Cervicitis သားအိမ္ဝ ေရာင္ျခင္း

(ကန္ေတာ့ပါ)

၁။ သမီး ဒုုတိယအၾကိမ္ Pap smear test မွာေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ဆဲလ္ေတာ့မေတြ႔ပါဘူး။ သားအိမ္ဝေတာ့ နည္းနည္းေရာင္ေနေသးတယ္လိုု႔ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆီးစပ္နဲ႔ခါးေအာက္ပိုုင္းေတာ့ကိုုက္ေနပါေသးတယ္။ ဆရာဝန္ကေတာ့ ပိုးသတ္ေဆးထပ္မေပးေတာ့ပါဘူး ဒါမ်ိဳးက အခ်ိန္ၾကာၾကာ ေရာဂါအျမစ္မျပတ္ဘဲ ကိုုက္ခဲမႈေတြ ျဖစ္တက္ပါသလားရွင့္ သမီးသိခ်င္လိုု႔ပါ။

၂။ ကၽြန္မက အသက္ ၂၇ ႏွစ္ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္က သားအိမ္ေခါင္းခၽြဲေမွး test လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဖုေလးေတြ ေပါက္ေနလို႔ပါ။ result ကေတာ့ abnormal cell clear ပါတဲ့။ ညဖက္ထဲ့ေဆးေလး ထည့္ပါတယ္။ အဖုေလးေတြကေတာ့ အရွင္းမေပ်ာက္ပါဘူး။ တပတ္လံုးပါပဲ။ ေပ်ာက္လိုက္ တခါတေလ အဖုအႀကီးႀကီးေတြ ျပန္ျဖစ္ေနလိုက္နဲ႔ပါပဲ။ သမီး စိတ္အရမ္းညစ္ပါတယ္။ အခု ေမလေရာက္မွ တႏွစ္ျပည့္မွာပါ။ OG က တႏွစ္ျပည့္မွ ျပန္စစ္ပါလို႔ေျပာပါတယ္။ တကယ္လို႔ အခု သမီးမွာ ကုိယ္ဝန္ရွိေနခဲ့ရင္ စစ္လို႔ရပါေသးလားဆရာ။ ေရာဂါေရာ ဘယ္လိုကုလို႔ ရပါသလဲဆရာ။ ေရာဂါရွိေနခဲ့ရင္ ကေလးကိုထိခိုက္ႏိုင္လားဆရာ။ အဲဒီအဖုေလးေတြက ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာလဲဆိုတာ OG က ေသခ်ာမေျပာပါဘူးဆရာ။ အိမ္ေထာင္သက္က ငါးႏွစ္ပါ။

၃။ Cervicitis ဆိုတာ ေရာဂါလား၊ ဘာပါလဲ။ ဘာေၾကာင့္ ၿဖစ္ရတယ္ ဆိုတာရယ္ ၿဖစ္ေနတာက ေရာဂါဆို ဘယ္လို ကုသရတယ္၊ ဘာေတြ ေရွာင္လို႔ ဘယ္လိုေနရတယ္၊ က်န္းမာေရး-ပညာေပး ေၿပာၿပရွင္းၿပေပးပါ။

၄။ ကန္ေတာ့ပါ ဆရာ႐ွင့္။ ကြၽန္မအသက္က ၁၈ ႏွစ္၊ အပ်ိဳပါ။ ဓမၼတာလာတာမမွန္တာ ၃ ႏွစ္ေလာက္႐ွိပါျပီ။ ၃ လတခါ ၂လ တခါမွ ေပၚပၚတယ္။ တခါေပၚရင္ ၇ ရက္ေလာက္ၾကာပါတယ္။ ဆရာဝန္နဲ႔ျပတာလည္း တႏွစ္ေလာက္႐ွိပါျပီ မေပ်ာက္ပါဘူး။ ေဆးထိုးေဆးေသာက္ရင္ေတာ့ တလတခါပံုမွန္လာပါတယ္။ ေဆးျပတ္သြားရင္ မမွန္ေတာ့ျပန္ဘူး။ အဲ့ဒါနဲ႔ ေဆးစစ္တာ အေျဖက mild inflammatory smear လို႔ ေျပာထားလို႔ပါဆရာ။ သားအိမ္ဝမွာလည္း အနီစက္ေလးေတြ ႐ွိတယ္လို႔ ဆရာဝန္ကေျပာပါတယ္။ စိုးရိမ္ရလားသိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။

သတ္ပံုေတြ ျပင္လိုက္ပါတယ္။ ေဆာရီး။

၅။ ဆရာမဂၤလာပါ႐ွင့္။ ကြၽန္မအသက္က ၂၉ ႏွစ္ အပ်ိဳပါ။ ရာသီလာတိုင္း အျမဲလိုလို ပထမရက္ေတြမွာ ခါးကိုက္တယ္။ ဆီးစပ္ကနာတယ္။ မီးယပ္အျဖဴလဲ အျမဲလိုလိုနည္းနည္းဆင္းလိုက္ မ်ားမ်ားဆင္းလိုက္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဘာေဆး ေသာက္ရမလဲေျပာျပေပးပါ။ ဖီလီေမာသားအိမ္ေဆးအေၾကာင္းလဲသိခ်င္ပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ရာသီလာခ်ိန္ကိုက္တာ အမ်ားအားျဖင့္ ေရာဂါမဟုတ္ပါ။ အနာအကိုက္သက္သာေဆး တခုခု ဥပမာ Ibuprofen 200 mg ေသာက္ႏိုင္တယ္။ ေရေႏြးအိတ္ကပ္ေပးႏိုင္တယ္။ အျဖဴဆင္းတာက ရာသီလာတာနဲ႔ ဆက္စပ္ရင္လည္း ေဆးမလိုပါ။ အပ်ိဳ (အေတြ႔အၾကံဳမရွိသူ) ေဆးမလိုပါ။ ဖီလီေမာကထုတ္တာမွန္သမွ် အားလံုးဟာ ေၾကာ္ျငာေဆးသာျဖစ္တယ္။ ထိေရာက္မႈ နဲ႔ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ေဆးသုေတသနမရွိပါ။

ဟုတ္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။ ဒါေပမဲ့ OG ျပၾကည့္ေတာ့ တခါမွလဲလိင္မဆက္ဆံဖူးပဲ ေရာဂါလကၡဏကျပေနေတာ့ သားအိမ္ထဲပစၥည္းထည့္ၾကည့္ ဘိုင္ေအာ့ပ္စီစစ္ေတာ့ သားအိမ္ေခါင္းေရာင္တာတဲ့။ ကြ်န္မလဲ အေတာ္စိတ္ဆင္းရဲပါတယ္။ တခါမွမဆက္ဆံဖူးပါဘူး။ ဘာလို႔ အာ့လိုေရာဂါျဖစ္လဲသိခ်င္ပါတယ္။ ေဆးလဲ တပတ္စာပဲေသာက္ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ျပဖို႔ၾကေတာ့ ရွက္တာေရာ အလုပ္ကမအားတာေရာနဲ႔ ထပ္မျပျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ဆရာေဆးညႊန္လို႔ရရင္ ညႊန္ေပးပါ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင္။

သားအိမ္အဝေရာင္တဲ့ေရာဂါ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အမ်ိဳးသမီးတဝက္ေလာက္ တသက္မွာတခါ ျဖစ္တတ္ၾကတယ္။ ျဖစ္ေနမွန္း မသိၾကတာလဲ မနည္းဘူး။ ဗဂ်ိဳင္းနားေရာင္ရာကေနလဲ ဆက္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ ဖို-မဆက္ဆံတာ၊ လိင္ဆက္ဆံနည္းဆန္းျပားတာ၊ ကြန္ဒြမ္မပါဘဲ ဆက္ဆံတာ၊ အရင္က လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါ ျဖစ္ဘူးတာ၊ လိင္ဆက္ဆံဘက္ အေဖၚမ်ားတာေတြက ဒီေရာဂါပိုျဖစ္ေစပါတယ္။

သားအိမ္ဝေရာင္တာ အတူမေနဖူးသူေတြမွာလည္း ေတြ႔ရတတ္တယ္။ ကူးစက္ပိုးမဝင္ပဲလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အလာဂ်ီေခၚ မတည့္တာကေနဆက္ျဖစ္တယ္။ အလွအပသံုးပစၥည္းေတြ၊ ေဆးေၾကာရည္ေတြ။ အေမႊးအၾကိဳင္ေတြ။ မိန္းမကိုယ္သန္႔ရွင္း ေဆးရည္မသင့္သူ၊ ကြန္ဒြမ္နဲ႔မသင့္သူေတြရွိတယ္။ ရာသီလာစဥ္သံုးပစၥည္းနဲ႔မသင့္သလားလည္း စဥ္းစားရမယ္။ ေရာဂါတခုခုေၾကာင့္ ဗက္တီးရီးယားေဆးေသာက္ရင္ ဗဂ်ိဳင္းနားထဲမွာ ပံုမွန္ရွိေနတဲ့ ဗက္တီးရီးယားေတြ အေျခအေန ေျပာင္းရာကေနလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။

လကၡဏာေတြကေတာ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန တခုခုဆင္းတာျဖစ္တယ္။ အျဖဴေရာင္၊ အဝါေရာင္၊ မီးခိုးေရာင္၊ အစိမ္းေရာင္ေတြ ဆင္းႏိုင္တယ္။ ရာသီဆင္းအျပီး ပိုသိသာတယ္။ ယားမယ္၊ အေနရခက္မယ္၊ ဆက္ဆံရင္ မနာသင့္ပဲ နာမယ္၊ ၾကားရက္ျဖစ္ျဖစ္၊ ဆက္ဆံေနတံုးျဖစ္ျဖစ္ ေသြးဆင္းမယ္၊ ဆီးပူ-ဆီးေအာင့္မယ္၊ ခါး၊ ဆီးစပ္ နာမယ္။ ဆိုးတဲ့အဆင့္ ျဖစ္လာရင္ အနံ႔ဆိုးဝါးတာေတြဆင္းမယ္။ ကိုယ္ပူမယ္၊ ပ်ိဳ႕ျခင္လာမယ္။ အဲတာေတြ အကုန္မျဖစ္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕အခ်က္ေတြ ျဖစ္မယ္။

ေရာဂါလို႔ သံသယနဲ႔လာသူကို ေရာဂါရာဇဝင္ေမးတယ္။ ခံစားေနရာတာအျပင္ လိင္ဆက္ဆံေရး၊ အိမ္ေထာင္ေရးေမးမယ္။ ေမြးလမ္းစစ္ေဆးမယ္။ ေမြးလမ္းကဆင္းေနတာကို ရယူစစ္ေဆးမယ္။ သားအိမ္အဝကင္ဆာ ဟုတ္-မဟုတ္ကို Pap smear test နည္းနဲ႔ သိႏိုင္တယ္။

လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြထဲက ဂႏိုရီးယား၊ ကဲလ္မီဒီးယား၊ ထရြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္၊ အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ၊ လိင္လမ္း ေရယံုေတြကေန ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ကေန ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ဆိုေပမဲ့ သက္ေသ မရွိပါ။

ေရာဂါပိုးမဟုတ္ေပမဲ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းသံုး သန္႔ရွင္းေရးေဆးရည္ေတြ၊ တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးလုပ္နည္းစာဖတ္ျပီး လိုက္နာပါ။ ရာသီလာတံုးသံုးတဲ့ ပစၥည္းေတြ၊ ကိုယ္ဝန္တား ပစၥည္း-ေဆးေတြ၊ သုတ္ပိုးသတ္ေဆး၊ ကြန္ဒြမ္ေတြနဲ႔ မတည့္သူေတြမွာလဲ ပိုးဝင္တာ ပိုလြယ္ေစတယ္။ စစ္ေဆးရာမွာသံုးတဲ့ ခြဲစိတ္ကရိယာေတြကေနလဲ ပိုးမသန္႔ရင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဗဂ်ိဳင္းနားထဲမွာေနတဲ့ ဗက္တီးရီးယားေတြ ပံုမွန္မဟုတ္ရာကေနလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ပိုးေသေဆး။ ပိုးေသေဆးေတြကို မလိုအပ္ပဲမေသာက္ပါနဲ႔။ တခ်ိဳ႕မွာ ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ ရွာမေတြ႔တတ္ပါ။

ပိုးေသေဆးေတြက အေတာ္ႏိုင္ပါတယ္။ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြဆိုရင္ ဆိုင္ရာ-ႏိုင္ရာေဆးေတြ ေပးရမယ္။ စိတ္ခ်ရတဲ့ လိင္ဆံမႈျပဳပါ။ ကိုယ့္အေဖၚကိုယ္သိပါ။ အေဖၚမ်ားတာ မေကာင္းပါ။ ေရာဂါပိုးက ေမြးလမ္းမွာ ေရာဂါစကတည္းက သားအိမ္အထိမေရာက္ခင္ ေဆးကုပါ။

၁။ Chlamydia ကဲလ္မီဒီးယားပိုးက ဂႏိုးရီးယားပိုးထက္ပိုျပီး အျဖစ္မ်ားတယ္။ ကုသရတာ မခက္ပါ။
• Azithromycin 1 gm တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Azithromycin 500mg ပဌမေန႔၊ 250mg တေန႔တၾကိမ္နဲ႔ ေနာက္ထပ္ ၃ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
• HIV-positive ျဖစ္ေနသူေတြလဲ အတူတူေပးႏိုင္တယ္။
• Tetracycline 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္၊ Rosaramicin ေဆးေတြကို 95% ေပ်ာက္မယ္။
• Erythromycin 250-500-800 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္။ ေဆးေပးတာ ၇၇-၁ဝဝ% ေပ်ာက္တယ္။
• Ciprofloxacin ေပးတာ ၆၃-၉၂% ေပ်ာက္တယ္လို႔ သုေတသနတခုကေတြ႔ျပီး ေနာက္တခုက မေတြ႔ရဘူး။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကို Azithromycin တခါတည္းေပးတာက ၇ ရက္ေပးတာထက္ ပိုေကာင္းတယ္။
• ေဆးေသာက္ေနတံုးမွာ အတူေနတာကို တပါတ္ေရွာင္ေနသင့္ၾကတယ္။

၂။ HSV ေရယံုနဲ႔ ထရြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္ပိုးေတြကေန သားအိမ္အဝရဲ႕ အေပၚယံလႊာကို ထိခိုက္ေစတယ္။ ေမြးလမ္းေရယံုဆိုရင္ Acyclovir ေဆးေပးမယ္။

၃။ Mycoplasma genitalium, Streptococci (A and B) ဗက္တီးရီးယားေတြကလဲ ျဖစ္ေစတယ္။ ပိုးေသေဆးေတြကႏိုင္တယ္။ ဥပမာ Amoxicillin အေမာက္ဆာစလင္ 250-500 mg တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္။ (သို႔) 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ (သို႔) 750 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ကေလး = 125-250 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္ ၁ဝ-၁၄ ရက္။ ကေလး = 20-40 mg/kg/day တေန႔ ၃ ၾကိမ္။

၄။ Cytomegalovirus ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္ရင္ လကၡဏာမျပတာ မ်ားတယ္။

ဘာမွမခံစားရလို႔ မကုဘဲေနရင္ ၾကာေတာ့ PID ေခၚ တင္ပဆံုတြင္းအဂၤါေတြေရာင္တာ၊ ကေလးမရတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္ႏိုင္တယ္။ ဆီးစပ္ေနရာ တာရွည္ နာေနတတ္တယ္။ သူ႔အလိုလို ကိုယ္ဝန္ ပ်က္တတ္တယ္။ သားအိမ္အဝကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကေလး ေစာေမြးႏိုင္တယ္။ ေမြးလာတဲ့ကေလး ပိုးဝင္ႏိုင္တယ္။ ႏူမိုးနီးယား၊ မ်က္စိထိခိုက္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

သားအိမ္ဝဟာ သားအိမ္ကို ပိုးမဝင္ေအာင္ တားထားသလိုလုပ္တာမို႔ သူကေရာင္ေနရင္ သားအိမ္ကိုပါ ေရာင္ေစႏိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါပိုးေတြျဖစ္တယ္။ PID ေခၚ တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြေရာင္ေစႏိုင္တယ္။ အဲလိုကေန HIV ဝင္လာမွာလည္းသတိျပဳရမယ္။

နာတာရွည္သားအိမ္ဝေရာင္ျခင္း
ေစာေစာကျဖစ္ခဲ့တာကို ကုသမႈမလုပ္ရင္ နာတာရွည္သားအိမ္ဝေရာင္ျခင္းျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ သက္ေရာက္မႈေတြရွိလာႏိုင္တယ္။ သားအိမ္ဝကိုစစ္ၾကည့္ရင္ နီေနမယ္။ အနာလိုလည္း ျမင္ႏိုင္တယ္။ တခုခုဆင္းေနမယ္။ ယားယံႏိုင္တယ္။ အတူေနတာ မနာသင့္ဘဲ နာႏိုင္တယ္။ နာတာရွည္သားအိမ္ဝေရာင္ကို ကေလးေမြးဖူးသူေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ အရြယ္မေရးေတာ့ျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ အသက္ရသူေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ ေမြးလမ္းကို ေဆးရည္ျဖန္းေဆးသူေတြ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါရသူေတြ ပိုျဖစ္တယ္။ ဗဂ်ိဳင္းသံုး တားေဆးသံုးသူ ပိုျဖစ္တယ္။ အတူေနေဖၚမ်ားသူေတြနဲ႔ အကာကြယ္မဲ့ဆက္ဆံသူေတြ ပိုျဖစ္တယ္။

ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္ႏိုင္တာေတြရွိတယ္။ ကူးစက္မႈက ေဘးျပန္႔သြားမယ္။ တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြေရာင္ျခင္း ျဖစ္မယ္။ ကေလးမရျဖစ္မယ္။ သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ႏိုင္တယ္။ HIV အပါအဝင္ လိင္ကတဆင့္ ေရာဂါပိုးဝင္တာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဘာကေနျဖစ္ေစလဲကိုၾကည့္ျပီး ကုသရပါမယ္။ ခံစားေနရတာေတြကိုလည္းကုေပးမယ္။ နာတာ၊ ယားတာ။ ပိုးေသေဆး ေပးမယ္။ ခြဲစိတ္တာလိုရင္ လုပ္ရတယ္။ ကုရင္ အလားအလာေကာင္းပါတယ္။ ျပန္ျဖစ္တတ္တယ္။ ေဆာရီး။

Dr. တင့္ေဆြ