ေနမွ အထဲက ခ်ဳပ္ရိုးက်က္တယ္ ေျပာၾကလို႔ စိတ္ပူလို႔ပါ။ အိမ္အလုပ္တဘက္ ကေလးတဘက္နဲ႔ လူခြဲလံုးဝမရွိပါဘူး။ ေရအိတ္တည္တာ ေဟာ္မုန္း အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္လို႔ ေျပာပါတယ္။ တားေဆးမသံုးသင့္ဘူးေျပာလို႔ ယခု ကြန္ဒြမ္ သံုးပါတယ္။ ေရအိတ္က ျပန္ျဖစ္တတ္ပါသလား။ တားေဆးေတြေၾကာင့္ ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲျဖစ္ျပီး ေရအိတ္ ေသြးလံုး အသားလံုး ျဖစ္တတ္တယ္ေျပာတာဟုတ္ပါသလား။ သမီးေလးကိုရိုးရိုးေမြးတာပါ။ ဗိုက္ခြဲျပီးေၾကာက္ေနလို႔ပါ။ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ ေလးသိပါရေစရွင့္။

၆။ ဆရာရွင့္ ဗိုက္ခြဲျပီး ကေလးေမြးထားတဲ့ အမ်ိဳးသမီး တေယာက္အေနနဲ႔ ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္မွာ ေလ့က်င့္ခန္း စလုပ္နိုင္ပါသလဲ။ ဝိတ္ခ်တာဘယ္လိုနည္းနဲ႔ခ်နိုင္ပါမလဲ။ အခု ဒုတိယကေလးကို ခြဲေမြးတာ အတြင္းအနာက အခု ၂ လခြဲအထိ သိပ္မက်က္ခ်င္ဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ စမ္းမိရင္နာေနတုန္းပါပဲ။ အတြင္းခ်ဳပ္ရိုးက အနားစပ္မွာ လံုးလံုးေလး ျဖစ္ေနတယ္။ ျပႆနာမ်ားရိွနိုင္မလား ဆရာ။ သားဦးတုန္းကေတာ့ ဘာမွမနာခဲ့သလိုပါပဲ။ သူငယ္ခ်င္းလဲ သူ႔ ဒုတိယကေလး ၂ နွစ္ေက်ာ္တာေတာင္ နာေနတုန္းလို႔ေျပာပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ဗိုက္ခြဲ ကေလးေမြးတဲ့အခါ ခ်ဳပ္ရိုး ၃ ခါ ခ်ဳပ္ရတယ္လို႔ ၾကားဖူးပါတယ္။ အေသးစိတ္ ေျဖၾကားေပးနိုိင္မလားရွင့္။

၇။ ကြၽန္မ အသက္ ၂၈။ အိမ္ေထာင္မရိွပါ။ ဗိုက္ခဲြျပီး ေသြးရည္ၾကည္အိတ္ ခဲြထုတ္ထားတာပါဆရာ။ ခုခဲြထားတာ ၁ လ ရိွပါျပီဆရာ။ ဆိုင္ကယ္ေမာင္းလို႔ရမရသိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ ၄၅ ရက္၊ ၁ လ၊ ၂ လ၊ ဘယ္ဟာမွန္လဲ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ၃ လေလာက္အေလးမ မရဘူးလို႔လဲေျပာပါတယ္ဆရာ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ၆လ ေလာက္မ မရဘူးလို႔ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ေညႇာ္ေ႐ွာင္ရမယ္ဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာေ႐ွာင္ရမွာလဲ သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ အျငင္းပြားေနရလို႔ပါလို႔ မွန္ကန္တဲ့အေျဖသိခ်င္လို႔ပါဆရာ။

ဗိုက္ခြဲတာတိုင္းမွာ အေရျပား၊ အဆီ၊ ၾကြက္သား၊ အရြတ္လႊာ၊ ဗိုက္ဖံုးလႊာဆိုျပီး၊ ၄ ထပ္၊ အဆင့္ဆင့္ ခြဲရ၊ ခ်ဳပ္ရတယ္။ ကေလးဖြါးတာဆိုရင္ သားအိမ္ကိုလဲ ၃ ထပ္ခ်ဳပ္ေပးရတယ္။ ခ်ဳပ္ရိုးဆိုတာ ၾကာေလအသားက်ေလျဖစ္တယ္။ တလခြဲေနာက္မွာ လူေကာင္းလိုပါဘဲ။ အိမ္အလုပ္ေတြလဲ တေျဖးေျဖးခ်င္းပိုပိုလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ခ်ဳပ္ရိုးမွာ လံုးလံုးေလးေတြ စမ္းေတြ႔တာက စိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ အေရျပားကိုခ်ဳပ္တဲ့ အပ္ျခည္၊ ေအာက္က အလႊာေတြကို ခ်ဳပ္တဲ့ အသားျဖစ္ခ်ဳပ္ၾကိဳး (ကက္ဂတ္) ေတြက အမာရြတ္ျဖစ္စဥ္မွာ စုေနလို႔သာျဖစ္ပါမယ္။ ၾကာေလး အသားက်ေလ ျဖစ္မယ္။ တကယ္လို႔ ေနရာတခုစီေလာက္မွာ အနာလို ပန္းေရာင္၊ အနီေရာင္ေနရာေလးေတြ ရွိရင္ေတာ့ အထဲက ခ်ဳပ္ရိုးစေလး ထြက္ခ်င္လို႔ေနမယ္။ ထုတ္ေပးလိုက္ရင္ ေပ်ာက္သြားပါမယ္။

နာတာမွာ ခံစားမႈ မတူတာရွိတယ္။ ဗိုက္ကို တခါမကခြဲရသူေတြဆိုရင္ သတိထားစရာတခုရွိတယ္။ တခါခြဲတိုင္း တြယ္ကပ္ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ၾကရတယ္။ တြယ္ကပ္မႈေၾကာင့္ နာတတ္တယ္။ Adhesion ခြဲစိတ္ရရင္ တြယ္ကပ္မႈ ျဖစ္တယ္ စာတပုဒ္သပ္သပ္ ေရးထားပါတယ္။ လိုအပ္ရင္ စစ္ေဆးျပဳျပင္ေပးမယ္။

ခြဲစိတ္မႈမွာ အေသးစားနဲ႔ အၾကီးစားရွိတယ္။ ဗိုက္ခြဲရရင္ေတာ့ အၾကီးစားထဲမွာပါမယ္။ ေမ့ေဆးနဲ႔ခြဲတာနဲ႔ ခါးထံုေဆးနဲ႔ ခြဲရတာေတြလဲ အၾကီးစားလို႔ ေယဘုယ် ေျပာႏိုင္တယ္။ အနာ၊ ဒဏ္ရာနဲ႔ ခြဲစိတ္နာေတြက အေပၚယံအေရျပား က်က္ဘို႔ (၈) ရက္ထက္မေစာင့္ရပါ။ ေခါင္းပိုင္းဆို (၅) ရက္သာၾကတယ္။ ခ်ဳပ္ရိုးေျဖတဲ့ရက္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အရိုးက်ိဳးထားတာက အခ်ိန္ပိုယူပါမယ္။ အေရျပားေအာက္က အဆီ၊ ၾကြက္သားနဲ႔ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြလဲ ရက္တူေလာက္မွာ အနာက်က္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ႏွစ္ပါတ္ (၁၄ ရက္) ဆိုရင္ အနာေကာင္းေကာင္းက်က္ျပီလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ပိုးဝင္လို႔ အနာရင္းတာ၊ ခ်ဳပ္ရိုးေၾကာင္းဟသြားတာ၊ ပြင့္သြားတာ မဟုတ္ရင္ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။

ဗိုက္ကိုအၾကီးစားခြဲစိတ္မႈလုပ္ျပီး ခ်ဳပ္ရိုးေၾကာင္းတခုလံုး ဟထြက္တာမ်ိဳးက ရက္ေစ့လို႔ ခ်ဳပ္ရိုးေျဖတဲ့ရက္မွာဘဲ ျဖစ္တယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ဆရာဝန္သက္တမ္းအတြင္း အနည္းဆံုး (၃) ေယာက္ေလာက္ေတြ႔ရဘူးတယ္။ အဲလိုလူမ်ိဳးကေတာ့ ပိုေစာင့္ရမယ္။ ခြဲစိတ္ျပီးေနာက္ ေမ့ေဆး၊ ထံုေဆးပ်ယ္တာနဲ႔ လႈပ္ရွားမႈစႏိုင္တယ္။ စလဲစသင့္တယ္။ (ဟာနီယာ) အူက်တာကို ခြဲစိတ္တာ၊ (ပလပ္စတ) ခြဲစိတ္တာစတဲ့ တခ်ိဳ႕ ခြ်င္းခ်က္ကလြဲရင္ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြဆိုရင္ ေျခေထာက္လႈပ္ရွားမႈကို မျဖစ္မေနလုပ္ေစတယ္။ လမ္းေလွ်ာက္ႏိုင္တာလဲ ရက္မၾကာပါ။

အေညႇာ္ဆိုတာေတာ့ ေဆးသုေတသနမရွိပါ။ သားအိမ္က်တာက မခြဲရတဲ့သူေတြမွာလဲ ျဖစ္တယ္။ ခြဲထားသူတိုင္း ဘယ္ေရာဂါကိုခြဲခြဲ Incisional hernia ခ်ဳပ္ရိုးကြ်ံတာ တခ်ိဳ႕မွာျဖစ္တယ္။ အတြင္းခ်ဳပ္ရိုးတေနရာ အားနည္းလို႔ (ေျပသြားလို႔) ျဖစ္တာပါ။ ခ်ဳပ္ရိုးေကာင္းသူေတြ မျဖစ္ပါ။ ေနာက္ကေလးယူတာက ခြဲျပီးေနာက္ ၾကာေလေကာင္းေလးပါ။ သိပ္လဲစိုးရိမ္စရာမရွိပါ။

ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာမ်ိဳးအတြက္ အနည္း-အမ်ားနဲ႔ အျပင္း-အေပ်ာ့ကြာမယ္။ ဘာလုပ္လုပ္ ေျဖးေျဖး၊ နည္းနည္းကေန စသင့္တယ္။ ၄ ပါတ္ဆိုရင္ မခြဲစိတ္ခင္ကလို လုပ္ႏိုင္ပါျပီ။ ခြဲထားတဲ့ေနရာအတြက္သာ ေစာင့္ၾကရတာျဖစ္ပါတယ္။ လက္ကို ခြဲထားသူက ဗယ္လီေလ့က်င့္ခန္း လုပ္လို႔ ရပါတယ္။

ေလ့က်င့္ခန္းနဲ႔အတူ၊ အစားအေသာက္နဲ႔ လိုမဲ့ေဆးေတြလဲ ကူသင့္တယ္။ ဥပမာ မွ်တလံုေလာက္တဲ့ အာဟာရ စားေသာက္ရမယ္။ (တရွဴး) ေတြ အသစ္ျဖစ္ေစေအာင္ (ပရိုတင္း) ဓါတ္ မနည္းေစရပါ။ ၾကြက္သား အားေကာင္းေအာင္ (ပိုတက္ဆီယမ္) အပိုေဆာင္းလိုႏိုင္တယ္။ ဗီတာမင္ (စီ) လဲ ၅ဝဝ မီလီဂရမ္ ေသာက္တာ ေကာင္းပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီးေတြ တင္ပါးဆံုေနရာ၊ ေမြးဖြါးလမ္းမွာ ခြဲစိတ္ရသူဆိုရင္ (ကီဂယ္လ္) ေလ့က်င့္ခန္းလိုမ်ိဳးကေတာ့ (၂) ပါတ္ ထက္ပိုျပီး ေစာင့္စရာမလိုပါ။ သားအိမ္နဲ႔ ေမြးလမ္း၊ ဆီးလမ္းအားေကာင္းေစဘို႔လုပ္နည္းကို ဆိုလိုတာပါ။ စာတပုဒ္ ေရးထားပါတယ္။

ဖတ္ႏိုင္တဲ့စာေတြ -
- After Surgery ခြဲစိတ္ထားျပီးသူ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/after-surgery.html
- Surgical wound ခြဲစိတ္ဒဏ္ရာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/surgical-wound.html
- Exercise after giving birth ကေလးေမြးျပီး ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2015/12/exercise-after-giving-birth.html
- Exercise after Surgery ခြဲစိတ္ထားျပီးသူ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/exercise-after-surgery.html
- Surgical Adhesion ခြဲစိတ္ရရင္ တြယ္ကပ္မႈျဖစ္တယ္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/surgical-adhesion.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ