Genital warts (2) လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ (၂)

အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ျဖစ္ၾကတာ မနည္းလွပါ။ အတြဲတခုမွာ တေယာက္မွာ ေရာဂါရေနရင္၊ ျပေနရင္ က်န္တေယာက္မွာလဲ ဘာမွလကၡဏာမျပလည္း ပိုးရွိေနျပီ။ ဒါေပမဲ့ တေယာက္မွာ အဲလိုေတြ႔တိုင္း ေဖါက္ျပန္သူဆိုျပီး စြပ္စြဲလို႔ မရေသးပါ။ တေယာက္မွာ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ရွိေနရင္ သူ႔အေဖၚကိုပါ ေဆးစစ္ရမယ္။

အမ်ိဳးသမီးမွာ ျဖစ္ေနတာဆိုရင္ Pap smears သားအိမ္ဝကင္ဆာ ရွိ-မရွိ စစ္ေဆးတာကို အနည္းဆံုး တႏွစ္တခါ လုပ္သင့္တယ္။ ၾကြက္ႏို႔က သားအိမ္ဝမွာ ျဖစ္ေနသူဆိုရင္ ၃-၆ လတခါလုပ္ရမယ္။ (ကြန္ဒြန္) က HIV အတြက္သာမက လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔နဲ႔ သားအိမ္အဝကင္ဆာ အတြက္ပါ ကာကြယ္ရာက်တယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကြက္ႏို႔ေပါက္ရာေနရာကို (ကြန္ဒြန္) က ဖံုးမထားႏိုင္ရင္ ၾကြက္ႏို႔မွန္သမွ်ကို ကာကြယ္မႈမေပးႏိုင္ပါ။ အတူေနအေဖၚဆိုတာ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ရွိသင့္တယ္။ ကိုယ့္အေဖၚ၊ ဇနီး၊ ခင္ပြန္းကို သစၥာရွိပါေလ။

ၾကြက္ႏို႔ရွိေနေပမဲ့ ကေလးမရတာမျဖစ္ေစပါ။ ကိုယ္ဝန္ကို မထိခိုက္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနစဥ္ျဖစ္တဲ့ လိင္လမ္း ၾကြက္ႏို႔အတြက္ Imiquimod, Sinecatechins, Podophyllin နဲ႔ Podofilox ေတြကို မသံုးပါနဲ႔။ ခြဲစိတ္တာ လုပ္ခ်င္ လုပ္ႏိုင္တယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ၾကြက္ႏို႔ကို Liquid nitrogen နဲ႔ Cryotherapy လုပ္ရတယ္။ Cryoprobe မသံုးသင့္ပါ။ TCA or BCA 80%–90% ပါးပါးေလး လိမ္းႏိုင္တယ္။ ေျခာက္ေသြ႔ပါေစ။ ေဆးမ်ားသြားရင္ Sodium bicarbonate, Liquid soap နဲ႔ေဆးပါ။ တပတ္တခါ။

Urethral Meatus Warts ဆီးသြားေပါက္ၾကြက္ႏို႔ကို Cryotherapy with liquid nitrogen နည္း၊ ဒါမွမဟုတ္ Podophyllin 10%–25% in compound tincture of Benzoin သံုးပါ။ ေဆးမလိမ္ခင္ ေနရာကို ေျခာက္ေသြ႔ေနပါေစ။ တပတ္ခါ။

စအိုၾကြက္ႏို႔ကို Cryotherapy with liquid nitrogen သံုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ TCA or BCA 80%–90% ပါးပါးေလးသံုးပါ။ ေျခာက္သြားပါေစ။ မ်ားတာကို talc, sodium bicarbonate, or liquid soap နဲ႔ ဓါတ္ပ်ယ္ေစႏိုင္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ခြဲစိတ္ကုသပါ။ စအိုထဲၾကြက္ႏို႔ အထူးကုနဲ႔ကုသပါ။

1. Podophyllin ေဆးကေန ၾကြက္ႏို႔ (တစ္ရွဴး) ေတြကို ဖ်က္ဆီးမယ္။ အနာေပၚမွာသာလိမ္းရမယ္။ ေဆးလိမ္းျပီးေနာက္ ၁-၄ နာရီၾကာရင္ ေဆးေၾကာႏိုင္တယ္။ တပတ္မွ တခါနဲ႔ ၄-၆ ပတ္ၾကာႏိုင္တယ္။ လိုေသးရင္ ဆက္သံုးပါ။ ေဆးလိမ္းတဲ့ ေနရာမွာ အေနရခက္မယ္။ နာမယ္။ အနာသစ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ မသံုးရပါ။

2. Podofilox (Condylox) ေဆးကို ဂြမ္းစေလးသံုးျပီး ကိုယ္တိုင္လိမ္းႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္ ဆက္တိုက္ လိမ္းပါ။ ၄ ရက္နားပါ။ ေနာက္အဲဒီအတိုင္း ၄ ခါလည္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ မသံုးရပါ။ ေဆးလိမ္းတဲ့ေနရာမွာ အေရခက္မယ္။ နာမယ္။ အနာသစ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

3. Bichloroacetic acid (BCA) နဲ႔ Trichloroacetic acid (TCA) အက္စစ္ ၂ မ်ိဳးေဆးကေန ၾကြက္ႏို႔ တစ္ရွဴးေတြကို ဖ်က္ဆီးျပစ္မယ္။ ဆရာဝန္-ဆရာမကေနထည့္ေပးႏိုင္ရင္ ေကာင္းတယ္။ တပတ္ ၁ ခါသာ ထည့္ရတယ္။ ၄-၆ ခါ ၾကာႏိုင္တယ္။ ေဆးထည့္ရာေနရာမွာ ပူေလာင္တာ နာတာရွိမယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိလည္း သံုးႏိုင္တယ္။

4. Imiquimod (Aldara) (ခရင္မ္) ျဖစ္တယ္။ ခုခံအားကို သက္ေရာက္ေစတယ္။ ညအခ်ိန္ အနာေပၚလိမ္းရတယ္။ ၆-၁ဝ နာရီၾကာရင္ ေဆးပါ။ တပတ္မွာ ၃ ရက္၊ ၁၆ ပတ္အထိ လိမ္းႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိခ်ိန္မသံုးရပါ။

5. Interferon (အင္တာဖရြန္) ေဆးကိုလဲသံုးတယ္။ ခုခံအားေဆး အမ်ိဳးအစားျဖစ္တယ္။ ထိုးေဆးနဲ႔ လိမ္းေဆးရွိတယ္။ ၾကြက္ႏို႔ေနရာမွာ ထိုးတာက ပိုထိေရာက္တယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးက တုပ္ေကြးလိုခံစားရမယ္။ တျခားေဆးနည္းေတြနဲ႔ မရမွသာသံုးပါ။ ေဆးနည္းနဲ႔ ခြဲစိတ္နည္းတို႔နဲ႔ တြဲသံုးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနစဥ္ မသံုးရပါ။

6. Sinecatechins (Veregen) သစ္ပင္ကထြက္တဲ့ေဆး ကိုယ္တိုင္ သံုးႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၁၆ ပတ္ ၾကာႏိုင္တယ္။ ဗဂ်ိဳင္းနား၊ စအိုေနရာမွာလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ HIV ရွိေသူ၊ ေရယံုရွိေနသူေတြလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ အတူမေနခင္ ေဆးျပစ္ရမယ္။ ကြန္ဒြမ္ကို အားနည္းေစႏိုင္တယ္။ ေဆးထိရာမွာ နီရဲျပီး ယားမယ္။ ပူေလာင္မယ္။

HIV ရွိေနသူ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ေဆးကုရလည္းခက္တယ္။ Squamous Cell Carcinoma in Situ ကင္ဆာကနဦးျဖစ္ေနသူ အထူးကုနဲ႔ကုသပါ။ Cervical Warts သားအိမ္ဝၾကြက္ႏို႔ကို Biopsy evaluation လုပ္ရမယ္။ အထူးကုသမႈ လုပ္ရမယ္။

လိင္လမ္းမွာ ၾကြက္ႏို႔ရွိေနသူနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံမႈေရွာင္ရင္ ကူးစက္တာ မျဖစ္ေစပါ။ ရွိေနမွန္းမသိရင္ ခက္တယ္။ (ကြန္ဒြမ္) က ၾကြက္ႏို႔ကို မဖံုးႏိုင္ရင္လဲ ကာကြယ္မႈမေပးပါ။ တေယာက္ကိုတေယာက္ ရိုးသားပါ။ Vulva HPV မိန္းကိုယ္မွာရွိတာကို စမ္းသပ္နည္းမရွိပါ။ Cervix HPV သားအိမ္ဝ(ေခါင္း) မွာရွိတာကိုေတာ့ စမ္းလို႔ရတယ္။

HPV vaccine ကာကြယ္ေဆး Gardasil နဲ႔ Cervarix ၂ မ်ိဳးရွိေနျပီ။ Cervarix က 70% of cervical cancers ျဖစ္ေစတဲ့ (types 16 and 18) ကို ကာကြယ္မယ္။ Gardasil ကာကြယ္ေဆးက 90% of genital warts ျဖစ္ေစတဲ့ (types 6 and 11) ကို ကာကြယ္မယ္။ လိင္မဆက္ဆံမီအရြယ္မွာ ထိုးႏိုင္တာေကာင္းတယ္။ ေယာက္်ားေတြအတြက္ (Gardasil) ဟာ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ကို ကာကြယ္တယ္။ မိန္းကေလး ၉ ႏွစ္သမီးကေန ၂၆ ႏွစ္သမီးအထိ ထိုးေပးသင့္တယ္။ ၾကြက္ႏို႔ ေပါက္ေနသူ ထိုးဘို႔မလိုပါ။ HPV ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ျဖစ္မွာကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ Gardasil ေဆးကို ၆ လ အတြင္းမွာ ၃ ခါထိုးရတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ဆိုးဝါးတာမရွိပါ။

Podophyllin ေဆးနဲ႔ ကိုယ္ဝန္

ေသာက္ေဆးကေန ေဆးမ်ားရင္ေတာ့ ကေလးကိုသက္ေရာက္ႏိုင္တယ္လို႔သိထားတယ္။ လိမ္းေဆးကေန ျဖစ္ႏိုင္တာအတြက္ ေဆးသုေတသန မစံုလင္ေသးပါ။

- Warts ၾကြက္ႏို႔ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/warts.html

- Genital warts လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/genital-warts.html

Dr. တင့္ေဆြ