Stroke Treatments ဆထုပ္ ကုသနည္းမ်ား

ဆထုပ္ဆိုတာ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြဆီကိုသြားေနတဲ့ ေသြးလွည့္ပတ္မႈတေနရာမွာ နည္း သို႔ မရတာကိုေခၚတယ္။ အဲေတာ့ ဦးေႏွာက္ကလပ္စည္းေတြမွာ ေသြးမရ ေသြးမရ ေအာက္စီဂ်င္မရျဖစ္တယ္။ ဆဲလ္ေတြ ေသကုန္တယ္။ ဆဲလ္ေတြက လုပ္ေပးေနတဲ့အလုပ္ေတြ ေသတယ္။ မိနစ္ပိုင္း စကၠန္႔ပိုင္းသာၾကာတယ္။ ေဆာရီး။

ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာတေနရာမွာ ေသြးယိုထြက္ သို႔ ေပါက္ထြက္ရင္ ဆထုပ္ရတယ္။ အဲလိုျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းခံ ၂ ခု ရွိတယ္။ ေသြးတိုးနဲ႔ ေသြးေၾကာေလးေတြမွာ Aneurysms အင္ညဴရဇင္ ေခၚ ေသြးေၾကာေဖါင္းတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ Lupus လူးပတ္စ္လို ေရာဂါျပီးစနစ္ကေမာက္ကမျဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြမွာ ဦးေႏွာက္သြားေသြးေၾကာေတြကို အားနည္းေစႏိုင္တယ္။ ဒါ့အျပင္ ေသြးေၾကာထဲမွာ ေသြးခဲရွိျခင္းနဲ႔ ေသြးေၾကာက်ဥ္းျခင္းကေနလည္း အဲလိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။

အဆီ သို႔ ကိုလက္စေထာ နဲ႔ တခ်ိဳ႕ပစၥည္းေလးေတြကေန ေသြးလႊတ္ေၾကာနံရံေတြမွာ Plaque ပလိပ္ေခၚ အလႊာ ျဖစ္ေစရာကေန ေသြးလွည့္စနစ္ကို က်ဥ္းေစ ပိတ္ေစတဲ့အထိျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲလိုျဖစ္လာရင္ ေသြးေၾကာကေန ေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြေတြမွာ ေသြး (ေအာက္စီဂ်င္) မရျဖစ္လို႔ ဆဲေတြေသျပီး ဆထုပ္ျဖစ္တယ္။

ဆထုပ္ျဖစ္ရင္ ေဆးကုသမႈရဘို႔မွာ ပဌမဆံုးတနာရီကအေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ ျဖစ္လာတဲ့ေရာဂါလကၡဏာေတြကို သိထားရမယ္။ ျမန္တယ္။ သတိလစ္ျခင္း၊ စကားေျပာမူမမွန္ျခင္း။ သိပ္မဆိုးတာျဖစ္ရင္ စကားေျပာေနစဥ္ မူမမွန္ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္တျခမ္း အားနည္းလာမယ္။

တခ်ိဳ႕မွာ မ်ိဳခ်ရခက္တယ္။ စာဖမတ္ႏိုင္။ မေရးႏိုင္။ မ်က္စိၾကည့္မေကာင္း။ Paralysis ကိုယ္တျခမ္းမလႈပ္ႏိုင္ျခင္းကိုသာ ေလျဖတ္တယ္လို႔ေျပာတာ မျပည့္စံုပါ။ စကားေျပာတာ ေလးေနမယ္။ နားအၾကားအားနည္းလာမယ္။ စိတ္မၾကည္မလင္ ရႈတ္ေထြးေနမယ္။ ကိုယ္ကို ဘယ္ညာထိန္းႏိုင္မႈ အားနည္းေနမယ္။ ဆီး ဝမ္းထိန္ႏိုင္မႈ အားနည္းမယ္။ ေခါင္းမူးမယ္။ အာရံုခံစားမႈေတြ အားနည္းမယ္။ ထိတို႔မႈ ခံစားမႈ နည္းမယ္။ အရသာရွိမႈ နည္းမယ္။

Stroke Treatments ဘယ္လိုကုသမလဲ

Thrombolytic therapy ေသြးခဲကိုကုသနည္း
ေသြးခဲေၾကာင့္ျဖစ္တာေသခ်ာရင္ Clot-busting drugs ေဆးေတြသံုးတယ္။ တနာရီအတြင္းေပးႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္။ ေနာက္က်ေနလည္း ေပးတယ္။ Blood thinners ေခၚ ေသြးက်ဲေဆးေတြလည္းေပးတယ္။ Coumadin နဲ႔ Aspirin ေဆးေတြသံုးတယ္။ ေသြးခဲတာေၾကာင့္မဟုတ္သူကို အဲလိုေဆးေတြေပးရင္ ေသြးပိုထြက္ေစမယ္။

အေရးေပၚကုသမႈေနာက္မွာ ပ်က္စီးမႈေတြတိုးမလာေအာင္လုပ္ေပးရတယ္။ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာရံုေၾကာဆဲလ္ေတြက တျခားဆဲလ္ေတြနဲ႔ မတူပါ။ ေသျပီးရင္အသစ္ျပန္မျဖစ္ပါ။ အသစ္ျပင္လို႔လည္းမရပါ။ အမာရြတ္ျဖစ္စဥ္မရွိပါ။

Medication Treatment with Alteplase IV r-tPA
Ischemic strokes ေခၚ ေသြးခဲျခင္း ေသြးမဝျခင္း ဆထုပ္အတြက္ Plasminogen activator (Alteplase IV r-tPA) ေဆး တခုတည္းသာ FDA က အသိအမွတ္ျပဳေပးထားတာရွိေသးတယ္။ ျမန္ျမန္ေပးႏိုင္ရင္ အသက္ကယ္ႏိုင္တယ္။ နာတာရွည္ က်န္ရစ္မွာေတြ သက္သာေစမယ္။

Alteplase IV r-tPA ေဆးကို ေသြးျပန္ေၾကာကေန ထိုးေပးရတယ္။ ေသြးခဲကို ေပ်ာ္သြားေစမယ္။ ပဌမ ၃ နာရီအတြင္း အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕လူနာေတြကို ၄ နာရီခြဲအထိလည္းထိုးေပးႏိုင္တယ္။

Mechanical Treatment to Physically Remove the Clot ေသြးခဲကိုဖယ္ရွားေပးနည္း
Thrombectomy လို႔ေခၚတယ္။ Stent retriever ကရိယာသံုးတယ္။ ေပါင္ျခံကေသြးလႊတ္ေၾကာထဲကို ကသီတာ ေသေသးေလး အရင္ထည့္ရတယ္။ စတန္႔ကိုဖြင့္ေပးျပီး ေသြးခဲကိုဆုပ္ကိုင္ယူရတယ္။ စုပ္ယူနည္းလည္းသံုးတယ္။ ၆ နာရီအတြင္းမွာလုပ္တယ္။ Alteplase ေဆးလည္းေပးထားျပီးျဖစ္မယ္။

Stopping the bleeding in a hemorrhagic stroke ေသြးခဲေနတာ ရပ္ေစနည္း
Hemorrhagic stroke ေခၚ ေသြးေၾကာေပါက္ထြက္သူအတြက္လုပ္ေပးရတယ္။ ေသြးတိုးေၾကာင့္ျဖစ္တာမ်ားတယ္။ Aneurysms ေၾကာင့္နဲ႔ Arteriovenous malformations (AVMs) ေၾကာင့္ျဖစ္မယ္။ Mechanical Treatment နည္းမွာ ကသီတာေလးသံုးတယ္။ လက္ကျဖစ္ျဖစ္ ေျခေထာက္ျဖစ္ျဖစ္ ေသြးလႊတ္ေၾကာထဲကေနသြင္းတယ္။ ဦးေႏွာက္အထိ သြားေစမယ္။ ကင္မရာေလးပါတယ္။ ေကြးလို႔ေကာက္လို႔ရတယ္။ Coil ေခၚအေခြေလးနဲ႔ ေသြးထြက္ေနာကို ရပ္ေစမယ္။ တခ်ိဳ႕ေတာ့ ခြဲစိတ္နည္းလုပ္ေပးရတယ္။

ေနာက္ထပ္ ဆထုပ္မရေအာင္ကာကြယ္နည္း
က်န္းမာေအာင္ ေနထိုင္စားေသာက္နည္း အလြန္အေရးၾကီးတယ္။ ေသြးတိုးထိန္းေနရမယ္။ ေဆးလိပ္မေသာက္ရ။ အဆီဓါတ္မမ်ားေစရ။ နည္းေအာင္လုပ္ပါ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ထိန္းပါ ေလွ်ာ့ပါ။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈလုပ္ပါ။

1. Ischemic Heart Disease ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/ischemic-heart-disease.html
2. Stroke Emergency Treatment ဆထုပ္ အေရးေပၚကုသျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2015/12/stroke-emergency-treatment.html
3. Stroke ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာ ေဖာင္းၿပီးေပါက္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2015/07/stroke.html
4. Stroke ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာမေတာ္တဆျဖစ္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/stroke_22.html
5. Stroke ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/stroke.html
6. Stroke ေလျဖတ္ရင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/stroke.html

ျမန္မာျပည္သားေတြ ဘယ္မွာေနေန ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာေရာဂါေဘးက ေဝးၾကပါေစ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ