Piles and Pregnancy ကိုယ္ဝန္နဲ႔ လိပ္ေခါင္း

၁။ ဆရာရွင့္ မဂၤလာပါ။ ကၽြန္မအသက္ ၃၇ ႏွစ္၊ သားဦးကိုယ္၀န္လြယ္ထားပါတယ္။ (၄)လေက်ာ္ပါျပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ တပတ္ေလာက္ကစျပီး (ကန္ေတာ့ပါဆရာ) စအို၀ အျပင္ဘက္မွာ အဖုေသးေသးေလးရွိခဲ့ရာက အခု တျဖည္းျဖည္း ၾကီးလာတာ လက္သန္းထိပ္ေလာက္ျဖစ္လာျပီး အိမ္သာသြားရင္ မခံရပ္ႏိုင္ေအာင္ နာေနပါတယ္။ ေသြးလဲ နည္းနည္းထြက္ပါတယ္။ အဲဒါ လိပ္ေခါင္းလားဆရာ။ ရံုးမွာလဲ နာလို႔ၾကာၾကာမထိုင္ႏိုင္ပါဘူး။ ေသာက္ေဆး၊ လိမ္းေဆးရွိရင္ ညႊန္ၾကားေပးပါဆရာ။

၂။ ဆရာရွင့္ ကၽြန္မကအသက္ (၂၈) ရွိပါၿပီ။ အခုကိုယ္ဝန္နဲ႔ပါဆရာ။ ေနာက္လထဲမွာေမြးမွာပါရွင့္။ အခုကၽြန္မ မေန႔ကစျပီး လိပ္ေခါင္းေရာဂါ ခံစားေနရပါတယ္ဆရာ။ အဝမွာအသားစထြက္ေနသလိုနဲ႔ အရမ္းနာေနလို႔ပါရွင့္။ အဲ့ဒါ ဘာေဆး ေသာက္ျပီး ဘာေဆးလိမ္းရမလဲဆိုတာ ေက်းဇူးျပဳျပီးလမ္းၫႊန္ေပးပါအံုးရွင့္။

လိပ္ေခါင္းက လူအေတာ္မ်ားမ်ားမွာရွိတယ္။ ခြဲတိုင္းလဲ မေကာင္းတတ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ပိုဆိုးလာတတ္တယ္။ ရိုးရိုးလမ္းကေန မီးဖြါးေနတံုးမွာ ပိုေရာင္လာေသးတယ္။ မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ နာတာနဲ႔ ေသြးျခည္ဥလို ျဖစ္ရင္ေတာ့ အထဲမွာ ေသြးခဲပိတ္ေနလို႔။ တခ်ို႕ကို ခ်က္ခ်င္းခြဲရတယ္။ ခြဲတာနဲ႔ နာတာသက္သာတယ္။ လိပ္ေခါင္းအေၾကာင္း စာ ၁ ပုဒ္ပို႔မယ္။ ေရေႏြးသံုးတာ၊ ေရေႏြးထဲထိုင္တာကို သံုးပါ။ ဝမ္းေပ်ာ့ေအာင္လုပ္ပါ။ MOM ကုိ အၾကာၾကီးမေသာက္ပါနဲ႔။

အရင္ဆံုး ဆရာဝန္မလိုတဲ့နည္းေတြ ေျပာပါရေစ။ ေဆးဆိုင္ေတြမွာ အလြယ္ဝယ္ရတဲ့ Corticosteroid (စတီရြိဳက္) ပါတဲ့ လိမ္းေဆး (ခရင္မ္) ေတြက နာတာ၊ ေရာင္တာတာကို သက္သာေစမယ္။ Lidocaine ပါတဲ့ (ခရင္မ္) ဆိုတာ ထံုေဆးျဖစ္လို႔ အနာသက္သာေစမယ္။ Witch hazel ဆိုတာ ယားေနတာကို သက္သာေစမယ္။ အတြင္းခံကို (ေကာ္တြန္) ကိုသာ ဝတ္ဆင္ပါ။ ေရေမႊးပါတဲ့၊ အေရာင္ေတြလဲ လွေအာင္လုပ္ထားတဲ့ ေရအိမ္သံုးစကၠဴမ်ိဳး မသံုးပါနဲ႔။ Baby wipes ကေလးငယ္ေလးေတြအတြက္ ထုတ္လုပ္တာမ်ိဳးက သက္သာမယ္။ ေရကိုသာ သံုးတာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။ စအိုအဝကို မကုပ္မိပါေစနဲ႔။

ဖိုင္ဘာမ်ား အစားအစာေတြ မ်ားမ်ားစားပါ။ Fiber ဆိုတာ အပင္ေတြကရတယ္။ သစ္သီးဝလံ၊ ဟင္းသီးဟင္ရြက္။ အေမရိကန္ အာဟာရအသင္းကေနညႊန္တာက တေန႔မွာ ေယာက္်ား 38 grams နဲ႔ မိန္းမ 25 grams စားသင့္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ Psyllium (Metamucil) နဲ႔ Methylcellulose (Citrucel) ေတြက ဝမ္းေပ်ာ့ေဆးေတြ ျဖစ္တယ္။ အမွန္က Fiber supplement (ဖိုင္ဘာ) အပိုေဆာင္းေပးတာ ျဖစ္တယ္။ တေန႔ကို ေရ-အရည္ (အရက္ မဟုတ္တာ) ၈ ေအာင္စခြက္နဲ႔ ၈ ခြက္ေသာက္ပါ။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ လုပ္ေပးပါ။ ဝမ္းသြားရင္ မညွစ္ပါနဲ႔။

ဆရာဝန္ေတြ လုပ္ေပးမဲ့နည္းေတြ
• Infrared coagulation (အင္ဖရာ-ရက္တ္) နည္း၊
• Surgery ခြဲစိတ္ကုသနည္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။
- Rubber band ligation သားေရကြင္းစြပ္နည္း၊
- Hemorrhoidectomy ခြဲစိတ္ျဖတ္ေတာက္နည္းကို အမ်ားဆံုးသံုးတယ္။ ခါးထံုေဆး၊ ေမ့ေဆး၊ ထံုေဆး သံုးျပီး လုပ္ရတယ္။
- Sclerotherapy ထိုးေဆးနည္း၊
- Laser therapy ေလဆာနည္း၊
- Stapled hemorrhoidectomy ေနာက္ေပၚနည္းျဖစ္တယ္။ ဆိုးေနတာမ်ိဳးအတြက္ အေကာင္းဆံုးလို႔ ဆိုတယ္။ မိနစ္ ၃ဝ သာၾကာတယ္။

အတြင္းလိပ္ေခါင္း ထြက္က်ေနရင္ အသာအယာ ဖိအားတညီထဲထား သြင္းေပးပါ။ ျပန္မဝင္တဲ့ လိပ္ေခါင္းဟာ ပိုးဝင္တာနဲ႔ ေသြးမေလွ်ာက္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ေသြးခဲပိတ္ လိပ္ေခါင္းျဖစ္လာရင္ နာမယ္။ ထြက္ေနတာကို ျပန္သြင္းလို႔ မရဘူး။ ေကာင္းေကာင္း မထိုင္ႏိုင္ဘူး။ ထံုေဆးေပးျပီး ခြဲရမယ္။ ခ်က္ခ်င္းေပ်ာက္ပါတယ္။


ကိုယ္ဝန္ေဆာင္က်န္းမာေရးဝဘ္ဆိုက္တခုရဲ႕ အၾကံးေပးခ်က္မ်ား

၁။ Fiber Diet ဖိုင္ဘာပါအစားအေသာက္စားသံုးပါ။

၂။ Kegel Exercises ကီဂယ္လ္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။

၃။ Sleep Pattern အိပ္က္ျခင္းစနစ္က်ပါေစ။ (တဖက္ဖက္ ေစာင္းအိပ္ပါ။)

၄။ Take Short Breaks ခဏတျဖဳတ္နားေပးပါ။ အလုပ္လုပ္ေနရူျဖစ္ရင္လည္း မၾကာမၾကာ အေနအထိုင္ပံုစံေျပာင္းပါ။

၅။ Ease Bowel Pressure ဝမ္းသြားခ်ိန္မွာ မညွစ္ရေအာင္လုပ္ပါ။

၆။ Clean Hygiene တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး ဂရုစိုက္ပါ။

၇။ A Warm Bath ေရေႏြးနဲ႔ ေရခ်ိဳးပါ။

၈။ Topical Treatments လိပ္ေခါင္းေနရာသံုးေဆး (ေရခဲတင္၊ တရားဝင္ခြင့္ျပဳထားတဲ့လိမ္းေဆး-အနာသက္သာေဆး)။

၉။ Pillow Comfort ထိုင္ရင္ ႏူးညံ့တဲ့ အခုခအခံေပၚမွာထိုင္ပါ။

၁ဝ။ Mineral Oil ပါရာဖင္ဆီ တဇြန္းညမွာေသာက္ပါ။

Sitz bath ေရေႏြးထိုင္နည္း
ေရခပ္ေႏြးေႏြးထဲမွာ တင္ပါးျမဳပ္ေအာင္ စိမ္ထားျပီး ထိုင္ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။ နာမည္အေခၚက Sitzbad ဂ်ာမန္စကား ကေနလာတယ္။ ေရခ်ိဳးတာပါဘဲ။ Hip-bath လို႔ ေခၚရင္ တန္းသိေစႏိုင္တယ္။ စအိုေနရာမွာ တခုခုျဖစ္ရင္ ဒီ ေရေႏြးထိုင္နည္းကို ညႊန္းတယ္။ သက္သာတာ အမွန္ျဖစ္တယ္။ ကုန္က်စရိတ္လဲ မရွိဘူး။ လိပ္ေခါင္း၊ ဂရင္ဂ်ီနာ၊ အစာေဟာင္းလမ္း ခြဲစိတ္ကုသရျခင္း၊ ကေလးဖြါးတဲ့အခါ ေမြးလမ္းခ်ဲ႕ျပီး ျပန္ခ်ဳပ္ထားျခင္း၊ သားအိမ္ နာျခင္း၊ အစာလမ္းေရာင္ေရာဂါ၊ ဆီးအိမ္ေရာင္ျခင္း၊ ဆီးက်ိတ္ေရာင္ျခင္း နဲ႔ ဗဂ်ိဳင္းနာ;ေရာင္ျခင္းေတြအတြက္သံုးႏိုင္တယ္။ နာတာေရာ ေရာင္တာကိုပါ သက္သာေစမယ္။

ေရခ်ိဳးစည္ျဖစ္ျဖစ္၊ ေရထည့္လို႔ရတဲ့ ကန္ခပ္ၾကီးၾကီးျဖစ္ျဖစ္၊ သံုးႏိုင္တယ္။ ပလပ္စတစ္ေရကန္ ဝယ္လို႔ရတယ္။ ေရအိမ္သာ အထက္မွာထားျပီး ထိုင္ႏိုင္တယ္။ ေရထဲကို ဆား၊ မုန္႔လုပ္ေဆာ္ဒါ၊ ဗနီဂါေတြလဲ ေရာႏိုင္တယ္။ ဘာမွမေရာလဲ ရပါတယ္။ ေရကန္ထဲမွာ ေရအျမင့္ ၃-၄ လကၼရွိေအာင္ျဖည့္ပါ။ ေရအပူခ်ိန္ 110 °F (43 °C) ရွိသင့္တယ္။ အဲဒီထဲမွာ တင္ပါး နစ္ေနေအာင္ထားျပီး ၁၅-၂ဝ မိနစ္ၾကာ ထိုင္ေနယံုသာ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ေရေႏြးနည္းေရာ ေရေအးနည္းပါ ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ Cool sitz baths အေအးထိုင္နည္းကိုေတာ့ Constipation ဝမ္းခ်ဳပ္သူေတြ၊ ဗဂ်ိဳင္းနား ပိုးဝင္လို႔ေရာင္ေနသူေတြ သံုးသင့္တယ္။ တခါတေလ ဝမ္းမလံုသူ၊ ဆီးမလံုသူေတြအတြက္လဲ အက်ိဳးရွိေစတယ္။ အဆန္းထြင္ႏိုင္တာက ေရေႏြးထဲမွာ ၃-၄ မိနစ္ထိုင္၊ ေနာက္ ေရေအးထဲမွာ တခါထိုင္၊ တလွည္စီ ၄-၅ ၾကိမ္ လုပ္တယ္။ နည္းတခုက ေရ ၂ မ်ိဳး သံုးအေနရေအာင္ ေရေအးတဘက္သံုးႏိုင္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အျဖဴဆင္းေနခ်ိန္မယ္ ေရေႏြးထဲမွာ ဆားျဖစ္ျဖစ္ ဗနီဂါျဖစ္ျဖစ္ထည့္ျပီးထိုင္တာ ပိုေကာင္းေစတယ္။ သတိထားစရာေတြက မရွိသေလာက္ပါ။ အပူရွိန္ေၾကာင့္ ေသြးပိုေလွ်ာက္ျပီး ႏွလံုးခုန္ နည္းနည္းျမန္ႏိုင္တယ္။ ျပီးရင္ ျခည္တဘက္နဲ႔ ေျခာက္ေအာင္သုတ္ပါ။ တေန႔မွာ ၁-၂ ခါလုပ္သင့္တယ္။

Dr. တင့္ေဆြ