Kidney stones ေက်ာက္ကပ္ ေက်ာက္

၁။ ဆရာရွင့္က်မသမီးအသက္ဆယ့္ေျခာက္ပါ။ ေက်ာက္ကပ္မွာေက်ာက္တတည္ေနတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ အခု Fame ကထုထ္တဲ့ ဆီးေက်ာက္ေပ်ာ္ေဆးေသာက္ေနရပါတယ္။ ေဆးေသာက္တာ တလေတာ့ရွိပါျပီ။ မသက္သာေသးပါဘူး။ ဘာဆက္လုပ္သင့္လဲဆိုတာ အၾကံၫဏ္ေလးသိခ်င္လို႔ပါဆရာ။

၂။ ဆရာဝန္ သမီးေက်ာက္ရွိတယ္။ အသက္ ၃၅ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၉၊ ႕႕႕႕႕ နိုင္ငံမွာ ထုတ္ျပီး၊ အခုျပန္ရွိတယ္ဆရာ။

ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္ရွိရင္ ဘယ္လိုခံစားရမလဲ
တခ်ိဳ႕မွာ ရွိမွန္းမသိပဲအၾကာၾကီးေနတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ရုတ္တရက္ အတင္းနာမယ္။ ေနာက္ေက်ာ၊ ဘယ္-ညာ နာမယ္။ ေပါင္ျခံနာမယ္။ ဗိုက္နာမယ္။ ကိုယ္အေနအထားျပင္ေပးလဲ နာတာမသက္သာဘူး။ နာပံုနာနည္းကလဲ အေပ်ာ့-အျပင္း မတူဘူး။ အရမ္းနာလို႔ ပ်ိဳ႕အန္တတ္တယ္။ တသက္မွာ ဒီေလာက္နာတာမခံစားရဘူးလို႔ တခ်ို႕ကေျပာမယ္။ အဲလိုအထိ နာတာကို Pain လို႔မေျပာပဲ Agony လို႔ေျပာတယ္။ ကေလးေမြးရတာ၊ အရိုးက်ိဳးတာထက္ နာတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ဆီးထဲမွာ ေသြးပါႏိုင္တယ္။ ပိုးဝင္ရင္ ဆီးေအာင့္သလိုခံစားရမယ္။ ဖ်ားမယ္၊ ခ်မ္းမယ္၊ ဆီးသြားရင္နာမယ္။ တခါတေလ ဆီးအသြားရခက္မယ္။ သြားခ်င္ရင္ အျမန္ေျပးရမယ္။ က်ားလိင္အဂၤါေနရာအထိနာႏိုင္ေသးတယ္။

ဘာလို႔ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္သလဲ
တခုထဲလဲ မဟုတ္၊ တိတိက်က်လဲ ေျပာမရပါ။ ဆီးထဲမွာ အရည္၊ ဓါတ္ဆားနဲ႔ အက္စစ္ဓါတ္ေတြဟာ ျဖစ္သင့္တာေတြ မျဖစ္ရာကေန ျဖစ္တယ္။ ပံုမွန္ဆိုရင္ ဆီးထဲက ပုံေဆာင္ခဲအခ်င္းခ်င္း ကပ္တြယ္ျပီး ေက်ာက္ျဖစ္မွာကို တားႏိုင္တဲ့သတၲိ ရွိေနတယ္။

ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္မ်ား
• ေရကို တေန႔မွာ ၂ လီတာ ၂ လီတာခြဲ ေသာက္ပါ။ ေရဓါတ္နည္းတာ မေကာင္းပါ။ ဒီလိုလူမ်ိဳး ဝမ္းေလ်ာရင္ ေရမ်ားဘို႔ ပိုသတိထားပါ။ ႏိုင္ေအာင္ မေသာက္ႏိုင္ရင္ Drip သြင္းပါ။
• Renal tubular acidosis, Dent's disease, Hyperparathyroidism, Primary hyperoxaluria and Medullary sponge kidney ေရာဂါတခုခုရွိေနရင္ ေက်ာက္ျဖစ္ေစမဲ့ Calcium oxalate crystals ေတြျဖစ္ေစမယ္။
• Crohn's disease ေရာဂါရွိေနသူေတြမွာ ပိုမ်ားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေက်ာက္ ျပန္ျဖစ္သူေတြမွာ ဒါေတြပါရွိေန-မေန စစ္ရမယ္။
• ေရထဲက Fluoridation ေၾကာင့္လဲ အျဖစ္မ်ားေစႏိုင္တယ္။ ေရေကာင္း-ေရသန္႔ ေသာက္ပါ။
• ဗီတာမင္ ဒီ မ်ားရင္လဲ ျဖစ္ေစတယ္လို႔ ၁၉၉၈ Archives of Internal Medicine က ဆိုတယ္။
• ဖို-မဆက္ဆံတာ Causal relationship ၾကံဳရာနဲ႔ စခန္းသြားတဲ့ အက်င့္ကလဲ ျဖစ္မလားလို႔ ေျပာၾကေသးတယ္။
• American Urological Association က ကမာၻၾကီး ပူေႏြးလာတာကို ေထာက္ျပေသးတယ္။
• Hypercalciuria ေသြးထဲမွာ (ကယ္လ္စီယမ္) မ်ားေနသူ ပိုျဖစ္တယ္။ (ကယ္လ္စီယမ္) မ်ားတဲ့အစာ ေလ်ာ့စားပါ။
• ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာ ေစာေစာေသခ်ာ ကုသပါ။
• Thiazides, Potassium citrate, Magnesium citrate ေဆးေတြကို သတိထားေသာက္ပါ။
• သံပုရာရည္၊ လိမ္ေမာ္ရည္ ေဖ်ာ္ရည္ေတြ ေသာက္တာ ေကာင္းတယ္။
• Beer ကိုလဲ သက္သာတယ္ေျပာတယ္။ စပ်စ္ရည္ေလာက္ေတာ့ မေကာင္းပါ။
• ကိုကာကိုလာ၊ (ေကဖင္းပါအရည္၊ အခ်ိဳ႕ုအရည္ေတြလဲ မသင့္ပါ။
• အသား (ပရိုတင္း) နဲ႔ ဆား ေလ်ာ့စားပါ။
• သၾကားဓါတ္မ်ားတာ မေကာင္းပါ။
• ဟင္းႏုႏြယ္ရြက္ မတည့္ပါ။ Calcium နဲ႔ Oxalates မ်ားတဲ့ ဟင္းႏုႏြယ္ရြက္နဲ႔ ခရမ္းခ်ဥ္သီး ေရာမခ်က္သင့္ဘူးလို႔ ေတာင္အာရွမွာ ေျပာစမွတ္ ရွိတယ္။
• Potassium citrate ေဆးကို ေက်ာက္ျဖစ္မွာ ကာကြယ္ဘို႔သံုး ႏိုင္ပါတယ္။ စားေဆးနဲ႔ အရည္လာတယ္။ ဆီးရဲ႕ pH မ်ားေစျပီး အက္စစ္ဓါတ္ နည္းေစတယ္။
• ေသြးတိုး က်ေဆးထဲက Calcium channel blockers (Nifedipine) နဲ႔ Alpha blockers (Tamsulosin) ေဆးေတြက ေက်ာက္ရွိေနသူေတြအတြက္ပါ အသံုးက်တယ္။ ေက်ာက္ရွိေနရင္ က်ေစတယ္။
• Allopurinol (Zyloprim) ေဂါက္ေရာဂါေဆးက အက်ိဳးမ်ားေစတယ္။
• ဆီးသြားခ်င္တာကို ေအာင့္မထားပါနဲ႔။
• အသက္ ၂ဝ-၄၉ အတြင္းအျဖစ္မ်ားလို႔ ၾကီးလာရင္သက္သာတယ္။

စနစ္တက် ဘယ္လိုကုသမလဲ
(၁) Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy (ESWL) ေရွာ့ခ္လိႈင္းသံုးခြဲစိတ္ကုသနည္း
Ultrasound waves အာလ္ထြာေဆာင္းသံုးတယ္။ တုန္ခါမႈကေန ေက်ာက္ကို ေခ်ဖ်က္ေပးမယ္။ ေသးေသးေလးေတြက ဆီးထဲမွာပါလာလိမ့္မယ္။ နာမယ္။ ထံုေဆးနဲ႔လုပ္ရတယ္။ ေက်ာက္က ဆီးျပြန္ထဲမွာ ပိတ္မိေနရင္ Ureteroscope ကရိယာသံုးမယ္။

(၂) Ureterorenoscopy ယူရစ္တရိုကရိယာသံုးခြဲစိတ္ကုသနည္း
ေက်ာက္က ဆီးျပြန္ထဲမွာ ပိတ္မိေနရင္ လုပ္ႏိုင္တယ္။ Ureteroscope ကရိယာသံုးတယ္။ ေက်ာက္ေတြ႔ျပီဆိုရင္ Specialized instrument အထူးကရိယနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ Laser beams ေလဆာနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ ေက်ာက္ကိုခဲြထုတ္မယ္။

(၃) Percutaneous Nephrolithotomy (PCNL) အေရျပားကေနခြဲနည္း
ေက်ာက္က သိပ္ၾကီးေနရင္ လုပ္တယ္။ ေနာက္ေက်ာ္ဘက္မွာ ဒါးရာေပးတယ္။ Nephroscope ကရိယာေလးသံုးမယ္။ ေက်ာက္ကိုေသးေအာင္လုပ္ေပးျပီး ထုတ္မယ္။ Laser ေလဆာျဖစ္ျဖစ္ Pneumatic energy ေလအားသံုးျပီးျဖစ္ျဖစ္ သံုးတယ္။

(၄) Open Surgery သမားရိုးက်ခြဲစိတ္နည္း
ခုေခတ္မွာ ဒီနည္းသံုးတာနည္းလာျပီ။ တျခားနည္းေတြနဲ႔မရေအာင္ သိပ္ၾကီးေနရင္ေတာ့ လုပ္ရမယ္။ ကရိယာမရွိတဲ့ ေနရာေတြမွာလဲ လုပ္ပါေသးတယ္။

ကြ်န္ေတာ္ေရးျပီးသမွ် ေက်ာက္ကပ္ေဆးပညာစာေတြရွိပါတယ္။
1. Agony ဆီးလမ္းေက်ာက္က နာျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/agony.html
2. Drugs and Kidneys ေက်ာက္ကပ္အေပၚ သက္ေရာက္ေစတဲ့ ေဆးေတြ https://doctortintswe.blogspot.com/2016/02/drugs-and-kidneys.html
3. Glomerulonephritis ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ျခင္းတမ်ိဳး  https://doctortintswe.blogspot.com/2016/04/glomerulonephritis.html
4. Hematuria ဆီးထဲေသြးပါျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/hematuria-causes.html
5. Hydronephrosis ဟိုက္ဒရိုနဖရိုးဆစ္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/hydronephrosis.html?q=Kidney+stones
6. IgA nephropathy အိုင္ဂ်ီေအ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ https://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/iga-nephropathy.html
7. Kidney cancer ေက်ာက္ကပ္ ကင္ဆာ https://doctortintswe.blogspot.com/2017/01/kidney-cancer.html
8. Kidney Diseases in Children ကေလး ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေတြ https://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/kidney-diseases-in-children.html
9. Kidney failure ေက်ာက္ကပ္ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2017/08/kidney-failure.html
10. Kidney Stones Home Remedies ေက်ာက္တည္တာသက္သာေအာင္ အိမ္မွာဘယ္လိုလုပ္မလဲ https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/kidney-stones-home-remedies.html
11. Kidney stones ေက်ာက္ကပ္-ေက်ာက္ https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/kidney-stones.html Kidneys ေက်ာက္ကပ္ကို ကိုယ္တိုင္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း
12. Polycystic Kidney Disease ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/polycystic-kidney-disease.html
13. Renal Dialysis ေက်ာက္ကပ္ေဆးျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2015/02/renal-dialysis.html
14. Warning Signs Of Kidney Failure ေက်ာက္ကပ္အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ျခင္းလကၡဏာေလးခု https://doctortintswe.blogspot.com/2017/05/warning-signs-of-kidney-failure.html
15. World Kidney Day ကမာၻၻ႔ေက်ာက္ကပ္ေန႔ https://doctortintswe.blogspot.com/2017/03/world-kidney-day.html

ျမန္မာျပည္သားေတြ ဘယ္မွာေနေန ေက်ာက္ကပ္က်န္းမာေရးနဲ႔ ျပည့္စံုၾကပါေစ။

Dr. တင့္ေဆြ